UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

panegiryk

Chronologizacja

1574, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. panegiryk
panegiryki
D. panegiryku
panegiryków
C. panegirykowi
panegirykom
B. panegiryk
panegiryki
N. panegirykiem
panegirykami
Ms. panegiryku
panegirykach
W. panegiryku
panegiryki

Pochodzenie

łac. panēgyricus 'mowa pochwalna'

z gr. panēgyrikós (lógos) 'uroczysta, świąteczna, pochwalna (mowa)'

1. w literaturze

Definicja

lit. 
utwór literacki w przesadny sposób wychwalający jakieś osoby, czyny lub wydarzenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

Relacje znaczeniowe

antonimy:  pamflet
hiperonimy:  utwór

Cytaty

W 1903 r. Jan August Kisielewski w panegiryku poświęconym Brzozowskiemu pisał: „Na turkusowym progu świątnicy dziwów czuwa młody, złotogrzywy lew; któż jest, który przeskoczy przez jego kark”.

źródło: NKJP: Adam Kuź: Misja Antoniny Kolberg, Fronda nr 13, 2001

Przypomnijmy, iż w XVII wieku panegiryki stanowią blisko 30 procent ówczesnej produkcji wydawniczej. Nie tylko autorzy tych utworów, ale i zakony, do których część pisarzy należała, zdobywały w ten sposób zapisy na swoją rzecz.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002

Znane są też niektóre łacińskie utwory Ładysława z Gielniowa, z których najważniejsze to obejmujące aż 144 heksametry Taxate penitencie metrice oraz - napisany zapewne po 1482 roku - panegiryk ku czci błogosławionego Szymona z Lipnicy [...].

źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2000

Anna z Ossolińskich Krasińska, żona Kazimierza oboźnego wielkiego koronnego, marszałka Sejmu w 1782 r., była niewątpliwie ciekawą postacią. Już sam ślub tej pary był wielkim wydarzeniem towarzyskim, uczczonym m.in. wierszowanym panegirykiem na cześć pobierających się przedstawicieli dwóch wielkich polskich rodzin.

źródło: NKJP: Sławomir Jakubczak: Kolatorka zegrzyńskiego kościoła, Mazowieckie To i Owo, 2005-02-26

2. w życiu

Definicja

bardzo pochwalna wypowiedź na cześć kogoś lub czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  pochwała

Cytaty

Politycy z kolei prześcigają się w wygłaszaniu pochwał, wręcz panegiryków. Być może wynika to z poczucia winy, że za życia Jana Pawła II niewiele uwagi zwracali na niego, tym bardziej na jego naukę.

źródło: NKJP: Roman ks. E. Rogowski: Zobaczyć człowieka, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-04-09

Kałużyńskiemu co prawda zdarzało się pisać chwalebne panegiryki pod adresem sztuki doby komunizmu, ale po latach potrafił przyznać się do błędu, czego nie można powiedzieć o wielu jego młodszych kolegach.

źródło: NKJP: Marcin Król: Ekscentryk kina, Trybuna Śląska, 2004-10-02

Ciebie, kilka miesięcy przed przejściem na emeryturę, mało kulturalni urzędnicy od kultury wyrzucili z teatru. [...] Kuriozalne w całej sprawie jest to, że przy okazji wygłosili panegiryk na cześć Twego dorobku artystycznego, ale – powiedzieli – trzeba dać pole młodszym i mianowali na Twoje miejsce podstarzałego aktora.

źródło: NKJP: Wiesław Wodecki: Trzy ćwierci, 2002-10-11

Data ostatniej modyfikacji: 13.02.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj