dawny ludowy zwyczaj wielkanocny polegający na tym, że w Wielki Piątek lub w Wielką Sobotę przy żartobliwych śpiewach wynoszono z domu i wylewano lub zakopywano w ziemi garnek z żurem oraz wieszano śledzia, zrobionego z tektury lub drewna, na powrozie na drzewie lub płocie, co miało być symboliczną zemstą na postnym jedzeniu i podkreślało zakończenie Wielkiego Postu
Warianty
pogrzeb żuru
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Tradycja
zwyczaje i obyczaje
Połączenia
urządzać pogrzeb żuru i śledzia
Cytaty
Dość prymitywnie żur kojarzy mi się z Wielkanocą, jak gdyby był tylko świątecznym przysmakiem. Gdzieś mi się kołacze po głowie stary ludowy obyczaj wieńczący post – pogrzeb żuru i śledzia.
źródło: NKJP: Krzysztof Kucharski: Żur tolerancyjny, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-11-03
W Wielki Piątek gospodynie wyrzucały nareszcie post, którego symbolem był popiół rozsypywany na polu, po czym tłukły garnek, w którym popiół niosły. A później w całej Polsce odbywał się pogrzeb żuru i śledzia.
źródło: NKJP: Zygmunt Chabowski: Wielki Tydzień: czas wielkich tajemnic, Dziennik Łódzki, 2004-04-08
W Wielki Piątek lub Sobotę znowu urządzano zabawę, zwaną pogrzebem żuru, czyli potrawy uznawanej za symbol postu. Młodzi chłopcy starali się namówić jakąś osobę, by trzymała w rękach garnek z żurem lub, co gorsza, z jakimiś pomyjami kuchennymi. Starano się tak rozbić garnek, by jego zawartość oblała trzymającego.
źródło: NKJP: Tomasz A. Nowak: Zwyczaje wielkanocne, Gazeta Radomszczańska, 2009-04-15
Dawniej ludzie szczególnie rygorystycznie przestrzegali postu, więc, aby podkreślić, że zbliża się jego koniec, urządzali pogrzeb żuru i wieszali śledzia, którego mieli już dosyć. Gar z żurem zakopywali pod drzewem, a drewnianego śledzia, symbolizującego postne potrawy wywieszali na płocie.
źródło: NKJP: Joanna Dolna: Palmy, piórka i strusie pisanki, Gazeta Krakowska, 2007-04-02