Chronologizacja
Od 1463 r. dysiel .
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | dyszel |
dyszle |
|
D. | dyszla |
dyszli rzadziej dyszlów |
|
C. | dyszlowi |
dyszlom |
|
B. | dyszel |
dyszle |
|
N. | dyszlem |
dyszlami |
|
Ms. | dyszlu |
dyszlach |
|
W. | dyszlu |
dyszle |
Pochodzenie
śr.-w.-niem. dîhsel
śr.-d.-niem. dissel
1. wozu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | drąg |
Połączenia
- drewniany, rzemienny, żelazny; ułamany dyszel; podniesione, uniesione dyszle
- dyszel dorożki, wozu, wózka
- dyszel od wozu
- koniec; kółko; załamanie dyszla
- wóz bez dyszla
- konie przy dyszlu
- skrzypnięcie dyszla
- połamać, złamać dyszel
- zaprzęgać do dyszla
- prosty jak dyszel
Cytaty
Szczęsny zostawił na przystani dziesięć skrzyń towaru [...] i z dwiema na pożyczonym wózku tragarskim ruszył w stronę Piekarskiej. Na podwórzu ściśniętej, czynszowej kamieniczki oparł dyszel o schnące pośrodku drzewo [...]. źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952 |
|
Złamał się dyszel, a dorożka się wywróciła. źródło: NKJP: (BOL): Brawurowa ucieczka złodzieja, Gazeta Krakowska, 2006-06-19 |
|
Wiedziałem, że mając takie konie przy dyszlu, wrócę do domu na obiad. źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1968 |
|
Jadźka wyprowadziła ze stajni ogierka. Trzymała go krótko przy pysku, ale mimo pomocy ojca niełatwo jej go było wprowadzić między dyszle wozu. źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967 |
|
Pług wyposażano [...] w wygięty, sprężynowy dyszel, co oszczędzało konia i pozwalało na zmniejszenie odczuwalnego przez zwierzę oporu nawet do 15%. źródło: Internet: stajniatrot.pl |
2. przyczepy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | belka |
Połączenia
- dyszel obrotowy, skrętny
- dyszel do bron, do opryskiwacza, do przyczepki samochodowej, do przyczepy
Cytaty
12-letni Łukasz pomagał ojcu przy łączeniu prasy do słomy z ciągnikiem. Dyszel wysunął się z zaczepu i zmiażdżył chłopcu stopę. źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Ciężkie puszki i papierowe cegły, Polityka, 2004-07-24 |
|
Mam do sprzedania skrętny dyszel do opryskiwacza. źródło: Internet: olx.pl |
|
Mężczyzna siedział na dyszlu łączącym ciągnik z przyczepą. źródło: NKJP: (mg): Giną na drogach, Dziennik Bałtycki, 2011 |
|
Rolniku, pamiętaj o zasadach bezpiecznego zachowania się przy wiosennych pracach polowych: źródło: NKJP: Szanowni rolnicy, Czas Ostrzeszowski, 2008-04-30 |