UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyślizgnąć się

wyśliznąć się

Chronologizacja

1690, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyślizgnę się
wyślizgniemy się
2 os. wyślizgniesz się
wyślizgniecie się
3 os. wyślizgnie się
wyślizgną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyślizgnąłem się
+(e)m się wyślizgnął
wyślizgnęłam się
+(e)m się wyślizgnęła
wyślizgnęłom się
+(e)m się wyślizgnęło
wyślizgnęliśmy się
+(e)śmy się wyślizgnęli
wyślizgnęłyśmy się
+(e)śmy się wyślizgnęły
2 os. wyślizgnąłeś się
+(e)ś się wyślizgnął
wyślizgnęłaś się
+(e)ś się wyślizgnęła
wyślizgnęłoś się
+(e)ś się wyślizgnęło
wyślizgnęliście się
+(e)ście się wyślizgnęli
wyślizgnęłyście się
+(e)ście się wyślizgnęły
3 os. wyślizgnął się
wyślizgnęła się
wyślizgnęło się
wyślizgnęli się
wyślizgnęły się

bezosobnik: wyślizgnięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyślizgnijmy się
2 os. wyślizgnij się
wyślizgnijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyślizgnąłbym się
bym się wyślizgnął
wyślizgnęłabym się
bym się wyślizgnęła
wyślizgnęłobym się
bym się wyślizgnęło
wyślizgnęlibyśmy się
byśmy się wyślizgnęli
wyślizgnęłybyśmy się
byśmy się wyślizgnęły
2 os. wyślizgnąłbyś się
byś się wyślizgnął
wyślizgnęłabyś się
byś się wyślizgnęła
wyślizgnęłobyś się
byś się wyślizgnęło
wyślizgnęlibyście się
byście się wyślizgnęli
wyślizgnęłybyście się
byście się wyślizgnęły
3 os. wyślizgnąłby się
by się wyślizgnął
wyślizgnęłaby się
by się wyślizgnęła
wyślizgnęłoby się
by się wyślizgnęło
wyślizgnęliby się
by się wyślizgnęli
wyślizgnęłyby się
by się wyślizgnęły

bezosobnik: wyślizgnięto by się

bezokolicznik: wyślizgnąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

wyślizgnąwszy się

gerundium: wyślizgnięcie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyślizgnięcie się
wyślizgnięcia się
D. wyślizgnięcia się
wyślizgnięć się
C. wyślizgnięciu się
wyślizgnięciom się
B. wyślizgnięcie się
wyślizgnięcia się
N. wyślizgnięciem się
wyślizgnięciami się
Ms. wyślizgnięciu się
wyślizgnięciach się
W. wyślizgnięcie się
wyślizgnięcia się

odpowiednik aspektowy: wyślizgiwać się

1. z dłoni

Definicja

łatwo i szybko wysunąć się lub wypaść z czegoś

Warianty

  • wyśliznąć się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  wymknąć się

Cytaty

Grzegorz sięgnął po leżące na szafce klucze, ale te wyślizgnęły się mu i upadły na podłogę.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008

Zbyszek pokazywał mi, że można wbić czekan, zawiesić się na nim i tak odpoczywać, ale ja jakoś nie mam do takiego sposobu zaufania. Czekan wbity w zwietrzały lód może się wyślizgnąć [...].

źródło: NKJP: Adam Wajrak: Maszeruję przez lodowiec, Gazeta Wyborcza, 1995-12-08

Naraz poczuł, że ma ręce tak spocone, iż słuchawka za chwilę wyślizgnie mu się na podłogę.

źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003

Nagle wyrzuciło mnie na podłogę, przed moim siedzeniem. Po prostu wyślizgnąłem się spod pasa bezpieczeństwa.

źródło: NKJP: Maria Wiernikowska: Ranni na Stępińskiej, Gazeta Wyborcza, 1993-09-15

Ręce miała śliskie od potu i drżące. Niewygodna sakwa wyśliznęła się i upadła na ziemię.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Składnia

bez ograniczeń + wyślizgnąć się +
z CZEGO | spod CZEGO
bez ograniczeń + wyślizgnąć się +
KOMU + (z CZEGO)

2. z pokoju

Definicja

opuścić jakieś miejsce w taki sposób, żeby ktoś inny tego nie zauważył

Warianty

  • wyśliznąć się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wymknąć się

Cytaty

[...] wychodząc z domu, łamał zakaz ojca. Ale musiał to zrobić. Wyślizgnął się na dwór, bojąc się, że lada moment nie znajdzie w sobie dość sił.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008

Dla bezpieczeństwa zamykajmy okna, przez które mógłby wyślizgnąć się na balkon. Koty lubią spacery po balustradach, a te mogą się przecież skończyć tragicznie...

źródło: NKJP: Danuta Żuchowska: Zwierzęta z charakterem, Wieczór Wybrzeża,2000-11-02

Ostrożnie wyślizgnął się z łóżka, na palcach przeszedł przez pokój i - ostrożnie uchylił drzwi do sieni.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Tego lata w Burbelkowie, 2000

Z naszego więzienia nawet mysz się nie wyśliźnie [...].

źródło: NKJP: Terroryści w Tarnowie, Gazeta Krakowska, 2002-06-28

Składnia

bez ograniczeń + wyślizgnąć się +
SKĄD + (DOKĄD)
bez ograniczeń + wyślizgnąć się +
(SKĄD) + DOKĄD

3. policji

Definicja

nie pozwolić się złapać

Warianty

  • wyśliznąć się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wymknąć się

Cytaty

Niemcy chcieli go stąd już wygnać, ściągnęli wojsko i żandarmerię, ale nie dali rady. Konar wyślizgnął się im [...], a kiedy tutaj podeszli, zaatakował nagle [...].

źródło: Zbigniew Porebski: Szumią drzewa, 1955 (books.google.pl)

Zygmunt, osaczony dookoła, okazał talent wojskowy ogromny. Przez cztery dni marszami i kontrmarszami wymijał się na wszystkie strony, chcąc się im wyślizgnąć, przebyć Narew i dostać się w nasze strony.

źródło: Henryk Syska: Zamodrzała puszcza świtem, 1980 (books.google.pl)

I tylko za drzwiami w korytarzu cichutko skrada się żandarm [...] i śledzi, żeby ofiara nie wyśliznęła im się [...].

źródło: Bogdan Jaxa-Ronikier: Dzierżyński, czerwony kat, 1990 (books.google.pl)

Składnia

bez ograniczeń + wyślizgnąć się +
KOMU

4. spod kontroli

Definicja

nie poddać się władzy, wpływom lub działaniom innej osoby

Warianty

  • wyśliznąć się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wymknąć się

Cytaty

Okres politycznej ofensywy „Kuźnicy” z lat 1945-1946 wyraźnie się skończył i pismo jak gdyby wyślizgnęło się spod partyjnej kontroli.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet. Wybór z pamięci 90-latka, 2004

Zda się uległy, niewinny, w istocie przebiegły, podstępny. Potrafi wyśliznąć się spod kontroli, uśpić czujność, oszukać.

źródło: Bogdan Suchodolski: Polska i Polacy, 1981 (books.google.pl)

Składnia

bez ograniczeń + wyślizgnąć się +
spod CZEGO

5. od odpowiedzialności

Definicja

uniknąć czegoś, posługując się sprytem

Warianty

  • wyśliznąć się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyślizgać się

Cytaty

W 1996 r. w Polsce znów trafił do aresztu i znów wyślizgnął się, symulując chorobę.

źródło: NKJP: Igor T. Miecik: Ośmiornica czy krewetka, 2000-06-24

Dowiedziawszy się zawczasu o tej machlojce [...], złożyłem ponowne zażalenie na bezprawia Zarządu Klubu, który tą drogą chciał się wyślizgnąć z oskarżenia go o działalność sprzeczną ze statutem.

źródło: NKJP: Jerzy Odrowąż-Pieniążek: Więcej niż świadek, 2007

Sam jesteś nieszczery i lawirujesz [...], aby wyślizgnąć się od odpowiedzialności za słowa.

źródło: NKJP: Internet

Włodek starał się wyśliznąć z tej rozmowy, która wydawała mu się kłopotliwa.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki, Rose Café i inne opowieści, 1997

Składnia

bez ograniczeń + wyślizgnąć się +
(od CZEGO | z CZEGO)

Frazeologizmy

ktoś wymknął się z rąk
ktoś wyślizgnął się z rąk
Data ostatniej modyfikacji: 03.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj