UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kształt

Chronologizacja

1551, Bańk
od XIV w. też kstałt.

Pochodzenie

śr.-w.-niem. gestalt 'forma, postać, kształt, wygląd; stan, właściwość, rodzaj'

1. czaszki

Definicja

układ powierzchni obiektu, tworzący charakterystyczne cechy jego wyglądu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

  • charakterystyczny; dziwaczny, dziwny, fantastyczny, geometryczny, obły, podłużny, prostokątny, smukły; doskonały, idealny; niewyraźny, rozmazany; nieregularny, regularny; określony; niezmieniony kształt; ludzkie kształty
  • kształt brwi, ciała, czaszki, głowy, nosa, paznokci; dzioba; dzwonu, gwiazdki, jajka, klucza, krzyża, kuli, liścia, jakiejś litery, muszli, podkowy, prostokąta, rombu, ryby, serca, węża, Ziemi
  • nabrać kształtu
  • mieć; dopasować, korygować; przybrać/przybierać, przyjąć/przyjmować; przypominać, tracić, stracić kształt
  • przypominać kształtem

Cytaty

Edward Popielski siedział w fotelu pod stojącym zegarem i strzepywał popiół z papierosa do popielniczki w kształcie muszli.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Głowa Minotaura, 2009

Trzeba było przez to podwórze przejść i zupełnie po drugiej stronie tego podwórza stała budka z tym okienkiem w kształcie serca na drzwiach.

źródło: NKJP: Edward Stachura: Cała jaskrawość, 2006

Mieszkali przez kilka początkowych lat na Brooklynie w okropnych warunkach, w jakimś dziwacznym mieszkaniu o długim korytarzu w kształcie litery „L”, od którego odchodziły dwa małe pokoiki, kuchnia i łazienka.

źródło: NKJP: Czesław Karkowski: Kamienna drabina, 2008

Wizerunek nie był dobry. Miraż rozmywał się, nie chwytałem szczegółów. Skupiłem się. Kształt twarzy: owalna, a co z zarysem czoła? Brwi? Jakie ona ma brwi? Są tak jasne, że prawie ich nie widać.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kształt
kształty
D. kształtu
kształtów
C. kształtowi
kształtom
B. kształt
kształty
N. kształtem
kształtami
Ms. kształcie
kształtach
W. kształcie
kształty

Składnia

bez ograniczeń + kształt +
JAKI
bez ograniczeń + kształt +
KOGO/CZEGO

2. filmu

Definicja

zbiór cech charakterystycznych dla jakiegoś zjawiska lub działania

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • obecny, ostateczny, pierwotny, przyszły kształt
  • kształt świata; filmu

Cytaty

Gwizdał i nucił jak za pierwszych dni po przyjeździe, ale wtedy to gwizdanie także było jakimś mąceniem rzeczywistości, z której miał się wynurzyć nowy kształt świata.

źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Brzezina i inne opowiadania Brzezina, 2006

Niejedna strofa, której uczą się w szkołach na pamięć (przez serce, por. angielski, francuski) swój obecny kształt uzyskała na moim biurku.

źródło: NKJP: Zbigniew Kruszyński: Na lądach i morzach : opisy i opowiadania, 1999

Kierunki ewolucji i przyszły kształt Unii rysują się więc już dzisiaj dość wyraźnie.

źródło: NKJP: Jerzy Łukaszewski: O Polsce i Europie bez niedomówień, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kształt
kształty
D. kształtu
kształtów
C. kształtowi
kształtom
B. kształt
kształty
N. kształtem
kształtami
Ms. kształcie
kształtach
W. kształcie
kształty

Składnia

bez ograniczeń + kształt +
CZEGO

Frazeologizmy

coś nabiera realnych kształtów
coś przybiera realne kształty
coś nabrało realnych kształtów
coś przybrało realne kształty
na kształt
ni pies, ni wydra
ni pies, ni wydra, coś na kształt świdra
Data ostatniej modyfikacji: 26.05.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj