UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

proklamacja

Chronologizacja

1811, SL

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	proklamacja	proklamacje
D.	proklamacji	proklamacji	neut
D.	proklamacji	proklamacyj	char
C.	proklamacji	proklamacjom
B.	proklamację	proklamacje
N.	proklamacją	proklamacjami
Ms.	proklamacji	proklamacjach
W.	proklamacjo	proklamacje

Pochodzenie

łac. proclamatio

1.a oświadczenie

Definicja

polit.

oświadczenie zaistnienia stanu bardzo ważnego dla państwa czy organizacji, odnoszącego się do objęcia stanowiska przez jakąś osobę, zmiany ustroju politycznego czy sytuacji politycznej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

oświadczenie

Połączenia

oficjalna, uroczysta proklamacja
proklamacja niepodległości; państwa, republiki; prezydenta
akt; rocznica proklamacji

Cytaty

	Lincoln stwierdził, że zniesienie niewolnictwa jest aktem sprawiedliwości [...]. Proklamacja czyniła wolnymi niewolników tylko na obszarach stanów zbuntowanych. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999
	Konfederacja Generalna Pracy [...] na proklamację wojenną rządu zareagowała wezwaniem do strajku powszechnego. źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967
	16 grudnia 1917 roku ogłoszona zostaje autonomia, w cztery dni później poparta proklamacją Ukraińskiej Republiki Ludowej (nie mylić z sowiecką). źródło: NKJP: Anna Strońska: Dopóki milczy Ukraina, 1998
	[...] student [...] wślizgnął się nawet na czerwcową ceremonię proklamacji króla Filipa VI. źródło: Internet: wolnemedia.net

Składnia

	+	proklamacja	+	(KOGO/CZEGO)
	+	proklamacja	+	(JAKA)

1.b dokument

Definicja

polit.

pismo zawierające oficjalny komunikat, w którym stwierdza się zaistnienie stanu bardzo ważnego dla państwa czy organizacji, odnoszącego się do objęcia stanowiska przez jakąś osobę, zmiany ustroju politycznego czy sytuacji politycznej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

podpisać proklamację

Cytaty

Pośród papierów, skonfiskowanych w trakcie rewizji, znaleziono proklamację o zniesieniu pańszczyzny, wydaną w Krakowie.

źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Wilczy notes, 2007

Innym ciekawym eksponatem jest oryginał proklamacji Republiki Irlandzkiej z 1916 r.

źródło: Internet: mendzik.prv.pl

Składnia

	+	proklamacja	+	(o CZYM)
	+	proklamacja	+	(KOGO/CZEGO)

2. uroczystość

Definicja

polit.

uroczystość, podczas której następuje publiczne oświadczenie zaistnienia stanu bardzo ważnego dla państwa czy organizacji, odnoszącego się do objęcia stanowiska przez jakąś osobę, zmiany ustroju politycznego czy sytuacji politycznej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Cytaty

28 czerwca 1919 r. w galerii zwierciadlanej Wersalu, gdzie przed 48 laty odbyła się proklamacja króla pruskiego cesarzem niemieckim, zebrali się delegaci 27 państw [...].

źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967

Hymn Filipin [...] został skomponowany w 1989 roku. Odegrano go podczas proklamacji niepodległości Filipin 12 czerwca 1898 roku.

źródło: Internet: tvn24.pl

Założyciele [...] wybrali na miejsce proklamacji partii rodzinną wieś Witosa, bo - jak podkreślają - bliskie są im ideały przedwojennego premiera.

źródło: NKJP: Andrzej Skórka: Odradzanie w cieniu Witosa, Gazeta Krakowska, 2006-05-08

3.a odezwa do ludności

Definicja

daw.

apel do społeczeństwa z wezwaniem do działania dotyczącego jakiejś bardzo ważnej sprawy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	odezwa
	hiperonimy:	apel

Cytaty

	[...] Rada Najwyższa Narodowa wydała proklamację „Do obywatelów prowincji Wielkopolskiej”, wzywającą do formowania oddziałów powstańczych i podporządkowania się polskim władzom. źródło: NKJP: Internet
	Zjazd Sowietów zareagował na proklamację Wilsona własną proklamacją: Do klas eksploatowanych! Zalecono w niej, by Amerykanie „zrzucili jarzmo kapitalizmu”. źródło: NKJP: Józef Hen: Bruliony profesora T., 2006
	W 1709 r. Anna wydała proklamację [...] znaną jako „Złota Księga”. Namawiała w niej mieszkańców tego zniszczonego przez wojnę kraju, aby udali się w dół Renu i weszli na statki Royal Navy, które zawiozą ich do Ameryki Północnej. źródło: NKJP: Internet
	Michał, dziś 80-letni wygnaniec, publikuje czasem królewskie proklamacje do rodaków, które nie różnią się niczym od mądrych przemówień prezydentów europejskich [...]. źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Car jest nagi, Polityka, 2001-05-12

Składnia

proklamacja

(do KOGO)

3.b dokument

Definicja

daw.

pismo zawierające apel do społeczeństwa z wezwaniem do działania dotyczącego jakiejś bardzo ważnej sprawy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Cytaty

Był rozgoryczony i miał żal do wielu dostojników; już w 1906 r. wystąpił z publicznym oświadczeniem, że w Departamencie Policji drukuje się proklamacje wzywające do pogromów.

źródło: NKJP: Ludwik Bazylow: Ostatnie lata Rosji Carskiej. Rządy Stołypina, 2008

Aresztowano ich za kolportaż ulotek i proklamacji wrogich rządowi polskiemu i radzieckiemu.

źródło: NKJP: Maciej Korkuć: Życiorys pod specjalną ochroną, Dziennik Polski, 2005-07-01

Rewolucjoniści rozdawali ukradkiem proklamacje, pełne nienawiści do bogaczy i władz.

źródło: NKJP: Danuta Zagrodzka: Nie lubimy, kiedy się nam rozbija stereotypy. Nie sądzę więc, żeby reportaż Michała Matysa o..., Gazeta Wyborcza, 1995-08-11

Data ostatniej modyfikacji: 12.09.2018