UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pyza

Chronologizacja

1806, Bańk

Pochodzenie

Od psł. *pyz- z prawdopodobnym pierwotnym znaczeniem 'nadymać (się), pęcznieć, puchnąć' względnie 'coś nadętego, napęczniałego, pękatego'

1. kluska ziemniaczana

Definicja

duża okrągła kluska zrobiona z tartych surowych ziemniaków, mąki i jajek, podawana z nadzieniem

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

kluska

Połączenia

pyzy ziemniaczane
robić pyzy

Cytaty

	W wielu regionach kraju rozwinęła się produkcja wyrobów garmażeryjnych z ziemniaków, takich jak: kluski, pyzy, kartacze, knedle, babki ziemniaczane itp. źródło: NKJP: Kazimiera Zgórska: Możliwości i kierunki rozwoju małych przetwórni spożywczych ziemniaka, Ziemniak Polski, nr 3/2008, 2008
	Kupiłem najtańsze pyzy z mięsem i cebulę, wróciłem do domu, wdrapałem się na trzecie piętro i natychmiast straciłem apetyt. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Góra Trzech Szkieletów, 2003
	Porcje mięsa nakładać na kawałki ciasta, formować kulki i wrzucać na wrzątek. Gotowe pyzy posypać szczypiorkiem. źródło: NKJP: Internet
	Pyzy z tartych ziemniaków mniej więcej pół na pół z ugotowanymi. źródło: Internet: sylkahaha.blox.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pyza	pyzy
D.	pyzy	pyz

C.	pyzie	pyzom
B.	pyzę	pyzy
N.	pyzą	pyzami
Ms.	pyzie	pyzach
W.	pyzo	pyzy

Inne uwagi

Zwykle lm. W M. lp używa się również formy pyz , w D. lm - pyzów , które są uznawane za niepoprawne

Składnia

	+	pyza	+	(z CZEGO)
	+	pyza	+	(z CZYM)

2. kluska drożdżowa

Definicja

duża kluska z ciasta drożdżowego, gotowana na parze

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	pampuch
	hiperonimy:	kluska

Połączenia

robić pyzy

Cytaty

	Obiad zapewnia właściciel zakładu, przy czym wyznaczona osoba (robi zakupy, przyrządza, serwuje i zmywa) podaje z reguły codziennie to samo danie — pyzy z mąki kukurydzianej z ostrym sosem. źródło: NKJP: Co dzień to samo..., Poznaj Świat, nr 4, 1987
	Po wytrwałych poszukiwaniach udało mi się wreszcie zjeść prawdziwie po poznańsku: czernina i pyzy z kaczką. Kombinacja doskonała. źródło: NKJP: Piotr Bikont: Blady biust w kaczym sosie, czyli czym warto raczyć się nad Wartą, Gazeta Wyborcza, 1996-07-26
	Nic na świecie nie mogło się równać z porządnymi pyzami drożdżowymi, bielutkimi i pulchnymi, gotowanymi na parze i to nie na tych tam nowomodnych aluminiowych sitkach, tylko na uczciwym kawałku czystego białego płótna. Tak właśnie robiła pyzy Hela. źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993
	Pieczeń była miękka, umiejętnie przyrządzona, w dobrym sosie własnym, gęstym, choć bez mąki i śmietany. Idealne dopełnienie stanowią szagówki, czyli kopytka, albo poznańskie pyzy na parze, do których jednak warto poprosić o dodatkową łychę sosu, bo chłonne są jak gąbka. źródło: NKJP: Piotr Bikont: Karmonada, ajsbajn i czyściec, Gazeta Wyborcza, 1998-05-15

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pyza	pyzy
D.	pyzy	pyz

C.	pyzie	pyzom
B.	pyzę	pyzy
N.	pyzą	pyzami
Ms.	pyzie	pyzach
W.	pyzo	pyzy

Inne uwagi

Zwykle lm. W M. lp używa się również formy pyz , w D. lm - pyzów , które są uznawane za niepoprawne

Składnia

	+	pyza	+	(z CZEGO)
	+	pyza	+	(z CZYM)

3. człowiek

Definicja

pot. żart.

tęga osoba o pucołowatych policzkach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

synonimy:

puca, pucek

Cytaty

Nazywanie jej pyzą, czy czymś w tym rodzaju, jest chore... Ona jest niska i tego nie zmieni... ale z pewnością nie jest żadną grubą pyzą.

źródło: Internet: kozaczek.pl

[...] usłyszałam od kilku chłopaków na raz.. ze wyglądam jak żona Federera...myślałam ze to jakaś fajna laska, weszłam na neta, a tam jakaś pyza.

źródło: Internet: f.kafeteria.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pyza	pyzy
D.	pyzy	pyz

C.	pyzie	pyzom
B.	pyzę	pyzy
N.	pyzą	pyzami
Ms.	pyzie	pyzach
W.	pyzo	pyzy

4. policzek

Definicja

pucołowaty policzek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

policzek

Cytaty

Patrzę w lustro i widzę dwie pyzy zamiast wystających kości policzkowych.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Namiętnik, 1997

Myślałam, że te „pyzy” na buzi to może jakiś cień albo co, okazało się, że urodziła się z pyzami i taka jak na USG.

źródło: NKJP: Internet

Policzki zawsze można wymodelować cieniem. Wystarczy jeden ruch w odpowiednim miejscu i pyza znika.

źródło: Internet: plejada.onet.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pyza	pyzy
D.	pyzy	pyz

C.	pyzie	pyzom
B.	pyzę	pyzy
N.	pyzą	pyzami
Ms.	pyzie	pyzach
W.	pyzo	pyzy

Inne uwagi

Zwykle lm

5. nos

Definicja

łow.

nos żubra lub łosia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

nos

Cytaty

Pyza łosia to obok bobrzego plusku czy łap niedźwiedzia staropolski przysmak.

źródło: Internet: łowiecki.pl/dziennik

Głowa żubra jest nisko osadzona i podtrzymywana silnym wiązadłem karkowym. Zwęża się w kierunku nosa zwanego pyzą i zakończona jest niewielką śluzawicą.

źródło: Internet: zubry.sggw.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pyza	pyzy
D.	pyzy	pyz

C.	pyzie	pyzom
B.	pyzę	pyzy
N.	pyzą	pyzami
Ms.	pyzie	pyzach
W.	pyzo	pyzy

Składnia

pyza

(CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 10.02.2023