Chronologizacja
Pierwotnie obróż.
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | obroża |
obroże |
|
| D. | obroży |
obroży |
|
| C. | obroży |
obrożom |
|
| B. | obrożę |
obroże |
|
| N. | obrożą |
obrożami |
|
| Ms. | obroży |
obrożach |
|
| W. | obrożo |
obroże |
Pochodzenie
może psł. *ob(v)orža < *obvorzja 'to, co jest obwiązane wokół czegoś, na przykład wokół szyi'
Forma prasłowiańska byłaby utworzona od przedrostkowego czasownika *obverzti 'obwiązać' z przyrostkiem -ja i typową dla archaicznych rzeczowników odczasownikowych wymianą samogłoski rdzennej *e na *o (Bor)
1. psia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | opaska |
Połączenia
- obroża elektroniczna, przeciwpchelna, skórzana, telemetryczna
- kaganiec i obroża, smycz i obroża
- obwód obroży
Cytaty
|
Pies na łańcuchu powinien mieć skórzaną, wygodną obrożę, a łańcuch winien być przyczepiony do obroży na karabinku z obrotowym ogniwem, gdyż tylko takie połączenie uniemożliwia skręcenie się łańcucha (długość łańcucha min. 2 m). źródło: NKJP: Ania Michalska: Dokarmiajcie zwierzęta, Tygodnik Podhalański, nr 1, 2000 |
|
|
Policjant szarpnął za obrożę. Pies jak na komendę zaczął służyć. źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska, Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009 |
|
|
[...] rzemienna obroża wrzynała mu się boleśnie w szyję, pies, warcząc gniewnie, układał się z powrotem w wydrapanym starannie legowisku. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959 |
|
|
Obroża zakładana niedźwiedziom wyposażona jest w GPS, który lokalizuje się samoczynnie co pięć godzin. źródło: NKJP: Magdalena Apostołowicz: SMS od niedźwiedzia, Las Polski, 2009-06-16 |
|
|
Wypuszczane zające mają obroże z nadajnikami, co pozwala na kontrolę ich przemieszczania się, adaptacji i umieralności [...]. źródło: NKJP: Sławomir Orlicki: Na ratunek szarakowi, Dziennik Łódzki, 2006-11-10 |
2. ozdobna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki
Połączenia
- drogocenna, złota obroża
Cytaty
|
Na szyi perły albo nabijana srebrzystymi ćwiekami obroża, na przegubach ciężkie bransolety albo skórzane pasy z metalowymi nitami. źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Ostry gotyk, Polityka, 2003-08-09 |
|
|
Niektóre miały na ramionach futrzane etole opuszczone nisko, odsłaniające szyję, ujęte w złote obroże skrzące od klejnotów. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966 |
|
|
Ekstremalne przypadki chodzą w cienkich skórzanych spodniach i błyszczących kurtkach, noszą obroże na szyjach, pierścienie na palcach i farbują na zielono włosy. źródło: NKJP: Ewa Wojciechowska: Anatomia gwiazdy, Cosmopolitan, nr 7, 1999 |
3. konwencji
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | ograniczenie |
Cytaty
|
Najgorsza jest świadomość, że sami nadstawiliśmy karku, by założono nam obrożę z krótkim łańcuchem. Tą obrożą jest „dobrodziejstwo” służbowego mieszkania. źródło: NKJP: Jerzy Michał Stachurski: Listy do redakcji, Las Polski, 2009-09-16 |
|
|
Gomułka był w Polsce popularny w roku 1956, bo Polacy sądzili, że wyprowadzi ich na drogę neutralności. Nie wyprowadził, przeciwnie, w pewien sposób wzmocnił obrożę moskiewską [...]. źródło: NKJP: W.A. Zbyszewski: Impresje hiszpańskie, Kultura, nr 7-8, 1964 |
|
|
Od życia nie żądam wiecznej imprezy, niezależności również... Nie szukam też żadnej obroży i totalnej monotonii. Chcę po prostu, by wszystko było w dawce optymalnej, odpowiedniej, by móc uszczęśliwić. źródło: NKJP: Internet |