UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sztywnieć

Chronologizacja

1812, SL

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	sztywnieję	sztywniejemy
2 os.	sztywniejesz	sztywniejecie
3 os.	sztywnieje	sztywnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	sztywniałem +(e)m sztywniał	sztywniałam +(e)m sztywniała	sztywniałom +(e)m sztywniało	sztywnieliśmy +(e)śmy sztywnieli	sztywniałyśmy +(e)śmy sztywniały
2 os.	sztywniałeś +(e)ś sztywniał	sztywniałaś +(e)ś sztywniała	sztywniałoś +(e)ś sztywniało	sztywnieliście +(e)ście sztywnieli	sztywniałyście +(e)ście sztywniały
3 os.	sztywniał	sztywniała	sztywniało	sztywnieli	sztywniały

bezosobnik: sztywniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę sztywniał będę sztywnieć	będę sztywniała będę sztywnieć	będę sztywniało będę sztywnieć	będziemy sztywnieli będziemy sztywnieć	będziemy sztywniały będziemy sztywnieć
2 os.	będziesz sztywniał będziesz sztywnieć	będziesz sztywniała będziesz sztywnieć	będziesz sztywniało będziesz sztywnieć	będziecie sztywnieli będziecie sztywnieć	będziecie sztywniały będziecie sztywnieć
3 os.	będzie sztywniał będzie sztywnieć	będzie sztywniała będzie sztywnieć	będzie sztywniało będzie sztywnieć	będą sztywnieli będą sztywnieć	będą sztywniały będą sztywnieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		sztywniejmy
2 os.	sztywniej	sztywniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	sztywniałbym bym sztywniał	sztywniałabym bym sztywniała	sztywniałobym bym sztywniało	sztywnielibyśmy byśmy sztywnieli	sztywniałybyśmy byśmy sztywniały
2 os.	sztywniałbyś byś sztywniał	sztywniałabyś byś sztywniała	sztywniałobyś byś sztywniało	sztywnielibyście byście sztywnieli	sztywniałybyście byście sztywniały
3 os.	sztywniałby by sztywniał	sztywniałaby by sztywniała	sztywniałoby by sztywniało	sztywnieliby by sztywnieli	sztywniałyby by sztywniały

bezosobnik: sztywniano by

bezokolicznik: sztywnieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: sztywniejąc

gerundium: sztywnienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	sztywnienie	sztywnienia
D.	sztywnienia	sztywnień
C.	sztywnieniu	sztywnieniom
B.	sztywnienie	sztywnienia
N.	sztywnieniem	sztywnieniami
Ms.	sztywnieniu	sztywnieniach
W.	sztywnienie	sztywnienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: sztywniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	sztywniejący	sztywniejący	sztywniejący	sztywniejące	sztywniejąca
D.	sztywniejącego	sztywniejącego	sztywniejącego	sztywniejącego	sztywniejącej
C.	sztywniejącemu	sztywniejącemu	sztywniejącemu	sztywniejącemu	sztywniejącej
B.	sztywniejącego	sztywniejącego	sztywniejący	sztywniejące	sztywniejącą
N.	sztywniejącym	sztywniejącym	sztywniejącym	sztywniejącym	sztywniejącą
Ms.	sztywniejącym	sztywniejącym	sztywniejącym	sztywniejącym	sztywniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	sztywniejący	sztywniejący	sztywniejące	sztywniejące
D.	sztywniejących	sztywniejących	sztywniejących	sztywniejących
C.	sztywniejącym	sztywniejącym	sztywniejącym	sztywniejącym
B.	sztywniejących	sztywniejących	sztywniejących	sztywniejące
N.	sztywniejącymi	sztywniejącymi	sztywniejącymi	sztywniejącymi
Ms.	sztywniejących	sztywniejących	sztywniejących	sztywniejących

odpowiednik aspektowy: zesztywnieć

Pochodzenie

Od: sztywny

1. o ubraniu

Definicja

stawać się twardym, coraz mniej sprężystym i dzięki temu przybierać na stałe jakiś kształt

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

twardnieć

Cytaty

	Na niewielki balonik nawija się włóczkę, następnie pokrywa się włóczkę lakierem i w ten sposób włóczka sztywnieje. źródło: NKJP: RD: Blisko Poznania, Gazeta Poznańska, 2003-03-18
	W miarę upływu czasu od chwili zarobienia mieszanka betonowa coraz bardziej sztywnieje. źródło: NKJP: Zygmunt Jamroży: Beton i jego technologie, 2000
	Jest gorąco, wieje ostry wiatr niosący solankę od morza i pył z lądu. Po kilku godzinach nasze ubrania sztywnieją, brązowieją i stają się słone. źródło: NKJP: Jarosław Rybak: GROM spadł na Wyspy Zielonego Przylądka, Super Express, 2006
	W pewnej chwili sos zaczyna lśnić i sztywnieć; wtedy należy dodać kilka kropel octu i ubijać dalej. źródło: NKJP: Chrzanowy i tatarski, Dziennik Polski, 2001-09-29

2. o nodze

Definicja

stawać się drętwym i i dzięki temu niemożliwym do zgięcia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Połączenia

ciało, kark, ramię, twarz sztywnieje; mięśnie, palce, ręce sztywnieją
sztywnieć ze strachu
zacząć sztywnieć

Cytaty

Od trzymania hamulców drętwieją ręce i całe ciało sztywnieje.

źródło: NKJP: Paulina Depczyńska: Na kebaba do Turcji, Gazeta Krakowska, 2007-07-25

Mróz był siarczysty, aż sztywniały policzki, na szalikach okręconych wokół szyi osiadał biały szron, zamieniający się w lód, a śnieg skrzypiał i iskrzył się zimnym blaskiem.

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Żołnierz do szpitala trafił w ubiegłym tygodniu z wysoką gorączką, osłabieniem i sztywniejącym karkiem.

źródło: NKJP: (MC): Wojskowi już spokojni, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-11-21

3. nieruchomieć

Definicja

przestawać ruszać całym ciałem lub jakąś jego częścią celowo lub mimowolnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

nieruchomieć, zamierać, zastygać

Połączenia

sztywnieć na mrozie
sztywnieć ze strachu
zacząć sztywnieć

Cytaty

Sztywniała, traciła przytomność, a badania neurologiczne wskazywały na zespół móżdżkowy.

źródło: NKJP: Grzegorz Okoński: Monika chce żyć, Gazeta Poznańska, 2004-01-29

Paweł zachęcał przyjaciela do dalszych wysiłków, próżno rozcierał mu ręce i nogi. Tamten sztywniał, był coraz bardziej zrezygnowany. Wydawało się, że zamarzną na tym zboczu [...].

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

I tak dojechali po dwóch dniach prawie pod Kijów, gdzie z paki zrzucono ich do śniegu, sztywnieli na mrozie.

źródło: NKJP: Ryszard M. Remiszewski: Życie wierszem opisane, Dziennik Polski, 2008-01-16

4. stawać się oschłym

Definicja

zachowywać się w sposób oschły, pozbawiony spontaniczności i swobody

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Cytaty

Alicja, z początku bardzo serdeczna, powoli sztywniała. Coraz rzadziej usiłowała wyciągnąć Dzidzię na rozmowę, pytać o kolegów, o szkołę.

źródło: NKJP: Zofia Chądzyńska: Przez ciebie, Drabie!, 1969

Niedawno zapadła decyzja parlamentu, by rozebrać [...] okazały budynek. To kosztowne przedsięwzięcie - tłumaczą architekci - ale [...] do pałacu nie dochodzi energia. - Energia? - śmiejemy się. A oni nagle tracą cały luz, sztywnieją.

źródło: NKJP: Piotr Pacewicz: Po kilku godzinach lotu..., Gazeta Wyborcza, 1995-09-22

Generalnie autochtoni są bardzo otwarci i życzliwi wobec obcokrajowców. Nieco inaczej wygląda to w Peru, gdzie widać olbrzymi respekt przed białymi. Powoduje to, że trudna jest niezobowiązująca, swobodna rozmowa z nimi. W jednej chwili stają się oficjalni, sztywnieją i przyjmują uczniowską pozę.

źródło: NKJP: (sos): Żona za sto krów albo skórę lwa (3), Dziennik Bałtycki, 2003-10-22

5. o ruchach

Definicja

stawać się pozbawionym swobody i spontaniczności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Cytaty

Izoluje się. Jego ruchy sztywnieją. Najbliżsi, których wsparcia potrzebuje jak zbawienia, irytują go, stają się obcy [...].

źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Spocznij!, Polityka, 2004-01-31

Gdy Teresa Kałuda wchodzi w skórę Walentyny, sześćdziesięciolatki, jej ruchy sztywnieją, głos traci jasność, a zdania sączą się jakby od niechcenia.

źródło: NKJP: Henryka Wach-Malicka: Mężczyzna na dwie podzielony, Dziennik Zachodni, 2004-04-27

I odchodzisz, tak samo, jak przyszedłeś, tańcząc. Dopiero na moście twoje kroki sztywnieją, w marsz miarowy przechodząc powoli.

źródło: NKJP: Jolanta Nowakowska: Czterdzieści dni i czterdzieści nocy (fragmenty), Akant, 2007-01

6. o zasadach

Definicja

stawać się coraz ściślej określonym i bez względu na sytuację niemożliwym do zmiany

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Cytaty

Lata osiemdziesiąte. Ramy życia społecznego sztywniały jak świeży beton.

źródło: NKJP: Andrzej Łomanowski: Portrety, Gazeta Wyborcza, 1994-02-18

[...] zdawało się, że sztywniejąca hierarchiczność grupy i lęk, jaki wzbudzały elementy nieobliczalne, kapryśne i przewrotne [...], sprawiły, że spotykałam się z moimi przyjaciółmi coraz nie chętniej, coraz bardziej z przymusu.

źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006

Dysproporcje w społeczeństwie i coraz bardziej sztywniejące bariery międzyklasowe nie ułatwiają [...] działania.

źródło: Tomasz Sygut: Koniec ideologii, początek Europy, Przegląd, 2004-04-18 (tygodnikprzeglad.pl)

Data ostatniej modyfikacji: 22.05.2018