UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

spadek

Chronologizacja

1484, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spadek	spadki
D.	spadku	spadków
C.	spadkowi	spadkom
B.	spadek	spadki
N.	spadkiem	spadkami
Ms.	spadku	spadkach
W.	spadku	spadki

Pochodzenie

Rzeczownik od przedrostkowego czasownika spaść ‘dostać się komuś’.
Zob. paść (padnę)

1. ukośne nachylenie

Definicja

ukośne nachylenie jakiejś powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pośluz

Połączenia

spadek powierzchni, zbocza

Cytaty

Nie bez winy są sami rolnicy z terenów górskich i podgórskich, którzy często orząc pola zgodnie z kierunkiem spadku zbocza ułatwiają wodzie spływ, niestety wraz z glebą.

źródło: NKJP: Adam Zubek: Mokra plaga, Polityka, 2007-07-07

By jednak nowa „Jutrzenka” była kinem z prawdziwego zdarzenia należało uzyskać typowy dla takich placówek spadek powierzchni podłogi.

źródło: NKJP: Tu będzie kino, Dziennik Polski, 2002-04-10

2. lot w dół

Definicja

lot czegoś z góry na dół

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

spadek meteorytu

Cytaty

[...] podobnego wieku są polskie kratery pod Poznaniem, będące śladem po spadku meteorytu Morasko. Nie można wykluczyć, że ok. 13 tys. - 9 tys. lat temu mieliśmy do czynienia z całą serią podobnych katastrof.

źródło: NKJP: Adam Zubek: A jednak potop, Polityka, 2008-06-21

W miejscowości Tamarack pokrywa śnieżna osiągnęła 11 metrów i 46 centymetrów (chodzi tu o stałą pokrywę, a nie o zaspę po spadku lawiny).

źródło: NKJP: Michał Bartoszewicz: Mała Encyklopedia Pogody, Gazeta Wyborcza, 1994-09-06

3. zmniejszanie się

Definicja

stopniowe zmniejszanie się wartości lub ilości czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Połączenia

dramatyczny, drastyczny, duży, głęboki, gwałtowny, nagły, ogromny, olbrzymi, poważny, radykalny, szybki, wielki, wyraźny, znaczący, znaczny; lekki, niewielki, nieznaczny; ciągły, stały, stopniowy, systematyczny; dalszy, kolejny; istotny; realny spadek; spadek demograficzny, giełdowy, gospodarczy
spadek ciśnienia, szybkości, tempa, temperatury; cen, dochodów, kosztów, nakładów, płac, podatku, wpływów, wydatków, wynagrodzeń; złotego; plonów, pogłowia, zbiorów; eksportu, inflacji, podaży, popytu, produkcji, sprzedaży; dochodowości, efektywności, konkurencyjności, opłacalności, rentowności; bezrobocia, przestępczości, spożycia alkoholu; umieralności, urodzeń; czytelnictwa, zainteresowania czymś; formy, odporności; ilości czegoś, liczby czegoś, poziomu czegoś, wartości; przyrostu
spadek do jakiegoś poziomu
spadek o połowę
spadki na giełdzie, na rynku
spadek i stabilizacja, spadek i wzrost
zjawisko; okres; przyczyny, tendencja; dynamika, poziom, skala, tempo, wielkość spadku
tendencja do spadku
spadek wynosi ileś, utrzymuje się
spodziewać się spadku
przeciwdziałać, zapobiec spadkowi
notować, obserwować, odnotować, zanotować, zauważyć; prognozować, przewidywać; powodować, spowodować, wywołać; powstrzymać, zahamować spadek
przyczynić się do spadku

Cytaty

Nawet mała, 5-10-procentowa, utrata masy ciała powoduje spadek ciśnienia tętniczego, poziomu glukozy we krwi, złych tłuszczów zatykających naczynia krwionośne.

źródło: NKJP: Sławomir Zagórski: Pigułki na otyłość, Gazeta Wyborcza, 1999-08-28

Prezydent Władimir Putin w pierwszym orędziu do narodu w lipcu 2000 r. powiedział, że spadek demograficzny, jaki nastąpił w ostatnich latach w Rosji, zagraża istnieniu narodu.

źródło: NKJP: (pap): Wschodnich sąsiadów coraz mniej, Metropol nr 16/02, 2001

4. po przodkach

Definicja

dobra materialne przejęte po zmarłym członku rodziny

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dziedzictwo, pośluz, puścizna, scheda, spuścizna

Połączenia

(przyjąć) spadek z dobrodziejstwem inwentarza
spadek po babci, po dziadku, po matce, po ojcu, po rodzicach; po nieboszczce, po przodkach
spadek i darowizna
kurator spadku
prawo do spadku
nadzieja na spadek; walka o spadek
kandydat do spadku; podatek od spadku
spadek przypada komuś
dostać, dziedziczyć, odebrać, odziedziczyć; odrzucić, przyjąć spadek
dzielić się spadkiem

Cytaty

Pożyczyła od matki spadek po dziadku, który zostawił domek na wsi i kawałek pola, co spieniężone stanowiło wtedy równowartość dziesięciu maluchów.

źródło: NKJP: Joanna Solska: Kremowa dolina, Polityka, 2005-03-12

W spadku odziedziczył dom o powierzchni 200 metrów kwadratowych i wartości 3 mln złotych.

źródło: NKJP: Bogaci i bogatsi, Dziennik Polski, 2003-10-13

5. po historii

Definicja

dzieła lub dobra kulturowe, pozostałe po zmarłych twórcach, minionych czasach i wcześniejszych pokoleniach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dziedzictwo, puścizna, scheda, spuścizna

Połączenia

duchowy; kłopotliwy spadek
spadek po komunizmie, po socjalizmie; po PRL, po ZSRR; po rządzie; po zaborach; po jakichś czasach, po przeszłości

Cytaty

Spadkiem po czasach PRL stał się zwyczaj podawania kawy w szklankach, co spowodowało, że z upływem czasu goście w kawiarniach reagowali z niechęcią na widok kawy podanej w filiżance.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005

[...] młodzież na nowo odkryła wielkość Papieża Polaka, sens słów, które kierował do nas przez 27 lat pontyfikatu, prawdy i myśli, jakie pozostawił wiernym w duchowym spadku.

źródło: NKJP: (KOS): Wieczór z Ojcem Świętym w bieckiej bibliotece, Gazeta Krakowska, 2006-04-21

6. w sporcie

Definicja

sport.

przejście z powodu złych wyników do niższej klasy sportowej

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

spadek do którejś ligi; spadek z ekstraklasy, z którejś ligi
spadek i awans
widmo spadku
zagrożony spadkiem
bronić się, obronić się, ratować się, uchronić się, uratować się przed spadkiem; pogodzić się ze spadkiem

Cytaty

Zespół zagrożony jest spadkiem z ligi juniorów. - Będziemy walczyć o pozostanie w tej lidze - dodaje prezes Czerwiński.

źródło: NKJP: Juniorzy Czarnych Kutno przegrali ze Stalą, Dziennik Łódzki, 2003-04-01

Żużlowcy będą bronić się przed spadkiem do trzeciej ligi [...].

źródło: NKJP: Nie budują autostrad, nie pieką chleba, Tygodnik Rybnicki, 2008-05-27

Data ostatniej modyfikacji: 20.08.2025