UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nić

Chronologizacja

1455, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nić	nici
D.	nici	nici

C.	nici	niciom
B.	nić	nici
N.	nicią	nićmi
Ms.	nici	niciach
W.	nici	nici

Pochodzenie

psł. *nitь

1. do szycia

Definicja

długi i bardzo cienki przedmiot ze skręconych włókien używany do szycia, haftowania lub tkania

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

nitka

Połączenia

biała, czerwona, czarna, srebrna, złota, ...; jednobarwna, kolorowa; cienka, gruba; delikatna, mocna; naprężona, zleżała nić; nić chirurgiczna, dentystyczna, szewska, szwalnicza; bawełniane, jedwabne, lniane, wełniane; specjalne, sterylne, wchłanialne, zdobnicze; porwane, rwące się, splątane nici
nić osnowy
nici do haftów, do szycia
nożyczki, igła i nici
fabryka, producent, produkcja; prowadnik; kłębek, motek, szpula, szpulka, zwitek; rodzaje; blask, kolor nici
węzły z (cienkich) nici; osnowa, wątek z jakichś nici
pudełko, szpule, szpulki na nici
pudełko, pudełeczko, szpula z nićmi
szpulki po niciach
motanie, powiązanie, rozdzielanie, rozwijanie, wiązanie; naklejanie nici
tkać; rozwinąć nić; dowiązać, odwijać, przeciąć, rozplątywać, wiązać, zerwać, usunąć nici; coś przypomina nici
obwiązać, oplatać coś nićmi; coś haftowane, wyszyte jakąś nicią; coś przetykane, wyszywane nićmi
coś nanizane na nici
coś wisi na niciach

Cytaty

	W tym dniu w bibliotece zaprezentowana była wystawa prac artystycznych takich jak wyszywane kolorowymi nićmi obrusy, serwety, bieżniki na ławę [...]. źródło: NKJP: ST: Twórcy ludowi w bibliotece, Nakielski Czas, 2004-08-18
	Złociste nici na jego szlafroku zagrały pełnym blaskiem, jak na płaszczu koronacyjnym. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk, 2003
	Podczas zajęć młodzież miała możliwość zobaczyć, dotknąć i sprawdzić działanie przyniesionych specjalnie na te zajęcia eksponatów muzealnych takich jak: [...] kołowrotek do wyrobu i przędzenia nici [...]. źródło: NKJP: E.Wa: W kręgu kultury dawnej, Nowiny Raciborskie, 2003-06-25
	Hafciarki oprócz obrusów, serwet, makat czy zakładek haftują całe stroje ludowe, w tym czepce wykonywane złotymi i srebrnymi nićmi na aksamicie. źródło: NKJP: Kinga Olszewska: Prawdziwy symbol Borów Tucholskich, Tygodnik Tucholski, 2007
	Aleksander Sołżenicyn opisując w „Archipelagu Gułag” stalinowskie represje […] przedstawia sytuację, jak robotnik ze szwalni został skazany na 20 lat ciężkich robót za wyniesienie szpulki nici. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.11.2003

2. pajęcza

Definicja

długie i cienkie włókno powstałe z wydzieliny pająków lub poczwarek motyli, z którego tworzą one pajęczynę lub kokony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

synonimy:

nitka

Połączenia

cienka, delikatna, długa nić; nici pajęcze
nić babiego lata, jedwabnika
oplatać coś nićmi

Cytaty

	Szła drogą przez las, rosa migotała w koszykach pajęczyn uplecionych na wrzosach, siwa poświata otaczała choinki, nici babiego lata wisiały między nimi jak sznury na pranie. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007
	Wytwarzanie przędzy nie jest wyłącznym atrybutem jedwabnika morwowego. Cienką, delikatną nić wytwarzają także przedstawiciele wielu innych grup owadów, a wśród nich wielu ważnych szkodników roślin. źródło: NKJP: Alicja Zięba: Prządki, osnuje, namiotniki, Dziennik Polski, 2002-07-09
	Nić pajęcza produkowana przez tzw. kądziołki przędne umiejscowione na końcu odwłoka służy nie tylko do budowy pułapek, wyściółki gniazd czy kokonów jajowych. Może ona również służyć jako swoisty pomost umożliwiający przemieszczanie się pająka [...]. źródło: Internet
	Na wprost drzwi, w jednym z takich niebieskawych kloszów, czaił się milcząco wielki owad o twardej, polśniewającej matowo głowie. Tkał właśnie swoją sieć, wysnuwał z powietrza, łączył i rozłączał celowymi, pajęczymi, ruchami długie, oślizłe nici przędzy. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955
	Ostatnia nić babiego lata kreśli nad grządką łubinu piękny i niezrozumiały znak. źródło: NKJP: Paweł Marcinkiewicz: Świat dla opornych, 1997

Składnia

	+	nić	+	+ JAKA
	+	nić	+	CZEGO

3. kształt

Definicja

książk.

coś, co jest bardzo cienkie i długie, tak że przypomina nić (używaną do szycia)

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

synonimy:

nitka

Połączenia

nić DNA; nici nerwów; deszczu

Cytaty

Strużki wody umykały żłobieniami rozpękniętej ziemi, grube nici deszczu tworzyły wiszące w powietrzu perliste makaty.

źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003

Według mojego domowego, dokładnego Atlasu ludzkiego ciała Jego czerwone ciałka krwi nadal były owalne, miękkie i - czerwone, nici nerwów, izolowane białą mieliną, miały wyglądać jak nawinięte na rolki szpule jedwabiu [...].

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007

Ostateczne rozmieszczenie nukleosomów w dojrzałej chromatynie jest osiągane w wyniku ich ślizgania się na niciach DNA

źródło: NKJP: NKJP: Leokadia Kłyszejko-Stefanowicz: Cytobiochemia : biochemia niektórych struktur komórkowych, 1995

Składnia

nić

CZEGO

4. porozumienia

Definicja

książk.

używane do obrazowego określenia związków, jakie występują miedzy wskazanymi osobami, obiektami lub zjawiskami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:

nitka

Połączenia

cienka, wątła; zerwana; niewidzialna, tajemna nić; poplątane, splątane; nadszarpnięte, przerwane nici czegoś
nić dialogu, nienawiści, pokrewieństwa, porozumienia, przyjaźni, sympatii, wspólnoty, zaufania, (wzajemnego) zrozumienia; nici personalne; powiązań, współpracy, zależności; historii, tradycji
splot nici
nić czegoś rwie się, pękła; nici czegoś krzyżują się
zerwanie nici czegoś
nawiązać, przerwać, urwać, zawiązać, zerwać; nadwerężać nić czego

Cytaty

	Na skoczni jesteśmy rywalami, po zawodach kolegami. Myślę, że można mówić nawet o czymś więcej, nawiązała się między nami nić przyjaźni. źródło: NKJP: Małysz - nie z tej planety, Dziennik Polski – Sport, 2001-12-02
	Coś skończyło się nieodwołalnie, bo przecięta została nić, która dawniej łączyła historię ze współczesnością. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986
	To także był czas zbiorowych uniesień bardzo zapładniający sztukę. Staliśmy się pierwszą radziecką generacją, która nieśmiało i z początku podświadomie starała się powiązać zerwaną nić tradycji kulturalnej. źródło: NKJP: Anna Żebrowska: Wdech i wydech literatury, Gazeta Wyborcza, 1993-12-15
	[...] nasze rządy potrafiły właśnie z leśnikami znaleźć nić porozumienia [...] źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 18.02.1998
	Wielokrotnie pracownicy poradni spotykają się z totalnym zaburzeniem relacji między rodzicami a dziećmi, wtedy trzeba organizować „bliskie spotkania” i wiązać pozrywane nici. źródło: NKJP: (ASZ): Na kłopoty – poradnia, Dziennik Polski - 2001-07-31
	Życie udowodniło, jak bardzo powiązane są to podmioty, jak mocno wiążą je niewidzialne nici zależności. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 18.07.2002

Składnia

nić

CZEGO

Frazeologizmy

grubymi nićmi szyty
ktoś trzyma wszystkie nici
ktoś trzyma wszystkie nici w rękach
nić przewodnia

Data ostatniej modyfikacji: 17.06.2020