UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pożoga

Chronologizacja

1383, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pożoga
 pożogi
D. pożogi
 pożóg
C. pożodze
 pożogom
B. pożogę
 pożogi
N. pożogą
 pożogami
Ms. pożodze
 pożogach
W. pożogo
 pożogi

Pochodzenie

Rzeczownik odczasownikowy od przedrostkowego psł. *požegti 'spalić', co od psł. *žegti 'palić'; zmiana pożega > pożoga jak w pokrewnym ożeg > ożóg; zob.  żgać ,  ożóg 

1. pożar

Definicja

książk. 
pożar obejmujący duży obszar

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ochrona i zanieczyszczenie środowiska

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  pożar

Połączenia

  • wielka pożoga
  • dym pożogi
  • pożoga ogarnęła coś
  • ocaleć z pożogi

Cytaty

W czasie upałów nieopanowany w porę ogień mógłby przerodzić się w wielką pożogę.

źródło: NKJP: (PIJ): Leśnicy czekają na deszcz, Express Ilustrowany, 2002-06-22

Wszystkie prastare dokumenty spłonęły wraz z ratuszem i resztą miasta w czasie ogniowej pożogi w 1832 r.

źródło: NKJP: Wiesław A. Leśniewski: Ile było miast w naszym powiecie?, Gazeta Radomszczańska, 2009-04-11

Dym z płonącej wioski wzbił się wysoko, sięgnął urwiska, zaszczypał w oczy, wycisnął łzy. Z pożogi rozbrzmiały wrzaski.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001

2. wojenna

Definicja

książk. 
ciąg dramatycznych wydarzeń przynoszących wiele zniszczeń

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

  • pożoga wojenna
  • pożoga wojny
  • pożoga i rzeź
  • czas pożogi
  • uratować od pożogi (wojennej)

Cytaty

W porządkowaniu ruin wykorzystano jeńców niemieckich, których obóz umieszczono w stajni Potockiego. Był to jeden z nielicznych budynków ocalałych z pożogi wojennej.

źródło: NKJP: Jacek Szczepański: Jabłonna w powojennej ruinie, Mazowieckie To i Owo, 2004-02-12

Od chaosu i pożogi uratowały się tylko najbliższe Europie prowincje imperium: słowiańskie Ukraina i Białoruś, państwa bałtyckie. Podsycane przez Rosję wojny domowe spustoszyły i rozbiły na nieuznające się nawzajem dzielnice Kaukaz i środkową Azję, a wspierani przez Kreml spiskowcy poobalali tamtejszych prezydentów.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Polska, choć była członkiem zwycięskiej koalicji, wychodziła z wojennej pożogi zniszczona i okrojona terytorialnie.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 93. posiedzenia Senatu RP w dniu 5 marca 1997

Wiersze Tadeusza Różewicza o losach ocalałych lub ocalonych z pożogi wojny i piekła okupacji wcale nie emanują radością życia. Oto główna - i poniekąd autobiograficzna - egzemplifikacja: Ocalony (Niepokój, 1947).

źródło: NKJP: Zbigniew Lisowski: Poznawanie poezji: interpretacje, 2008

Składnia

bez ograniczeń + pożoga +
(JAKA)
bez ograniczeń + pożoga +
(CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 25.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN