UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

upychać

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	upycham	upychamy
2 os.	upychasz	upychacie
3 os.	upycha	upychają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upychałem +(e)m upychał	upychałam +(e)m upychała	upychałom +(e)m upychało	upychaliśmy +(e)śmy upychali	upychałyśmy +(e)śmy upychały
2 os.	upychałeś +(e)ś upychał	upychałaś +(e)ś upychała	upychałoś +(e)ś upychało	upychaliście +(e)ście upychali	upychałyście +(e)ście upychały
3 os.	upychał	upychała	upychało	upychali	upychały

bezosobnik: upychano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę upychał będę upychać	będę upychała będę upychać	będę upychało będę upychać	będziemy upychali będziemy upychać	będziemy upychały będziemy upychać
2 os.	będziesz upychał będziesz upychać	będziesz upychała będziesz upychać	będziesz upychało będziesz upychać	będziecie upychali będziecie upychać	będziecie upychały będziecie upychać
3 os.	będzie upychał będzie upychać	będzie upychała będzie upychać	będzie upychało będzie upychać	będą upychali będą upychać	będą upychały będą upychać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		upychajmy
2 os.	upychaj	upychajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upychałbym bym upychał	upychałabym bym upychała	upychałobym bym upychało	upychalibyśmy byśmy upychali	upychałybyśmy byśmy upychały
2 os.	upychałbyś byś upychał	upychałabyś byś upychała	upychałobyś byś upychało	upychalibyście byście upychali	upychałybyście byście upychały
3 os.	upychałby by upychał	upychałaby by upychała	upychałoby by upychało	upychaliby by upychali	upychałyby by upychały

bezosobnik: upychano by

bezokolicznik: upychać

imiesłów przysłówkowy współczesny: upychając

gerundium: upychanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	upychanie	upychania
D.	upychania	upychań
C.	upychaniu	upychaniom
B.	upychanie	upychania
N.	upychaniem	upychaniami
Ms.	upychaniu	upychaniach
W.	upychanie	upychania

imiesłów przymiotnikowy czynny: upychający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	upychający	upychający	upychający	upychające	upychająca
D.	upychającego	upychającego	upychającego	upychającego	upychającej
C.	upychającemu	upychającemu	upychającemu	upychającemu	upychającej
B.	upychającego	upychającego	upychający	upychające	upychającą
N.	upychającym	upychającym	upychającym	upychającym	upychającą
Ms.	upychającym	upychającym	upychającym	upychającym	upychającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	upychający	upychający	upychające	upychające
D.	upychających	upychających	upychających	upychających
C.	upychającym	upychającym	upychającym	upychającym
B.	upychających	upychających	upychających	upychające
N.	upychającymi	upychającymi	upychającymi	upychającymi
Ms.	upychających	upychających	upychających	upychających

imiesłów przymiotnikowy bierny: upychany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	upychany	upychany	upychany	upychane	upychana
D.	upychanego	upychanego	upychanego	upychanego	upychanej
C.	upychanemu	upychanemu	upychanemu	upychanemu	upychanej
B.	upychanego	upychanego	upychany	upychane	upychaną
N.	upychanym	upychanym	upychanym	upychanym	upychaną
Ms.	upychanym	upychanym	upychanym	upychanym	upychanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	upychani	upychani	upychane	upychane
D.	upychanych	upychanych	upychanych	upychanych
C.	upychanym	upychanym	upychanym	upychanym
B.	upychanych	upychanych	upychanych	upychane
N.	upychanymi	upychanymi	upychanymi	upychanymi
Ms.	upychanych	upychanych	upychanych	upychanych

odpowiedniki aspektowe: upchać , upchnąć

Pochodzenie

Zob. pchać

1. ludzi w wagonie

Definicja

z trudem umieszczać kogoś lub coś w miejscu, gdzie jest zbyt ciasno

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wpychać
	hiperonimy:	umieszczać

Połączenia

upychać ludzi, pasażerów; książki, wszystko
upychać coś kolanem, nogą
upychać do plecaka
upychać na dnie czegoś; po kątach, po szufladach; po kieszeniach; w bagażniku, w plecaku, w samochodzie, w torbie; w kieszeniach, w spodniach
upychać na siłę, nerwowo

Cytaty

Busy mają wiele zalet, ale jedną zasadniczą wadę. Jest nią pazerność kierowców, którzy nie zważając na bezpieczeństwo, nie wspominając już o komforcie jazdy, upychają pasażerów jak sardynki w puszce.

źródło: NKJP: Alicja Renkiewicz: Jak w puszce sardynek, Gazeta Krakowska, 2006-05-26

Wracałam do Warszawy zatłoczonym pociągiem, z trudem upychając nogi między walizkami podróżnych a doniczkami chryzantem.

źródło: NKJP: Krystyna Jagiełło: Dziedzice bezprawnej wolności, 2007

Pewien pechowy mieszkaniec stawów jest bowiem w świątecznym czasie masowo chwytany, upychany w ciasnych pojemnikach, a wreszcie tłuczony młotkiem.

źródło: NKJP: tom: Carp(i)e diem, Nasze Miasto Kraków, 2003-12-18

Składnia

upychać

KOGO/CO + (GDZIE)

2. plecak ubraniami

Definicja

wypełniać wnętrze czegoś przedmiotami czy ludźmi, tak że zrobiło się tam bardzo ciasno

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wypychać
	hiperonimy:	wypełniać

Cytaty

	[...] ubogie panny mają tu u nas zwyczaj słomą buty upychać. Zamożne, jak nie pończoszką, to onucką luzy regulują. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Smoczy pazur, 2003
	Zamek się psuje, jeżeli często plecak upychamy [...]. źródło: NKJP: Internet
	Nie chcą powiedzieć, w jaki sposób ładują w Warszawie towar do zamkniętego przedziału. Zdradzają, że za Kutnem upychają papierosami wszystkie tajne schowki. Najwięcej wchodzi między sufit a dach pociągu. źródło: NKJP: Włodzimierz Nowak: Nagle otwiera się sufit i ktoś mi skacze na głowę, Gazeta Wyborcza, 1994-11-03
	Już wiedział, że akowców wsadzają za druty byłych niemieckich obozów, upychają nimi ciasno więzienne cele, pędzą do wagonów. źródło: Otylia Toboła: Czap? Żeby chociaż Czapski?, Kalendarz Śląski, nr XXXIII, 1997 (sbc.org.pl)

Składnia

upychać

CO + (KIM/CZYM)

3. spotkanie w grafik

Definicja

pot.

znajdować z trudnością trochę czasu na zrobienie czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Cytaty

	Między tymi podróżami upycham spotkania w Pułtusku, Poznaniu oraz w Sochaczewie. źródło: NKJP: Krzysztof Zanussi: Rozkład jazdy, Polityka, nr 2441, 2004-02-28
	Ja powoli organizuję życie rodzinno-szkolno-przedszkolno-domowe po urlopie, ale już musimy upychać w grafik spotkania z przyszłymi sąsiadami, geodetami i architektem. źródło: NKJP: forum.muratordom.pl
	Upychamy zajęcia w nasze życie do ostatniej nanosekundy. źródło: Wess Stafford, Dean Merrill: Zbyt małe, by zignorować. Dlaczego dzieci są ważne?, 2007 (books.google.pl)
	Kluczową rzeczą, której dowiedzieliśmy się na temat zebrań, było to, że ludzie upychają jedno po drugim, niszcząc swój dzień. źródło: Internet: en.bab.la/dictionary/polish-english

Składnia

upychać

CO + (w CO)

4. zawodnika w reprezentacji

Definicja

pot.

powodować, że ktoś mógł znaleźć się w określonym miejscu lub uzyskać określony status, mimo że inne osoby tego nie chciały

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wciskać, wpychać

Połączenia

upychać kolesiów, krewnych, (swoich) ludzi
upychać kogoś na stanowiskach

Cytaty

[...] upycha swoich ludzi, swoich działaczy na różnych funkcjach, w różnych miejscach, gdzie są wysokie pieniądze, duże pieniądze.

źródło: NKJP: Podsłuchane, Dziennik Polski, 2005-01-26

Już ponad połowa Polaków uważa, że to przede wszystkim koneksje gwarantują zawodowy sukces. Upychanie krewnych i znajomych stało się powszechne i wszechobecne.

źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Układy, znajomości, protekcje, dojścia..., Polityka, nr 2475, 2004-10-23

Jeśli ktoś jest osobą publiczną, nie może upychać bliskich do różnych instytucji, tym bardziej na tak odpowiedzialne funkcje jak ławnika.

źródło: NKJP: Sama chciała, Dziennik Polski, 2003-11-14

Składnia

upychać

KOGO + GDZIE

5. towar klientowi

Definicja

pot.

nakłaniać kogoś do kupienia czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wciskać, wpychać
	hiperonimy:	sprzedawać

Cytaty

[...] w tamtych czasach kartkowych upychano nam łom papierosowy, czyli odrzuty z taśmy produkcyjnej, w postaci papierowych gilz niewymiarowych długości, za mało lub za bardzo napchanych tytoniem [...].

źródło: NKJP: Piotr Bikont: Opowieści staego wyjadacza, Gazeta Wyborcza, 1994-12-23

Sylwek odsiaduje półtora roku za podrabianie pieniędzy. W banknotach tysiączłotowych doklejał dwa zera i upychał ruskim handlarzom.

źródło: NKJP: Więżniowie miłości, Gazeta Wyborcza, 1993-06-29

A jeszcze wczoraj ładnie upychali towar po 23 gr. A chętnych nie brakowało.

źródło: Internet: bankier.pl/forum

Składnia

upychać

CO + (KOMU)

6. treść w pojęciu

Definicja

pot.

zawierać w czymś na siłę jakąś treść

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zawierać

Cytaty

Staram się pomysły fabularne upychać w swoich utworach na zasadzie wątków pobocznych.

źródło: NKJP: Nie jestem następcą Lema, Dziennik Polski, 2003-05-20

Definicje [...] są jedynie zgrubnym przybliżeniem rzeczywistości i dlatego poza nimi zawsze jest moc wyjątków, które na siłę trzeba upychać, mimo że do danej definicji nie pasują.

źródło: NKJP: Internet

Cóż, to tylko pojęcie. Rzecz wymyślona na potrzeby naszego umysłu, po to abyśmy umieli swój świat jakoś zamknąć w formy, by upchać w ramy naszego pojmowania o wiele bardziej złożone zjawiska, niż by zdawać się mogło.

źródło: Zszywka, nr 7 (80), 2009/2010 (docplayer.pl)

Składnia

upychać

CO + (w CO | w CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 10.11.2018