UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

szkorbut

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. szkorbut
szkorbuty
D. szkorbutu
szkorbutów
C. szkorbutowi
szkorbutom
B. szkorbut
szkorbuty
N. szkorbutem
szkorbutami
Ms. szkorbucie
szkorbutach
W. szkorbucie
szkorbuty

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

internac.

fr. Skorbut

niem. Skorbut

z łac. śred. scorbutus

W procesie adaptacji wyrazu w językach zachodnioeuropejskich przyjmuje się pośrednictwo niderlandzkie. Ostatecznie źródłem zapożyczenia miałyby być języki skandynawskie (por. st.szwedz. skörbjug, st.nord. skyrbjúgr).

Definicja

ciężka choroba wywołana brakiem witaminy C, objawiająca się ogólnym osłabieniem, krwawieniem z nosa, owrzodzeniem dziąseł i wypadaniem zębów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:  gnilec
hiperonimy:  choroba I

Połączenia

  • szkorbut i ospa, szkorbut i syfilis
  • objawy szkorbutu
  • lek, lekarstwo na szkorbut
  • chory na szkorbut
  • szkorbut szerzył się; dziesiątkował (załogi)
  • mieć; powodować; leczyć, wyleczyć, zwalczyć szkorbut
  • cierpieć, chorować, umrzeć, zachorować na szkorbut

Cytaty

Medycyna ludowa już od setek lat stosowała czosnek jako najlepszy sposób na przeziębienie. Przez wieki uważano, że jest on pomocny w leczeniu m.in. padaczki, szkorbutu, żółtaczki, miażdżycy, malarii, odry i niestrawności.

źródło: NKJP: Elżbieta Kazibut: Apteka w warzywniaku, Trybuna Śląska, 2003-09-26

Wkrótce Holendrzy zaczęli umierać na szkorbut. Wiosną 1597 r. pozostali przy życiu na dwóch łodziach popłynęli na południe do Półwyspu Kola.

źródło: NKJP: Przez Biegun do Indii: Gazeta Wyborcza, 1997-06-20

Owoce dzikiej róży wzmacniają organizm, chronią przed szkorbutem, chorobami zakaźnymi.

źródło: NKJP: (jed): Jesienne skarby, Express Ilustrowany, 2002-09-02

Jako lek żurawina jest natomiast mało znana. Dawniej z jej rozgniecionych owoców robiono kompresy na trudno gojące się rany i guzy, a napary z owocowego suszu stosowano jako płukanki przy szkorbucie i chorobach dziąseł, ale w dobie antybiotyków poszła w zapomnienie.

źródło: NKJP: (LUK): Polecana szczególnie w czasie świąt... Żurawina - dodatek do mięs i lekarstwo, Dziennik Łódzki, 2001-12-22

Data ostatniej modyfikacji: 01.12.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj