UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

koźlarz

Chronologizacja

1564, SPXVI
Wyraz notowany w znaczeniu 'pasterz kóz'.

Pochodzenie

Od: koza, kozioł

1. grzyb

Definicja

jadalny grzyb leśny o czerwonym, pomarańczowym lub brązowym kapeluszu i wysokiej nóżce

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny leśne i łąkowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kozak I, koźlak
hiperonimy:  grzyb

Połączenia

  • dorodny koźlarz
  • borowiki i koźlarze, maślaki i koźlarze, podgrzybki i koźlarze, prawdziwki i koźlarze,
  • kosz koźlarzy
  • koźlarz rośnie gdzieś
  • nazbierać koźlarzy

Cytaty

Trzon grzyba jest wysoki, twardy, biały z ciemnymi strzępkami, niezbyt gruby. Pod spodem koźlarz ma szarobiałe rurki.

źródło: NKJP: Leśne rarytasy, Wieczór Wybrzeża, 2000-08-19

Wstał szybko, ale zobaczywszy, że piękny kapelusz leży w błocie, rozpłakał się. Michał próbował ratować sytuację, podniósł i wytarł górę koźlarza, lecz szloch nie ustawał.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007

Na pierwszego koźlarza natrafił przypadkowo. Zaraz potem przeczesał kilka zagajników.

źródło: NKJP: R.Nadaj: Majowe koźlarze spod Gąsociana, Tygodnik Ciechanowski, 2004-06-01

Mimo suszy są grzyby - nie jakieś tam wyszukane prawdziwki, rydze czy koźlarze, lecz opieńki.

źródło: NKJP: Maria Buczkowska: Gazeta Wyborcza, Świadectwa, 1993-11-19

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. koźlarz
koźlarze
D. koźlarza
koźlarzy
C. koźlarzowi
koźlarzom
B. koźlarza
koźlarze
N. koźlarzem
koźlarzami
Ms. koźlarzu
koźlarzach
W. koźlarzu
koźlarze

2. muzyk

Definicja

muzyk grający na koźle - ludowym instrumencie dętym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kobziarz
hiperonimy:  muzyk

Połączenia

  • młodzi koźlarze
  • dudziarze i koźlarze

Cytaty

Jury pod przewodnictwem Zbigniewa Namysłowskiego przyznało nagrodę „Złote gęśle” koźlarzowi kapeli Adamowi Kaizerowi.

źródło: NKJP: Marcin Kostaszuk: Ziele i kozioł weselny, Polska Głos Wielkopolski, 2007-02-02

Zbąszyński jarmark swą historią sięga aż VI wieku. Imprezie towarzyszyć będą atrakcje kulturalne i sportowe. [...] A wystąpią, między innymi: koźlarze, zespół folkowy „Ziele” i „Wesele Przyprostyńskie”.

źródło: NKJP: Zlot motocyklistów; Wągrowiec świętuje 625. urodziny; Letni festiwal w Długiej Goślinie; III Jarmark Świętego Piotra, Polska Głos Wielkopolski, 2006-07-29

Na zakończenie naszej wizyty p. Błażej, pozdrawiając wszystkich słuchaczy Radia Nakło, zadedykował im swój kolejny utwór. Zapowiedział także wizytę kapeli koźlarzy w Nakle.

źródło: NKJP: Eugenia Czyż, Józef Rydzyński: Kącik wspomnień: reporterskim szlakiem, Nakielski Czas, 2007-07-25

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. koźlarz
koźlarze
D. koźlarza
koźlarzy
C. koźlarzowi
koźlarzom
B. koźlarza
koźlarzy
N. koźlarzem
koźlarzami
Ms. koźlarzu
koźlarzach
W. koźlarzu
koźlarze

3. wiatrak

Definicja

drewniany wiatrak obracany wokół słupa stojącego na drewnianej podstawie, z zewnątrz najczęściej pokryty gontem, budowany już od XIV wieku w Polsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  koźlak
hiperonimy:  wiatrak

Połączenia

  • wiatrak koźlarz
  • koźlarz stoi gdzieś

Cytaty

W polski krajobraz od stuleci wpisane są wiatraki. Koźlarze stoją przy drogach, w skansenach i na terenach przydomowych posesji.

źródło: NKJP: Justyna Kozak: Zabytki, Polska Głos Wielkopolski, 2004-11-18

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. koźlarz
koźlarze
D. koźlarza
koźlarzy
C. koźlarzowi
koźlarzom
B. koźlarza
koźlarze
N. koźlarzem
koźlarzami
Ms. koźlarzu
koźlarzach
W. koźlarzu
koźlarze

4. pasterz

Definicja

pasterz lub hodowca kóz

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  pasterz

Cytaty

Przejście znane było od dawna juhasom i koźlarzom.

źródło: NKJP: Internet

Według innych świadectw Artemida nie zabiła niedźwiedzicy, a ta pod opieką Zeusa zdołała urodzić bosko-ludzkie dziecię i piastowała je w lesistych górach. Wreszcie złowili ją jacyś koźlarze i oddali z dzieckiem królowi Likaonowi.

źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. koźlarz
koźlarze
D. koźlarza
koźlarzy
C. koźlarzowi
koźlarzom
B. koźlarza
koźlarzy
N. koźlarzem
koźlarzami
Ms. koźlarzu
koźlarzach
W. koźlarzu
koźlarze
Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj