UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

konserwatywny

Chronologizacja

1902, SJPWar

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. konserwatywny
konserwatywny
konserwatywny
konserwatywne
konserwatywna
D. konserwatywnego
konserwatywnego
konserwatywnego
konserwatywnego
konserwatywnej
C. konserwatywnemu
konserwatywnemu
konserwatywnemu
konserwatywnemu
konserwatywnej
B. konserwatywnego
konserwatywnego
konserwatywny
konserwatywne
konserwatywną
N. konserwatywnym
konserwatywnym
konserwatywnym
konserwatywnym
konserwatywną
Ms. konserwatywnym
konserwatywnym
konserwatywnym
konserwatywnym
konserwatywnej
W. konserwatywny
konserwatywny
konserwatywny
konserwatywne
konserwatywna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. konserwatywni
konserwatywni
konserwatywne
konserwatywne
D. konserwatywnych
konserwatywnych
konserwatywnych
konserwatywnych
C. konserwatywnym
konserwatywnym
konserwatywnym
konserwatywnym
B. konserwatywnych
konserwatywnych
konserwatywnych
konserwatywne
N. konserwatywnymi
konserwatywnymi
konserwatywnymi
konserwatywnymi
Ms. konserwatywnych
konserwatywnych
konserwatywnych
konserwatywnych
W. konserwatywni
konserwatywni
konserwatywne
konserwatywne

Pochodzenie

internac.

ang. conservative

niem. konservativ

ros. konservatívnyj

Zob. konserwatyzm

1. związany z konserwatyzmem - postawą

Definicja

związany z konserwatyzmem - postawą

Wymowa

[konserwatywny] lub [kąserwatywny]

Cytaty

1.a klient

Definicja

taki, którego sposób myślenia lub zachowania cechuje konserwatyzm - postawa

Wymowa

[konserwatywny] lub [kąserwatywny]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zachowawczy

Połączenia

  • konserwatywny klient; elektorat; kościół, kraj, Kraków; konserwatywna rodzina; konserwatywne społeczeństwo, środowisko; konserwatywni chrześcijanie, katolicy; wyborcy, zwolennicy czegoś; konserwatywne elity, kręgi
  • konserwatywny w poglądach, w kwestiach gospodarczych (moralnych, społecznych...), w sprawach ekonomicznych (obyczajowych, światopoglądowych...)
  • głęboko, mocno, skrajnie, wyjątkowo konserwatywny; konserwatywny obyczajowo
  • konserwatywny i postępowy, konserwatywny i zachowawczy; tradycyjny konserwatywny; stary konserwatywny

Cytaty

Polskę trzeba zmieniać, ale wieś zostawmy na koniec. Chłopi są konserwatywni i reformy trzeba im podawać w małych dawkach.

źródło: NKJP: Dominika Wielowieyska: Partia obrotowa, Gazeta Wyborcza, 1996-11-21

– W tym segmencie rynku mamy do czynienia z dość konserwatywnymi klientami, którzy nie lubią zbyt gwałtownych zmian.

źródło: NKJP: Piotr Myszor: Większa moc elegancji, Trybuna Śląska, 2002-03-07

Wychowałam się w konserwatywnej rodzinie, szanującej tradycję i zasady.

źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Boję się pytań córki, Polityka, nr 2634, 2007-12-22

Wrośnięci w wioski mułłowie byli przedstawicielami ludzi najbiedniejszych, najmniej światłych, najbardziej konserwatywnych i przywiązanych do tradycji i starych porządków.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2000

Żaden z projektów nie spotkał się z aprobatą w Krakowie. Mehofferowi zarzucono modernizm, paryskie zepsucie, zbyt śmiałą kompozycję i zbyt intensywny koloryt. Konserwatywnemu Krakowowi nie mogła się podobać aluzyjna kurtyna Wyspiańskiego. Przecież to już teraz prawdziwa rewolucja [...].

źródło: NKJP: Dwie drogi, Dziennik Polski, 2000-01-22

1.b sposób myślenia

Definicja

świadczący o czyimś konserwatyzmie - postawie

Wymowa

[konserwatywny] lub [kąserwatywny]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zachowawczy

Połączenia

  • konserwatywny sposób myślenia (zachowania); wystrój; model (samochodu); konserwatywna postawa; fryzura, suknia; linia (nadwozia); konserwatywne nastawienie, podejście; ubranie; konserwatywne poglądy, przekonania, upodobania; wartości, tradycje, zasady
  • skrajnie konserwatywny

Cytaty

Nie jestem amatorem tego rodzaju innowacji. W ogóle jestem tradycjonalistą, człowiekiem o raczej konserwatywnych upodobaniach.

źródło: NKJP: Jarosław Zalesiński: Po pierwsze nie bajtlować, Dziennik Bałtycki, 2000-04-14

- Oczywiście, pod Wawelem, jak w każdym innym mieście Polski, wszelkie mniejszości mają prawo do publicznego wyrażania swoich poglądów. Ale każdy, kto chce zamanifestować poglądy sprzeczne z konserwatywnymi wartościami, do których przywiązana jest większość krakowian, musi liczyć się z reakcją ostrzejszą niż w innych miastach.

źródło: NKJP: Katarzyna Janowska: Kraków dzienny, Kraków nocny, Polityka, 2004-05-15

Na Krupniczej znalazł również schronienie Jan Brzękowski, współtwórca krakowskiej awangardy, współautor pisma „Zwrotnica”, które napsuło dużo krwi poetom o konserwatywnych poglądach na poezję, tępiony szczególnie przez środowisko skamandrytów.

źródło: NKJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995

Suknia będzie konserwatywna. Nie liczcie na rzeczy w stylu tych, które mam na sobie na scenie. Chcę mieć na sobie białą i raczej tradycyjną suknię [...].

źródło: NKJP: Newsy, Mazowieckie To i Owo, 2005-12-03

Dla miłośników tej marki, która na początku lat 90. zaskakiwała nowatorskimi rozwiązaniami i nietuzinkową linią nadwozia zaskoczeniem jest konserwatywna linia nadwozia avensis verso

źródło: NKJP: Piotr Robakowski: Minivan dla siedmiu, Gazeta Poznańska 2003-07-09

2. związany z konserwatyzmem - ideologią

Definicja

związany z konserwatyzmem - ideologią

Wymowa

[konserwatywny] lub [kąserwatywny]

Cytaty

2.a premier

Definicja

taki, którego poglądy cechuje konserwatyzm - ideologia

Wymowa

[konserwatywny] lub [kąserwatywny]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne

Połączenia

  • konserwatywny demokrata, działacz, liberał, minister, polityk, poseł, premier, prezydent, republikanin, rewolucjonista; dziennikarz, komentator, publicysta; obóz, rząd; elektorat; konserwatywna opozycja, partia, prawica; konserwatywne skrzydło (partii), stronnictwo, ugrupowanie; frakcja, koalicja konserwatywna; siły konserwatywne
  • głęboko, mocno, skrajnie konserwatywny
  • konserwatywny i chadecki, konserwatywny i liberalny, konserwatywny i prawicowy; liberalny i konserwatywny; amerykański konserwatywny, młody konserwatywny, nowy konserwatywny

Cytaty

Pomimo organizacyjnej słabości konserwatywnych ugrupowań politycznych w XX wieku idee głoszone przez publicystę „Buntu Młodych” były intelektualnie atrakcyjne i oddziaływały na postawy i poglądy środowisk dalekich od konserwatyzmu.

źródło: NKJP: Kazimierz Michał Ujazdowski: Żywotność konserwatyzmu: idee polityczne Adolfa Bocheńskiego, 2005

Konserwatywny dziennikarz George Will, wspierający Reagana podczas kampanii wyborczej w 1984 roku, wykorzystał Springsteena jako przykład osoby szanującej „prawdziwe amerykańskie wartości”.

źródło: NKJP: Grzegorz Brzozowicz: Sto płyt, które wstrząsnęły światem: kronika czasów popkultury, 2000

- Dole walczy już tylko o jedno: aby schodząc z politycznej sceny, nie pociągnąć za sobą w otchłań niebytu całej Partii Republikańskiej, która nie tylko nie zdobędzie Białego Domu, ale może stracić kontrolę nad Kongresem - stwierdził wczoraj konserwatywny komentator republikański Kristoll.

źródło: NKJP: Jacek Kalabiński: Ostatnia debata kandydatów na prezydenta USA, Gazeta Wyborcza, 1996-10-18

2.b liberalizm

Definicja

będący wyrazem konserwatyzmu - ideologii

Wymowa

[konserwatywny] lub [kąserwatywny]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne

Połączenia

  • konserwatywny liberalizm; dziennik, tygodnik; konserwatywna doktryna, filozofia, ideologia, myśl, wizja; gazeta; konserwatywne pismo; konserwatywne poglądy, przekonania; media; idee, tendencje konserwatywne
  • skrajnie konserwatywny

Cytaty

Dokonaj charakterystyki porównawczej myśli konserwatywnej, liberalnej i socjalistycznej oraz ich wpływu na państwa i społeczeństwa Europy do I wojny światowej.

źródło: NKJP: (xx): Próbne matury, Dziennik Bałtycki, 2000-03-21

Nigdy nie byłem konserwatystą, lecz po dwu dziesiątkach lat spędzonych w Anglii [...] w pełni doceniam konserwatyzm brytyjski. Polska szlachta i jej spadkobierczyni — inteligencja nie wytworzyły żadnej doktryny konserwatywnej. Ziemiaństwo w okresie II Rzeczypospolitej w większości było zwyczajnie reakcyjne, stąd w Polsce konserwatyzm identyfikuje się z wstecznictwem i reakcyjnością.

źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997

— A co dla pana znaczy konserwatywny liberalizm?
— W warstwie gospodarczej przyjęcie zasad wolnego rynku, w ideologicznej zaś absolutny priorytet — człowiek, jego prawo do życia, wolności, pracy.

źródło: NKJP: Witold Pustułka: Emisariusz?, Dziennik Zachodni, 2001-01-15

Z sondażu opublikowanego w konserwatywnym dzienniku „Daily Telegraph”, który z zasady nie sprzyja Partii Pracy, wynika, że tylko 15% Brytyjczyków jest zdania, że dobrze sprawuje urząd.

źródło: NKJP: Adam Wolski: Recesja nad Tamizą, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2008-08-19

Data ostatniej modyfikacji: 18.09.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj