Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | umrzyk |
umrzykowie |
ndepr |
| umrzyki |
depr | ||
| D. | umrzyka |
umrzyków |
|
| C. | umrzykowi |
umrzykom |
|
| B. | umrzyka |
umrzyków |
|
| N. | umrzykiem |
umrzykami |
|
| Ms. | umrzyku |
umrzykach |
|
| W. | umrzyku |
umrzykowie |
ndepr |
| umrzyki |
depr |
Pochodzenie
Od kontynuantu psł. tematu *mьr-ǫ (z przedrostkiem *-u): umrz- z przyrostkiem -yk (< -*ikъ).
Zob. mrzeć
1. zmarły
Definicja
Noty o użyciu
Używane przede wszystkim w odniesieniu do zwłok przed pochowaniem
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | nieboszczyk, sztywniak, umarlak |
Cytaty
|
Starzy ludzie szeptali z zabobonnym strachem i powoływali się na podobne przykłady z przeszłości, że potraktowanie samobójcy w czasie pogrzebu tak samo jak normalnego umrzyka nie wróży niczego dobrego. źródło: NKJP: Stanisław Berenda-Czajkowski: Dni grozy i łez, 2001 |
|
|
Po wyjściu lekarza matka rozzłościła się i z rozpędu wrzuciła pod blachę resztki węgla. Niedoczekanie! Wezmą do szpitala zdrowego, a zwrócą umrzyka. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971 |
|
|
Ale świeży umrzyk! Jakby szybciej karetka przyjechała, to by go jeszcze odratowali, co? źródło: NKJP: W większym formacie - dziś: „Magazyn Sztuki”, Gazeta Wyborcza, 1994-07-01 |
2. chory
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | umarlak |
Cytaty
|
Było tak pięknie - nic nie bolało, nie kłuło i nie szczypało. A tu znów katarek, migreny i nieżyty. Ale nasz doktor nie takich umrzyków jak ty przywracał do życia. źródło: NKJP: Pora na doktora, CKM, nr 5, 2001 |
|
|
Po kilku minutach wyciągam umrzyka na moje stanowisko. Dyszy ciężko, wygląda okropnie. Widziałem kiedyś twarz więźnia, który przez lata nie oglądał słońca. Człowiek, który stał teraz przede mną, robił podobne wrażenie. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979 |
|
|
- Dei gloria, nasz umrzyk już siedzi i gada! - zawołał ojciec Fabian wchodząc do izdebki. - Dzień dobry, drogi ojcze - Daniel chwycił rękę zakonnika i przylgnął doń ustami. źródło: Internet: Czesława Niemyska-Rączaszkowa, Pierwsza w Europie, 1973 |