UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kipa

Chronologizacja

1854, K. Mrongowiusz, Dokładny słownik polsko-niemiecki, Königsberg 1854.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kipa
kipy
D. kipy
kip
C. kipie
kipom
B. kipę
kipy
N. kipą
kipami
Ms. kipie
kipach
W. kipo
kipy

1. nakrycie głowy

Definicja

u żydów niewielkie, okrągłe nakrycie głowy, osłaniające tylko jej czubek, noszone przez mężczyzn

Pochodzenie

hebr. kippa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  jarmułka, mycka

Cytaty

Adama z dumą pokazała sąsiadkom zdjęcia z żydowskiego wesela, gdzie mężczyźni mieli na głowach kipy, a ceremonię odprawiał rabin.

źródło: NKJP: Monika Stelmach: Pukanie do synagogi, Polityka, nr 2627, 2007-11-03

- Jordańczycy płytami z grobów brukowali drogi - opowiada przewodnik w kipie. Teraz kwatery na cmentarzu wykupują bogaci Żydzi amerykańscy.

źródło: NKJP: Beata Pawlak: Via dolorosa, Gazeta Wyborcza, 1998-04-10

Są tacy, którzy nawet do spania nie zdejmują kipy z głowy.

źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: Rowerem przez Azję 4, Gazeta Wyborcza, 1998-11-20

Mama, która jest niewierząca, niekoniecznie lubi kipę na mojej głowie, za to ojciec jest dumny, że zaangażowałem się w działalność różnych żydowskich organizacji.

źródło: NKJP: Katarzyna Jutkiewicz-Kubiak: Pod prąd, Midrasz, nr 24

2. otwór

Definicja

żegl. 
niewielki otwór znajdujący się na pokładzie statku i służący do przeciągania szotów

Pochodzenie

hebr. kippa 'kopuła, coś okrągłego lub kulistego'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport wodny

Cytaty

Jest stosowany we wspinaczce i żeglarstwie, m.in. jako węzeł zabezpieczający inny węzeł przed rozwiązaniem, jak również zabezpieczający linę przed wysunięciem się z bloczka lub kipy.

źródło: NKJP: Internet

Działa na zasadzie pary wielobloków uproszczonej do pary jufersów, czyli tarcz z kilkoma (najczęściej trzema) otworami (kipami).

źródło: NKJP: Internet

3. kosz

Definicja

przest. 
pleciony kosz

Pochodzenie

niem. Kiepe 'kosz, worek, torba'

z hebr. kippa 'kosz, kopuła, coś okrągłego lub kulistego'

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Cytaty

U nas mamy np. rzut ziemniakiem do kipy (kosza) i zbieranie rozsypanych ziemniaków na czas.

źródło: Internet: forum.ladnydom.pl/forumdom/w,309,84219653,84219653,Propozycje_konkursow_na_zabawe_dozynkowa

Na naszych oczach powstaje dno do kipy - typowego kosza w warsztacie rodziny.

źródło: Internet: national-geographic.pl

4. kadź

Definicja

włók. 
zbiornik używany dawniej w procesie farbowania tkanin

Pochodzenie

niem. kűpe 'kadź'

z hol. kuip 'kadź'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle

Cytaty

Przygotowanie stągwi przypomina przygotowanie kipy indygowej, stosowanej w farbiarstwie manufakturowym i fabrycznym [...].

źródło: Internet: Elżbieta Kowecka: Farbiarstwo tekstylne na ziemiach polskich (1750–1870), Wrocław 1963 (rcin.org.pl)

W Pabianicach największą farbiarnię miał B. Krusche (6 kotłów i 3 kipy).

źródło: NKJP: Juliusz Łukasiewicz: Przewrót techniczny w przemyśle Królestwa Polskiego 1852 - 1886, Warszawa 1963

Data ostatniej modyfikacji: 15.05.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj