UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

długi

Chronologizacja

1 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. długi
długi
długi
długie
długa
D. długiego
długiego
długiego
długiego
długiej
C. długiemu
długiemu
długiemu
długiemu
długiej
B. długiego
długiego
długi
długie
długą
N. długim
długim
długim
długim
długą
Ms. długim
długim
długim
długim
długiej
W. długi
długi
długi
długie
długa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. dłudzy
dłudzy
długie
długie
D. długich
długich
długich
długich
C. długim
długim
długim
długim
B. długich
długich
długich
długie
N. długimi
długimi
długimi
długimi
Ms. długich
długich
długich
długich
W. dłudzy
dłudzy
długie
długie

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. dłuższy
dłuższy
dłuższy
dłuższe
dłuższa
D. dłuższego
dłuższego
dłuższego
dłuższego
dłuższej
C. dłuższemu
dłuższemu
dłuższemu
dłuższemu
dłuższej
B. dłuższego
dłuższego
dłuższy
dłuższe
dłuższą
N. dłuższym
dłuższym
dłuższym
dłuższym
dłuższą
Ms. dłuższym
dłuższym
dłuższym
dłuższym
dłuższej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. dłużsi
dłużsi
dłuższe
dłuższe
D. dłuższych
dłuższych
dłuższych
dłuższych
C. dłuższym
dłuższym
dłuższym
dłuższym
B. dłuższych
dłuższych
dłuższych
dłuższe
N. dłuższymi
dłuższymi
dłuższymi
dłuższymi
Ms. dłuższych
dłuższych
dłuższych
dłuższych

Pochodzenie

psł. *dľ̥gъ

1. odcinek

Definicja

mający dużą rozciągłość w jednym podstawowym dla siebie i funkcjonalnie najistotniejszym wymiarze przestrzennym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

antonimy:  krótki

Połączenia

  • długi cień; korytarz; nos; nóż, młotek; płaszcz; stół; szereg; długa kolejka; szyja; żerdź; długie nogi, palce, paznokcie, ręce, rzęsy, włosy; rękawy
  • długi na ileś metrów
  • jak długi?
  • długi po pas, do pasa

Cytaty

Posadzone rzędami cyprysy rzucały długie cienie na żwirowane aleje.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Każdy, kto chciał dostać się do leśniczówki, musiał pojechać do Palic. Droga była dłuższa, ale przejezdna.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008

Agnieszka ma piękne dłonie. Delikatne, z długimi palcami.

źródło: NKJP: Hubert Klimko Dobrzaniecki: Kołysanka dla wisielca, 2007

Wbiegła na schody. Podszedł do niej dziwnie wyglądający, wysoki mężczyzna w czarnym, długim płaszczu.

źródło: NKJP: Ariadna Lewańska: Sonata dla Natalii, 1996

Pod kioskiem ustawiła się długa kolejka po gazety.

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007

Składnia

bez ograniczeń + długi +
(na ILE)
szyk: neutralny

Skróty

dł.

2. namysł

Definicja

trwający przez znaczny okres

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

antonimy:  krótki

Połączenia

  • długi czas, dzień; marsz, spacer; namysł; długa chwila, godzina; zima; podróż, rozmowa; długie milczenie; życie

Cytaty

– Ja zapytałem wtedy pana profesora, czy człowiek ten nazywał się Brendel, a pan to potwierdził, przyznaję, po dłuższym zastanowieniu, ale jednak pan potwierdził...

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Nawet ja nie wiedziałem, a prowadziliśmy nieraz długie rozmowy, gdy wyszedłem tam do niego, wysoko, na konstrukcję.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

Po jakimś czasie, który Uli wydaje się bardzo długi, przechyla się lekko, bo lampa przeszkadza mu widzieć córkę, i ogarnia ją długim spojrzeniem. - Na co ci te pieniądze?

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961

Wczoraj minął 7155 dzień obecności Jana Pawła II na Stolicy Piotrowej. Jest to więc najdłuższy pontyfikat XX wieku.

