UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

autochtoniczny

Chronologizacja

1900, SJPWar

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. autochtoniczny
autochtoniczny
autochtoniczny
autochtoniczne
autochtoniczna
D. autochtonicznego
autochtonicznego
autochtonicznego
autochtonicznego
autochtonicznej
C. autochtonicznemu
autochtonicznemu
autochtonicznemu
autochtonicznemu
autochtonicznej
B. autochtonicznego
autochtonicznego
autochtoniczny
autochtoniczne
autochtoniczną
N. autochtonicznym
autochtonicznym
autochtonicznym
autochtonicznym
autochtoniczną
Ms. autochtonicznym
autochtonicznym
autochtonicznym
autochtonicznym
autochtonicznej
W. autochtoniczny
autochtoniczny
autochtoniczny
autochtoniczne
autochtoniczna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. autochtoniczni
autochtoniczni
autochtoniczne
autochtoniczne
D. autochtonicznych
autochtonicznych
autochtonicznych
autochtonicznych
C. autochtonicznym
autochtonicznym
autochtonicznym
autochtonicznym
B. autochtonicznych
autochtonicznych
autochtonicznych
autochtoniczne
N. autochtonicznymi
autochtonicznymi
autochtonicznymi
autochtonicznymi
Ms. autochtonicznych
autochtonicznych
autochtonicznych
autochtonicznych
W. autochtoniczni
autochtoniczni
autochtoniczne
autochtoniczne

Pochodzenie

Zob. autochton

1. mieszkaniec

Definicja

od urodzenia mieszkający na danym obszarze

Wymowa

[au-tochtoniczny]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną

Połączenia

  • autochtoniczna grupa, ludność; muzyka; społeczność autochtoniczna; autochtoniczne mniejszości narodowe, narody; rodziny; ludy, plemiona autochtoniczne; autochtoniczni mieszkańcy; Hiszpanie, Litwini, Serbowie...; autochtoniczne języki, kultury, tradycje, wierzenia

Cytaty

Ze zrozumiałych względów ludność autochtoniczna niechętnie przyjmowała przesiedleńców.

źródło: NKJP: Internet

Mniejszości niemieckiej nie podoba się fakt, że autochtoniczny mieszkaniec Śląska ma prawo zadeklarować narodowość śląską.

źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Kto się boi spisu powszechnego?, Trybuna Śląska, 2002-03-15

W Słowenii są dwie autochtoniczne mniejszości narodowe: włoska i węgierska - szczęśliwie nieliczne, dlatego Słowenia może wspaniałomyślnie zapewnić im szczególne prawa.

źródło: NKJP: Milan Kuczan: Nie zamykać się w naszej małej Szwajcarii, Gazeta Wyborcza, 1995-08-05

Na obszarze Europy istnieje ponad 40 uznanych autochtonicznych języków regionalnych i mniejszościowych, używanych w ponad 100 społecznościach przez ponad 40 milionów ludzi

źródło: NKJP: LiS: Toruń: Jak przedszkolaki świętują Europejski Dzień Języków? (wideo), Gazeta Pomorska, 2009-09-26

Wczoraj uczniowie przybyli do Bochni z Jodłówki (gmina Rzezawa) dowiedzieli się w powiatowej bibliotece nie tylko tego, że Kaszubi to autochtoniczna grupa ludności słowiańskiej na Pomorzu Zachodnim i Gdańskim, która od XVIII w. poddawana była naciskowi niemieckiemu [...].

źródło: NKJP: „Gbur” - to brzmi dumnie, Dziennik Polski, 2003-11-06

2. skała

Definicja

geol. 
związany z autochtonem - masami skalnymi

Wymowa

[au-tochtoniczny]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia budowa Ziemi

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:  allochtoniczny

Połączenia

  • osady autochtoniczne

Cytaty

Osady okruchowe są to luźne lub spojone cząstki skalne. Posiadają różne rozmiary, od mułowej zawiesiny, po bloki skalne. Można je podzielić na autochtoniczne, czyli powstające z materiału skalnego występującego w jaskini oraz alochtoniczne, tzn. naniesione do jaskini z zewnątrz.

źródło: Internet: bryk.pl

Na skutek nasunięć o charakterze regionalnym występujących podczas formowania Alp Wschodnich, co miało miejsce pod koniec mezozoiku, autochtoniczne skały metamorficzne zostały oderwane od podłoża, a następnie nasunięte częściowo na pozostałości pokrywy mezozoicznej.

źródło: NKJP: Internet

3. gatunek

Definicja

bot. 
pochodzący z tego samego obszaru, na którym aktualnie występuje

Wymowa

[au-tochtoniczny]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:  allochtoniczny

Połączenia

  • autochtoniczny drzewostan; autochtoniczna szata roślinna; autochtoniczne drzewa; gatunki autochtoniczne

Cytaty

Australia do dziś zresztą jest trawiona pożarami, które podtrzymują autochtoniczną szatę roślinną.

źródło: NKJP: Małgorzata Minta: To nie meteoryt, Ozon nr 15, 2005

Serce się kraje, ale lepiej już poczęstować niż zmarnować. Siedzimy więc z lampą naftową w łapie i spożywamy sąsiedzkiego (autochtonicznego) łososia.

źródło: NKJP: Ludwik Stomma: Tornado, Polityka nr 2228, 2000-01-15

Gatunki autochtoniczne stanowią o składzie faunistycznym i florystycznym danego obszaru geograficznego i są wypierane przez gatunki alochtoniczne (gatunki inwazyjne), często wskutek działania człowieka.

źródło: NKJP: Internet

Na szerokich plażach hotele stoją za wydmami wzmocnionymi figowcami morskimi lub innymi niskopiennymi roślinami. Rzędy autochtonicznych drzew odpierają wiatry wiejące od morza i tworzą zaciszne miejsca.

źródło: NKJP: Valene L. Smith: Turystyka XXI wieku. Zmieniające się wartości socjokulturowe, 2005

Data ostatniej modyfikacji: 14.03.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj