UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dywanik

Chronologizacja

1696, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Od:  dywan 

1. mały dywan

Definicja

mały dywan

Cytaty

Odmiana

część mowy: rzeczownik

1.a tkanina

Definicja

mały dywan - gruba tkanina, którą kładzie się na podłodze dla wygody i ozdoby

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  dywan

Połączenia

  • futrzany, gumowy, skórzany, szmaciany, welurowy; czerwony, niebieski..., wzorzysty; perski, turecki; kuchenny, łazienkowy, podłogowy, samochodowy; nowy, stary dywanik
  • dywanik do łazienki, do pokoju; koło łóżka; sprzed łóżka; z wełny
  • dywanik pod łóżko, pod nogi
  • dywanik pod kanapą, pod łóżkiem, pod nogami, pod pedałem gazu; przed łóżkiem
  • dywanik na podłodze; przy łóżku, przy wannie; w samochodzie
  • chodniki i dywaniki, koce i dywaniki, maty i dywaniki, tapicerka i dywaniki
  • dywanik leży
  • położyć, rozłożyć/rozkładać, ułożyć dywanik
  • klęczeć, uklęknąć na dywaniku

Cytaty

Rano na wielki plac przychodzi pierwszy, najbardziej gorliwy muzułmanin, rozkłada dywanik i klęka na jego skraju.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Szachinszach, 2005

Nie sadzaj malucha przy wysokim stole [...] Na eleganckim dywanie czy w kuchni rozłóż zabawny dywanik z planszą do gry lub mapą miasta.

źródło: NKJP: (xx): Niżej znaczy bliżej, Trybuna Śląska, 2004-07-21

Zamiast dywanu czy zbierającej kurz wykładziny można położyć w pokoju ucznia mały dywanik.

źródło: NKJP: Bożenna Szymańska: Pokój dla pierwszoklasisty, Gazeta Pomorska, 2009-08-13

[...] mechanik szybko czyścił wnętrze wozu, trzepał gumowe dywaniki, wycierał szybę od środka.

źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978

W salonie na podłodze leżały dwa zachwycające dywaniki z rudego futerka.

źródło: NKJP: Krystyna Janda: Moja Droga B., 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dywanik
 dywaniki
D. dywanika
 dywaników
C. dywanikowi
 dywanikom
B. dywanik
 dywaniki
N. dywanikiem
 dywanikami
Ms. dywaniku
 dywanikach
W. dywaniku
 dywaniki

1.b kwiatów

Definicja

mały dywan - gruba warstwa jakichś przedmiotów lub substancji, płasko pokrywająca rozległą powierzchnię

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  dywan

Połączenia

  • kwiatowy, zielony; nowy, stary dywanik
  • dywanik trawy
  • dywanik z trawy

Cytaty

[...] po usunięciu starych płyt chodnikowych i nawierzchni asfaltowo-żwirowej powstaną nowe trawniki, dywaniki kwiatowe i przybędzie ozdobnych krzewów.

źródło: NKJP: (DoK): Nowe oblicze Poniatowskiego, Express Ilustrowany, 2001-05-22

Ci, którzy nie mają czasu, by o swój ogród troszczyć się osobiście, wynajmują ogrodników, którzy raz w tygodniu przystrzygają zielony dywanik przed domem.

źródło: NKJP: Ogrody świata: Dziennik Polski, 2003-10-15

Ludzie różnie pojmują porządek, dla jednego to będzie brak papierów czy butelek wokół domu, dla drugiego - zagrabiony dywanik z trawy.

źródło: NKJP: Śmieci kontra krokusy, Dziennik Polski, 2001-04-03

[...] boisko ma być miękkie, pozbawione chwastów i - co ważne - całkowicie pokryte dywanikiem trawy.

źródło: NKJP: Turek, Gazeta Poznańska, 2002-07-09

Po turbulencjach pod nami rozpościerał się przepiękny, śnieżny dywanik ze znużonych obłoczków.

źródło: NKJP: Tomasz Szlendak: Leniwe maskotki rekiny na smyczy, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dywanik
 dywaniki
D. dywanika
 dywaników
C. dywanikowi
 dywanikom
B. dywanik
 dywaniki
N. dywanikiem
 dywanikami
Ms. dywaniku
 dywanikach
W. dywaniku
 dywaniki

Składnia

bez ograniczeń + dywanik +
(CZEGO)

2. ekspresywnie

Definicja

ekspresywnie o dywanie

Cytaty

Odmiana

część mowy: rzeczownik

2.a tkanina

Definicja

ekspresywnie o dywanie - grubej tkaninie, którą kładzie się na podłodze dla wygody i ozdoby

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dywan, kobierzec

Połączenia

  • kochany dywanik

Cytaty

Mój stary, kochany dywanik jest zapewne zaczarowany.

źródło: Internet: jagoda64.blog.onet.pl/2012/12/07/zaczarowany-dywan

[...] nie byłabym sobą, gdybym nie wpadła na genialny pomysł [...] usunięcia kilku plamek z dywanu [...] chwyciłam gąbeczkę i szczoteczkę w rękę i godzinę spędziłam na kolanach, zawzięcie szorując mój kochany dywanik... i mam nadzieję więcej na takie genialne pomysły nie wpadać!

źródło: Internet: zagubionemarzenia.blox.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dywanik
 dywaniki
D. dywanika
 dywaników
C. dywanikowi
 dywanikom
B. dywanik
 dywaniki
N. dywanikiem
 dywanikami
Ms. dywaniku
 dywanikach
W. dywaniku
 dywaniki

2.b kwiatów

Definicja

ekspresywnie o dywanie - grubej warstwie jakichś przedmiotów lub substancji, płasko pokrywającej rozległą powierzchnię

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dywan

Cytaty

Jaki piękny dywanik z kwiatów!

źródło: Internet: garnek.pl

Cudowny dywanik kwiatowy!

źródło: Internet: digart.pl/praca/6480410/Park_Ludowy_w_Bydgoszczy_.html

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dywanik
 dywaniki
D. dywanika
 dywaników
C. dywanikowi
 dywanikom
B. dywanik
 dywaniki
N. dywanikiem
 dywanikami
Ms. dywaniku
 dywanikach
W. dywaniku
 dywaniki

Składnia

bez ograniczeń + dywanik +
(CZEGO)

3. rozmowa

Definicja

pot. 
rozmowa, na którą przełożony wzywa swojego podwładnego w celu upomnienia go

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  rozmowa

Połączenia

  • dywanik u dyrekcji, u dyrektora, u dyrektorki, u komendanta, u marszałka, u ministra, u premiera, u prezesa, u prezydenta, u przełożonego, u starosty, u szefa, u wiceprezydenta, u wychowawczyni
  • wezwać/wzywać, wziąć/brać, zapraszać, zawezwać; chodzić, iść, trafić, zgłosić się na dywanik
  • być, stanąć/stać, tłumaczyć się, wylądować, wytłumaczyć się, znaleźć się na dywaniku

Cytaty

Komisja Nadzoru Finansowego zniecierpliwiona oczekiwaniem na skompletowanie zarządu PZU SA wezwała na dywanik szefa rady nadzorczej [...].

źródło: NKJP: Artur Makowiecki: Tydzień pełen wydarzeń, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2007-10-23

Wielokrotnie lądowałam u pani dyrektor na dywaniku [...].

źródło: NKJP: Artur Cieślar: Kobieta metafizyczna. Rozmowy Artura Cieślara, 2005

Nie było wrzasków, wzywania na dywanik czy jakichkolwiek nerwowych ruchów.

źródło: NKJP: Bartosz Karcz: Nie ma problemu, Gazeta Krakowska, 2007-09-18

[...] musieliśmy się z Piotrem tłumaczyć z kolejnych tekstów mówionych ze sceny mimo zakazu cenzury, z wierszy poetów będących na indeksie. Były dywaniki u dyrektorów Krakowskiego Domu Kultury, któremu kabaret formalnie podlegał, były wezwania do komitetu wojewódzkiego partii albo na komendę na Mogilską, gdzie każdy z nas był prowadzony do innego pokoju.

źródło: NKJP: Dyrektor Piotra S., Dziennik Polski, 2006-11-04

Następnego dnia afera, dywanik u dyrektora - w obecności żony. - Zwalniam was - mówi Warmiński.

źródło: NKJP: Katarzyna Bielas: Aleksandra Śląska, Gazeta Wyborcza, 1999-09-18

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dywanik
 dywaniki
D. dywanika
 dywaników
C. dywanikowi
 dywanikom
B. dywanik
 dywaniki
N. dywanikiem
 dywanikami
Ms. dywaniku
 dywanikach
W. dywaniku
 dywaniki

Inne uwagi

Zwykle lp

4. asfaltowy

Definicja

bud. 
górna warstwa drogi asfaltowej, smołowej lub brukowej, narażona bezpośrednio na działanie ruchu kołowego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Połączenia

  • dywanik asfaltowy, betonowy, bitumiczny
  • dywanik z asfaltu, z kostki brukowej, z masy bitumicznej
  • dywanik na drodze, na jezdni, na ulicy
  • położyć, rozłożyć/rozkładać, ułożyć/układać dywanik

Cytaty

Na solidną podbudowę drogi, wykonaną od podstaw, położono dywanik asfaltowy pięciocentymetrowej grubości.

źródło: NKJP: Elżbieta Machoczek: Dziury do lamusa, Gazeta Krakowska, 2002-03-26

Na ulicy pojawił się długo wyczekiwany, nowy, betonowy dywanik.

źródło: NKJP: (mst): Nieformalny tranzyt, Gazeta Krakowska, 2002-11-25

Radny zyskał już dla swego pomysłu wielu stronników, którzy chcieliby położenia w okolicy pomnika dywanika z kostki brukowej.

źródło: NKJP: (ps): Dywanik dla Władysława Reymonta, Dziennik Łódzki, 2003-09-04

Położenie dywaników asfaltowych planowane jest na ulicach: Chrobrego, Rydygiera, Hallera, Inowrocławskiej, Legionów i Mickiewicza.

źródło: NKJP: Andrzej Dembowski: Toruńskie drogi, Gazeta Miejska, 1999

Na pierwotnie istniejące nawierzchnie brukowe zostały położone cienkie dywaniki bitumiczne.

źródło: NKJP: Z ziemi leszczyńskiej, Gazeta Poznańska, 2006-09-30

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dywanik
 dywaniki
D. dywanika
 dywaników
C. dywanikowi
 dywanikom
B. dywanik
 dywaniki
N. dywanikiem
 dywanikami
Ms. dywaniku
 dywanikach
W. dywaniku
 dywaniki

Składnia

bez ograniczeń + dywanik +
(z CZEGO)
bez ograniczeń + dywanik +
(JAKI)
Data ostatniej modyfikacji: 21.10.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN