UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

podkówka

Chronologizacja

1564, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. podkówka
podkówki
D. podkówki
podkówek
C. podkówce
podkówkom
B. podkówkę
podkówki
N. podkówką
podkówkami
Ms. podkówce
podkówkach
W. podkówko
podkówki

Pochodzenie

Zob. podkowa

1. mała podkowa

Cytaty

1.a przedmiot

Definicja

mała podkowa - przedmiot

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  podkowa

Cytaty

Podkówkę wykonam, ale konia nie podkuję. Nigdy tego nie robiłem, a na błędach nie chcę się uczyć - powiedział artysta.

źródło: NKJP: Hodowca owiec, doręczyciel i kowal, Euroregio Glacensis, nr 37 (143), 2000

Kiedy ze zdumiewającą precyzją uderzy dwukilowym młotem w kawałek stali, która za chwilę zmienia się w maleńką podkówkę, wydaje się, że kowal musi być bardzo silny.

źródło: NKJP: Piotr Rayski-Pawlik: Dobry kowal i kwiatek wykuje, Gazeta Krakowska, 2001-08-10

Schyliłem się po oślepiający odbitym światłem kawałek czegoś i zatrzymałem się w połowie skłonu. Rozjechana i zgięta w połowie podkówka.

źródło: NKJP: Piotr Parandowski: Mitologia wspomnień, 2008

Najczęściej oko przechodniów przyciągają metalowe drobiazgi - podkówki, świeczniki i metalowe kwiaty.

źródło: NKJP: Metalowe kwiatuszki, Dziennik Bałtycki, 2000-08-10

Do jednego z nich członkowie TMZZ wrzucą kilkadziesiąt starych gaźników, by po przetopieniu odlewać z nich podkówki na szczęście.

źródło: NKJP: Podkowy na szczęście z gaźników, czyli gigantyczna lekcja ekologii, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-06-02

1.b kształt

Definicja

mała podkowa - kształt

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  podkowa

Połączenia

  • usta w podkówkę

Cytaty

Skrzywiła usta w podkówkę.

źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

Przygotowania do Bożego Narodzenia rozpoczynają się już w listopadzie pieczeniem pierników. Serca, księżyce i podkówki lądują w pokaźnych blaszanych pudełkach.

źródło: NKJP: Agata Pustułka: Ich Betlejem, Trybuna Śląska, 2000-12-23

Oczywiście, nie może zabraknąć barszczu czerwonego z uszkami (w uszkach farsz z grzybów), pierogów z kapusty kiszonej i karpia, zgiętego w podkówkę.

źródło: NKJP: Kamila Placko-Wozińska Michalski Piotr, Tomasz Miarecki, Kurowski Waldemar, Cieśliński Zbigniew: Wilia po polsku, Gazeta Poznańska, 2001-12-24

2. portmonetka

Definicja

mała portmonetka w kształcie podkowy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  portmonetka

Cytaty

Wygarnąłem z podkówki wszystkie liczące się monety i mina Gabrieli z zaskoczonej zmieniła się w trochę nieszczęśliwą.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

Portfele zamienimy na podkówki, bo będziemy mieć o wiele mniej pieniędzy.

źródło: NKJP: Łukasz Bobek: Górale mogą zarobić na słowackim euro, Gazeta Krakowska, 2008-05-19

Tę „piątkę” dostałem w nowym portfeliku, skórzanej podkówce.

źródło: NKJP: Małgorzata Gradkowska: Dzieciaki z kasą, Dziennik Bałtycki, 2004-10-01

3. część obcasa

Definicja

okucie w kształcie podkowy przytwierdzone do obcasa

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

Cytaty

Podkówki obcasów wybijały rytm, stół trząsł się i dygotał, w świetle łojówek i pochodni wirował kurz.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Aby buty porządnie dudniły, każdy ma w podeszwie 32 gwoździe, podkówkę na obcasie i blaszkę z przodu. - W ciągu miesiąca zdzieramy po dwie podkówki - ujawnia szer. Robert Ślusarczyk z Kielc.

źródło: NKJP: Jarosław Rybak: Wojsko na wysoki połysk, Super Express, 2006

Stalowe podkówki przybijało się do obcasów, byliśmy podkuci, dosłownie, jak koniki.

źródło: NKJP: Tadeusz Różewicz: Dwie strony medalu, 2008

Składnia

bez ograniczeń + podkówka +
(CZEGO)
bez ograniczeń + podkówka +
(na CZYM)

Frazeologizmy

buzia w podkówkę
usta w podkówkę
Data ostatniej modyfikacji: 17.02.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj