Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *volčęga / *volčǫga 'włóczenie się, chodzenie bez celu', 'osoba niemająca zajęcia, chodząca bezczynnie'
Od: czasownika włóczyć się ‘chodzić bezczynnie, bez celu’ (por. włóczyć ) z przyrostkiem -ęga < psł. *-ǫga
1. człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Połączenia
- bezdomny, obdarty, wiejski włóczęga
- włóczędzy i pijacy, włóczędzy i złodzieje, włóczędzy i żebracy; bezdomni i włóczędzy
- gromady włóczęgów
- wyglądać na włóczęgę
- ubrany jak włóczęga
- wyglądać, żyć jak włóczęga
Cytaty
|
Za Pirenejami już od dawna krążyły pełne gorzkiego humoru opowieści o przygodach włóczęgów tułających się po drogach i bezdrożach. źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997 |
|
|
W przeddzień corocznego jarmarku wielkopostnego do miasta zjeżdża wiele osób – głównie rolników, handlarzy, włóczęgów i złodziei. źródło: NKJP: Esensja, 2007-06 |
|
|
Żołnierze wyglądali jak włóczędzy, tylko niektórzy mieli na sobie pokryte pyłem panterki, większość ubrana była w jakieś obszarpane kurtki. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: czyściec, 1992 |
|
|
[...] mieszkańcy przyzwyczaili się do widoku zarośniętego włóczęgi, ubranego w podarty i brudny chałat i z przewieszoną przez ramię dużą torbą, w której z pewnością nosił cały swój dobytek. źródło: NKJP: Detektyw, 1999, nr 5 |
|
|
[...] nie potrafią normalnie funkcjonować w społeczeństwie, są wyrzucani z pracy, odchodzą od rodzin. Wielu stało się włóczęgami. źródło: NKJP: Mirosław Tomaszewski: UGI, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | włóczęga |
włóczędzy |
ndepr |
| włóczęgi |
depr | ||
| D. | włóczęgi |
włóczęgów |
|
| C. | włóczędze |
włóczęgom |
|
| B. | włóczęgę |
włóczęgów |
|
| N. | włóczęgą |
włóczęgami |
|
| Ms. | włóczędze |
włóczęgach |
|
| W. | włóczęgo |
włóczędzy |
ndepr |
| włóczęgi |
depr |
2. czynność
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rajza |
Połączenia
- górska, letnia, morska, rowerowa; romantyczna; długa; samotna włóczęga
- włóczęga po górach, po lesie, po mieście, po świecie, po ulicach
- wyruszyć na włóczęgę
Cytaty
|
Od tej pory jedynie włóczęga po świecie ułatwiała mu zapomnienie o nieszczęściu. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957 |
|
|
[...] znalazłam zakątek bardzo mi odpowiadający, gdzie postanowiłam zostać na dłużej i odpocząć po włóczędze. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Róża Selerbergu, 2006 |
|
|
Harcerzom niestraszne poranne pobudki i nocne włóczęgi nawet wtedy, gdy zima za pasem. źródło: NKJP: Katarzyna Reich, Karolina Nowicka: Biwak z duchami, Gazeta Brodnicka, 1999-12-30 |
|
|
Lubił wyjechać na włóczęgę po Stanach. źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Szklanych kulek już nie ma, Polityka, 2009-03-28 |
|
|
Po południu tego dnia, po wysłaniu listu, swobodna włóczęga. Od parku Borghese po Palatyn [...]. źródło: NKJP: Tadeusz Breza: Urząd, 1960 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | włóczęga |
włóczęgi |
|
| D. | włóczęgi |
włóczęg |
|
| C. | włóczędze |
włóczęgom |
|
| B. | włóczęgę |
włóczęgi |
|
| N. | włóczęgą |
włóczęgami |
|
| Ms. | włóczędze |
włóczęgach |
|
| W. | włóczęgo |
włóczęgi |
Składnia
|
+ | włóczęga | + |
(po CZYM)
|