Chronologizacja
Pochodzenie
łac. bēryllus
z gr. bḗryllos
1. metal
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | substancja |
Połączenia
- beryl i wodór, beryl i węgiel; lit i beryl
- chlorek, izotop, jądro, liczba atomowa, tlenek, ślady, związek berylu
Cytaty
|
Naukowcy użyli do eksperymentu pojedynczego atomu metalu berylu (9Be). Na zewnętrznej powłoce berylu krążą dwa elektrony. Naukowcy za pomocą promienia lasera usunęli jeden z nich. Tak powstał jon berylu. źródło: NKJP: Teoria mechaniki kwantowej, Gazeta Wyborcza, 1996-05-28 |
|
|
Obserwacje aktywności Słońca prowadzono w Chinach już 2400 lat temu, ale Szwajcarzy oparli się na fińsko-niemieckich badaniach radioaktywnego izotopu berylu 10Be z rdzeni lodu z Grenlandii i Antarktydy, obejmujących lata 850-2000. źródło: NKJP: Zbigniew Jaworowski: Lód idzie, Polityka, 2007-01-27 |
|
|
Inny współpracownik Rutherforda - James Chadwick - badał oddziaływanie cząstek alfa z berylem. źródło: NKJP: Stanisław Mrówczyński: Poznawanie przez zderzanie, Polityka, 2009-04-25 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | beryl |
||
| D. | berylu |
||
| C. | berylowi |
||
| B. | beryl |
||
| N. | berylem |
||
| Ms. | berylu |
||
| W. | berylu |
2. kamień
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | kamień |
Połączenia
- niebieski, zielony beryl
- beryl i onyks; szafir i beryl
Cytaty
|
Akwamaryn. Ten ceniony, bladoniebieski kamień szlachetny ma najczęściej sztucznie uzyskaną barwę. „Robi się” go przez podgrzanie słabiej zabarwionych szmaragdów. Oba kamienie są odmianami tego samego minerału - berylu. źródło: NKJP: Włodzimierz Łapot: Klejnoty u kosmetyczki: Wiedza i Życie nr 2, 2001 |
|
|
Bezbarwny beryl był niegdyś używany w szkłach do okularów. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Chińskie beryle, 200-kilogramowe kryształy dymne, niebieska sól z Kłodawy, złote pierścienie ozdobione meteorytami z Marsa, chryzoprazy i serpentynity w srebrze, legendarne skarabeusze i przerażające emblematy Azteków - to tylko część z atrakcji, w jakie można było się zaopatrzyć na giełdzie minerałów. źródło: NKJP: (AMusz): Meteoryty i kamienne szczotki, Gazeta Krakowska, 2001-12-04 |
|
|
Pięknie zabarwione beryle stanowią bardzo cenne kamienie szlachetne. Występuje głównie w żyłach i druzach wśród pegmatytów granitowych w Ameryce Północnej i Południowej, na Madagaskarze. źródło: NKJP: Jacek Pawlicki: Kamienie szlachetne - kariera kuzyna szmaragdów?, Gazeta Wyborcza, 1996-10-21 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | beryl |
beryle |
|
| D. | berylu |
beryli |
|
| C. | berylowi |
berylom |
|
| B. | beryl |
beryle |
|
| N. | berylem |
berylami |
|
| Ms. | berylu |
berylach |
|
| W. | berylu |
beryle |
3. karabin
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | karabin |
Połączenia
- karabin, karabinek beryl
Cytaty
|
Oddałem sztucer Jasiowi - omal nie umarł z radości - zastąpiłem go berylem i w asyście Kurpianisa ruszyłem przodem. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008 |
|
|
Na południowym końcu Piątki coś się paliło, przez okno wyleciały dwa następne granaty, parę szyb wysypało się na zewnątrz w ramach przygotowywania stanowisk strzeleckich seriami z beryli . źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005 |
|
|
Od teraz ich codziennością staną się konwoje, posterunki obserwacyjne i kontrolne. Zamieszkają w dwuosobowych barakach, założą goreteksowe mundury, hełmy, dziesięciokilowe kamizelki kuloodporne, a przez ramię przewieszą maszynowe beryle, które mogą pluć ogniem z wydajnością 700 nabojów na minutę. źródło: NKJP: Piotr Subik: Trzynasta zmiana, Dziennik Polski, 2005-09-17 |
|
|
W 1997 r. pierwsi żołnierze dostali na wyposażenie beryle. Konstrukcję uznano za udaną, ale przejściową. Armia miała ambicję na zupełnie nowy rodzaj karabinka. źródło: NKJP: Juliusz Ćwieluch: Załoga fabryki broni, Polityka, 2009-06-13 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | beryl |
beryle |
|
| D. | berylu |
beryli |
|
| C. | berylowi |
berylom |
|
| B. | beryl |
beryle |
|
| N. | berylem |
berylami |
|
| Ms. | berylu |
berylach |
|
| W. | berylu |
beryle |