źródło: NKJP: dom, pap, kai, reuter: Urodzinowe torty dla Ojca Świętego, Życie, 1998

3. długie lata

Definicja

odczuwany jako trwające dłużej niż w rzeczywistości

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

  • długie sekundy, dni, tygodnie, miesiące, lata

Cytaty

Okazuje się, że strażnicy i zatrzymani muszą spędzić tę noc na posterunku numer 13. Zapowiada się długa noc , jednak sprawy nabierają przyspieszenia, gdy dwóch uzbrojonych po zęby i zamaskowanych mężczyzn atakuje strażników więziennego autobusu

źródło: NKJP: Atak na posterunek, Dziennik Zachodni, 2005-06-10

Musiał jednak czekać trzynaście długich lat , usłyszeć o upadku tylu znamienitych rodzin i domów, zobaczyć go na własne oczy, [...] by ta wyśniona okazja, którą w swoich memuarach nazwał „pierwszą rozmową z moim ojcem”, mogła się wreszcie nadarzyć.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Wspominam nie bez męskiego wzruszenia, że łączą mnie z Frankiem Materną lata współpracy i przyjaźni! Mrawiński słucha bez słowa - w słuchawce długie sekundy ciszy.

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1977

4. tekst

Definicja

wyrażony w wielu słowach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Relacje znaczeniowe

antonimy:  krótki

Połączenia

  • długi list; długa historia, opowieść, przemowa

Cytaty

- Myślę, że godzina nam wystarczy - przerwała jej niezbyt grzecznie Elizabeth, bo zanosiło się na długą opowieść.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008

- Ty wiesz, która jest godzina?! Skąd dzwonisz o tej porze? I co się w ogóle z tobą dzieje? - Słuchaj, to długa i zawiła historia. Weź kartkę i zapisz, co ci powiem.

źródło: NKJP: Jacek Głębski: Kuracja, 1998

Zaprosił na obiad do Dworu Polskiego i tam, po długim wstępie, wygłoszonym znad talerza [...] powiedział stanowczo: - A teraz my, panie Lewicki, potrzebujemy pańskiej pomocy.

źródło: NKJP: Zbigniew Górniak: Siostra i byk, 2009

Wydawało się, że miał na końcu języka dłuższy wykład, jeden z tych wykładów, które usłyszał każdy, kto kupował w jego sklepiku. Ale skapitulował.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Rynek w Smyrnie, 2007

W chwili kiedy piszę te słowa, nagroda autora za najdłuższy list od czytelnika - pięćdziesiąt trzy strony gęstego druku, sześćdziesiąt wierszy na stronie - prawdopodobnie należy się panu Leszkowi Staszewskiemu z ulicy Baleya w Warszawie [...].

źródło: NKJP: Norman Davies: Pamiętnik z powstania, Ozon, 2005

5. chłopak

Definicja

pot.  żart. 
wysokiego wzrostu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wysoki
antonimy:  niski

Cytaty

Mały pokój. Dwa łóżka. Na jednym z nich - długi, trochę wychudzony chłopak .

źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach : wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979

Czy ktoś wie czy można dostać bojówki lotnicze na szczupłego a długiego faceta?

źródło: Internet: ngt.pl/forum

Frazeologizmy

długa ławka
długi język
długi ozór
długi jęzor
długi róg
długi weekend
długie ręce
długie światło
fale długie
jak długi
jak długi i szeroki I
jak długi i szeroki II
jak dzień długi
jak miesiąc długi
jak noc długa
jak Polska długa i szeroka
jak rok długi
jak tydzień długi
jak wieczór długi
ktoś daje nogę
ktoś daje w długą
ktoś dał nogę
ktoś dał w długą
ktoś omija szerokim łukiem kogoś/coś
ktoś omija długim łukiem kogoś/coś
na dłuższą metę II
na długą metę
na dłuższą metę I
na długą metę
pełny metraż
długi metraż

Przysłowia

Długie włosy, krótki rozum
Data ostatniej modyfikacji: 15.12.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj