Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł
Pochodzenie
Zob. kryć
1. kosztowności
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu
Połączenia
- ukrywać dokumenty, dowody, kosztowności, skarb, złoto; bandytę, dziecko, powstańców, uciekinierów, uchodźców, Żydów
- ukrywać pod kocem, pod koszulą, pod marynarką, pod podłogą, pod połą
- ukrywać przed ludźmi, przed Niemcami, przed policją, przed sąsiadami
- ukrywać w dłoni, w kącie, w kieszeni, w lesie, w piwnicy
- ukrywać za pazuchą, za plecami
Cytaty
|
Do dziś jeszcze nie mogę uwolnić się od pamięci całej rodziny powieszonej na starym wiązie na środku sąsiedniej wsi za to, że ukrywali rannego partyzanta. źródło: KWSJP: Józef Kozak: Dziwoląg, 1966 |
|
|
Odruchowo ukrywa ognik papierosa, by nie zostać spostrzeżonym z zewnątrz. źródło: KWSJP: Ryszard Lassota: Tajemnica, 1978 |
|
|
Pochowano ją na katolickim cmentarzu jako Zofię – pod tym imieniem ukrywał ją przed Niemcami Aleksander. źródło: NKJP: Marian Marzyński: Sennik polsko-żydowski, 2005 |
|
|
Filozof pożyczył Natalii książkę, którą ukrywała przed Michałem, bo na każdej niemal stronie roiło się od wulgarnych słów. źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ukrywam |
ukrywamy |
|||
| 2 os. |
ukrywasz |
ukrywacie |
|||
| 3 os. |
ukrywa |
ukrywają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ukrywałem +(e)m ukrywał |
ukrywałam +(e)m ukrywała |
ukrywałom +(e)m ukrywało |
ukrywaliśmy +(e)śmy ukrywali |
ukrywałyśmy +(e)śmy ukrywały |
| 2 os. |
ukrywałeś +(e)ś ukrywał |
ukrywałaś +(e)ś ukrywała |
ukrywałoś +(e)ś ukrywało |
ukrywaliście +(e)ście ukrywali |
ukrywałyście +(e)ście ukrywały |
| 3 os. |
ukrywał |
ukrywała |
ukrywało |
ukrywali |
ukrywały |
bezosobnik: ukrywano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę ukrywał będę ukrywać |
będę ukrywała będę ukrywać |
będę ukrywało będę ukrywać |
będziemy ukrywali będziemy ukrywać |
będziemy ukrywały będziemy ukrywać |
| 2 os. |
będziesz ukrywał będziesz ukrywać |
będziesz ukrywała będziesz ukrywać |
będziesz ukrywało będziesz ukrywać |
będziecie ukrywali będziecie ukrywać |
będziecie ukrywały będziecie ukrywać |
| 3 os. |
będzie ukrywał będzie ukrywać |
będzie ukrywała będzie ukrywać |
będzie ukrywało będzie ukrywać |
będą ukrywali będą ukrywać |
będą ukrywały będą ukrywać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ukrywajmy |
|
| 2 os. |
ukrywaj |
ukrywajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ukrywałbym bym ukrywał |
ukrywałabym bym ukrywała |
ukrywałobym bym ukrywało |
ukrywalibyśmy byśmy ukrywali |
ukrywałybyśmy byśmy ukrywały |
| 2 os. |
ukrywałbyś byś ukrywał |
ukrywałabyś byś ukrywała |
ukrywałobyś byś ukrywało |
ukrywalibyście byście ukrywali |
ukrywałybyście byście ukrywały |
| 3 os. |
ukrywałby by ukrywał |
ukrywałaby by ukrywała |
ukrywałoby by ukrywało |
ukrywaliby by ukrywali |
ukrywałyby by ukrywały |
bezosobnik: ukrywano by
bezokolicznik: ukrywać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
ukrywając
gerundium: ukrywanie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ukrywanie |
ukrywania |
| D. | ukrywania |
ukrywań |
| C. | ukrywaniu |
ukrywaniom |
| B. | ukrywanie |
ukrywania |
| N. | ukrywaniem |
ukrywaniami |
| Ms. | ukrywaniu |
ukrywaniach |
| W. | ukrywanie |
ukrywania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: ukrywający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | ukrywający |
ukrywający |
ukrywający |
ukrywające |
ukrywająca |
| D. | ukrywającego |
ukrywającego |
ukrywającego |
ukrywającego |
ukrywającej |
| C. | ukrywającemu |
ukrywającemu |
ukrywającemu |
ukrywającemu |
ukrywającej |
| B. | ukrywającego |
ukrywającego |
ukrywający |
ukrywające |
ukrywającą |
| N. | ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającą |
| Ms. | ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | ukrywający |
ukrywający |
ukrywające |
ukrywające |
| D. | ukrywających |
ukrywających |
ukrywających |
ukrywających |
| C. | ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
| B. | ukrywających |
ukrywających |
ukrywających |
ukrywające |
| N. | ukrywającymi |
ukrywającymi |
ukrywającymi |
ukrywającymi |
| Ms. | ukrywających |
ukrywających |
ukrywających |
ukrywających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: ukrywany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | ukrywany |
ukrywany |
ukrywany |
ukrywane |
ukrywana |
| D. | ukrywanego |
ukrywanego |
ukrywanego |
ukrywanego |
ukrywanej |
| C. | ukrywanemu |
ukrywanemu |
ukrywanemu |
ukrywanemu |
ukrywanej |
| B. | ukrywanego |
ukrywanego |
ukrywany |
ukrywane |
ukrywaną |
| N. | ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywaną |
| Ms. | ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | ukrywani |
ukrywani |
ukrywane |
ukrywane |
| D. | ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywanych |
| C. | ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
| B. | ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywane |
| N. | ukrywanymi |
ukrywanymi |
ukrywanymi |
ukrywanymi |
| Ms. | ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywanych |
odpowiednik aspektowy: ukryć
Składnia
| Rzżywotny | + | ukrywać | + |
KOGO/CO +
(przed KIM) +
(GDZIE)
|
2. myśli
Definicja
Noty o użyciu
Zwykle z negacją.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | kamuflować, taić, utajać |
Połączenia
- ukrywać jakiś fakt, myśli, nadzieje, poglądy, prawdę, rozczarowanie, uczucia, zamiary, zaniepokojenie, zazdrość, zdenerwowanie, zmieszanie
- nie ukrywać antypatii, dezaprobaty, entuzjazmu, fascynacji, goryczy, irytacji, łez, nadziei, oburzenia, podziwu, pogardy, przywiązania, satysfakcji, sympatii, wzruszenia, zaskoczenia
- ukrywać przed chorą, przed ludźmi, przed mediami, przed obcymi, przed opinią publiczną, przed rodziną
- skrzętnie, starannie ukrywać
Cytaty
|
- Mój chłopcze - głos ojca pełen jest namysłu - zdaje mi się, że nie wszystko jest z tobą w porządku. Coś przede mną ukrywasz. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961 |
|
|
Wiedział [...], że obydwaj przyjaciele skrzętnie ukrywają przed nim swoje obawy. Co chwila spostrzegał ich ukradkowe zatroskane spojrzenia. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963 |
|
|
- Od kiedy stałeś się takim znawcą piwa? - nie ukrywałem zdziwienia. źródło: KWSJP: Michał Bielecki: Siostra Komandosa, 1997 |
|
|
[...] lekarze stwierdzili u dziewczynki złożoną wrodzoną wadę serca. Nie ukrywano przed matką, że szanse na przeżycie dziecka są niewielkie. źródło: NKJP: (xx): Chrzest małej Sandry, Goniec Rumski, 2000-09-01 |
|
|
Gdybym stał trochę bliżej plaży, już bym pewnie nie żył. [...] Nie będę ukrywał, że przeraziłem się okropnie. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ukrywam |
ukrywamy |
|||
| 2 os. |
ukrywasz |
ukrywacie |
|||
| 3 os. |
ukrywa |
ukrywają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ukrywałem +(e)m ukrywał |
ukrywałam +(e)m ukrywała |
ukrywałom +(e)m ukrywało |
ukrywaliśmy +(e)śmy ukrywali |
ukrywałyśmy +(e)śmy ukrywały |
| 2 os. |
ukrywałeś +(e)ś ukrywał |
ukrywałaś +(e)ś ukrywała |
ukrywałoś +(e)ś ukrywało |
ukrywaliście +(e)ście ukrywali |
ukrywałyście +(e)ście ukrywały |
| 3 os. |
ukrywał |
ukrywała |
ukrywało |
ukrywali |
ukrywały |
bezosobnik: ukrywano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę ukrywał będę ukrywać |
będę ukrywała będę ukrywać |
będę ukrywało będę ukrywać |
będziemy ukrywali będziemy ukrywać |
będziemy ukrywały będziemy ukrywać |
| 2 os. |
będziesz ukrywał będziesz ukrywać |
będziesz ukrywała będziesz ukrywać |
będziesz ukrywało będziesz ukrywać |
będziecie ukrywali będziecie ukrywać |
będziecie ukrywały będziecie ukrywać |
| 3 os. |
będzie ukrywał będzie ukrywać |
będzie ukrywała będzie ukrywać |
będzie ukrywało będzie ukrywać |
będą ukrywali będą ukrywać |
będą ukrywały będą ukrywać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ukrywajmy |
|
| 2 os. |
ukrywaj |
ukrywajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ukrywałbym bym ukrywał |
ukrywałabym bym ukrywała |
ukrywałobym bym ukrywało |
ukrywalibyśmy byśmy ukrywali |
ukrywałybyśmy byśmy ukrywały |
| 2 os. |
ukrywałbyś byś ukrywał |
ukrywałabyś byś ukrywała |
ukrywałobyś byś ukrywało |
ukrywalibyście byście ukrywali |
ukrywałybyście byście ukrywały |
| 3 os. |
ukrywałby by ukrywał |
ukrywałaby by ukrywała |
ukrywałoby by ukrywało |
ukrywaliby by ukrywali |
ukrywałyby by ukrywały |
bezosobnik: ukrywano by
bezokolicznik: ukrywać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
ukrywając
gerundium: ukrywanie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ukrywanie |
ukrywania |
| D. | ukrywania |
ukrywań |
| C. | ukrywaniu |
ukrywaniom |
| B. | ukrywanie |
ukrywania |
| N. | ukrywaniem |
ukrywaniami |
| Ms. | ukrywaniu |
ukrywaniach |
| W. | ukrywanie |
ukrywania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: ukrywający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | ukrywający |
ukrywający |
ukrywający |
ukrywające |
ukrywająca |
| D. | ukrywającego |
ukrywającego |
ukrywającego |
ukrywającego |
ukrywającej |
| C. | ukrywającemu |
ukrywającemu |
ukrywającemu |
ukrywającemu |
ukrywającej |
| B. | ukrywającego |
ukrywającego |
ukrywający |
ukrywające |
ukrywającą |
| N. | ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającą |
| Ms. | ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | ukrywający |
ukrywający |
ukrywające |
ukrywające |
| D. | ukrywających |
ukrywających |
ukrywających |
ukrywających |
| C. | ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
ukrywającym |
| B. | ukrywających |
ukrywających |
ukrywających |
ukrywające |
| N. | ukrywającymi |
ukrywającymi |
ukrywającymi |
ukrywającymi |
| Ms. | ukrywających |
ukrywających |
ukrywających |
ukrywających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: ukrywany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | ukrywany |
ukrywany |
ukrywany |
ukrywane |
ukrywana |
| D. | ukrywanego |
ukrywanego |
ukrywanego |
ukrywanego |
ukrywanej |
| C. | ukrywanemu |
ukrywanemu |
ukrywanemu |
ukrywanemu |
ukrywanej |
| B. | ukrywanego |
ukrywanego |
ukrywany |
ukrywane |
ukrywaną |
| N. | ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywaną |
| Ms. | ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | ukrywani |
ukrywani |
ukrywane |
ukrywane |
| D. | ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywanych |
| C. | ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
ukrywanym |
| B. | ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywane |
| N. | ukrywanymi |
ukrywanymi |
ukrywanymi |
ukrywanymi |
| Ms. | ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywanych |
ukrywanych |
odpowiednik aspektowy: ukryć
Składnia
| Rzosobowy | + | ukrywać | + |
CO +
(przed KIM)
|
| Rzosobwy | + | ukrywać | + |
że ZDANIE +
(przed KIM)
|