UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyspa

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyspa	wyspy
D.	wyspy	wysp

C.	wyspie	wyspom
B.	wyspę	wyspy
N.	wyspą	wyspami
Ms.	wyspie	wyspach
W.	wyspo	wyspy

Pochodzenie

psł. *jьzsъpъ (m) / *jьzsъpa (ż) 'to, co wysypane, usypane, wyspa'

Zamiana pierwotnego ispa / isep przez st.pol. innowację wyspa / wysep związana była z zanikiem przyrostka kontynuującego psł. *jьz- i przejęciem jego funkcji przez wy- (Bor).

1. na morzu

Definicja

część lądu wystająca ponad powierzchnię otaczających ją ze wszystkich stron wód rzeki, morza lub innego zbiornika wodnego

Noty o użyciu

Wyraz jest składnikiem nazw geograficznych, np. Wyspa św. Heleny , Wyspy Kanaryjskie .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

ląd

Połączenia

bezludna; karaibska; rzeczna wyspa; egzotyczne, tropikalne; morskie; skaliste wyspy; wyspy greckie; koralowe; otoczone wodą
zatoki i wyspy
mieszkańcy; skraj; szczyt; zbocze wyspy
eskapada, wycieczka na wyspę
klasztor, twierdza na wyspie
opływać; zwiedzać wyspę
dopłynąć do wyspy
płynąć na wyspę; jeździć na wyspy
mieszkać; położony na wyspie

Cytaty

	Wyspa Strzelecka nie okazała się niczym nadzwyczajnym — po prostu spora rzeczna wyspa, jakich wiele na Wełtawie. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Korytarz, 2006
	Nurkowanie z delfinami, egzotyczna wyspa, ekskluzywny hotel, nieustająca impreza ze znajomymi, wakacje pod namiotem – to różne formy spędzania urlopu. źródło: NKJP: Izabela Kielczyk: Stres pourlopowy a efektywność pracy, Praca i Zdrowie, 2007-09-03
	Sveti Stefan jest położony na skalistej wyspie, otoczony murami obronnymi i połączony z lądem wąskim, wzmocnionym przesmykiem. Twierdzę na wyspie zbudowano w 1442 r. źródło: NKJP: Podróże - SVETI STEFAN, Dziennik Polski, 2003-09-27
	Cierpiałem z powodu upału, ale za to pogoda nie weszła mi w paradę, gdy od rana do nocy zwiedzałem wyspę i półwysep. źródło: NKJP: Grzegorz Jaszuński: Hongkong dla Chin?, 1997

2. dobrobytu

Definicja

książk.

obszar odróżniający się pod jakimś względem z otoczenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

enklawa

Połączenia

wyspa dobrobytu, inności; patriotyzmu; światła

Cytaty

Klub Niemiecki był w Kabulu enklawą, wyspą inności – innych obyczajów, innej mowy, innych ubrań, przyzwyczajeń, wszystkiego.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002

Powstała jakby wyspa patriotyzmu na morzu obcości, izolowana od przemian, gdzie lansowano utrwalone „świętości”, na czele z Wieszczami.

źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku: szkice o literaturze, 1994

Składnia

wyspa

CZEGO

3. w kuchni

Definicja

zestaw szafek, przykryty blatem, niekiedy z wbudowanymi urządzeniami do gotowania potraw, umieszczony na środku kuchni i niemający połączenia z żadną ze ścian

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Połączenia

wyspa kuchenna
kuchnia z wyspą

Cytaty

W przypadku wyspy w kuchni zamkniętej powierzchnia pomieszczenia powinna wynosić co najmniej 20 mkw. Aby swobodnie się w takiej kuchni poruszać, odległość między wyspą a ścianą lub szafkami powinna wynosić co najmniej 90 cm, ale im więcej, tym lepiej.

źródło: NKJP: Wyspa w kuchni, Gazeta Krakowska, 2007-06-12

[...] sprzęt skupiony w jednym miejscu pozwala w kuchni na oszczędność czasu ze względu na to, że – biorąc pod uwagę mnogość szafek i szuflad wkomponowanych w wyspę kuchenną oraz niedaleką odległość od zlewu – właściwie wszystko, co potrzebne każdemu miłośnikowi kulinarnych podróży znajduję się na wyciągnięcie ręki.

źródło: NKJP: Piekarnik na wysokości 90 cm, Gazeta Pomorska, 2009-12-11

Data ostatniej modyfikacji: 19.09.2015