Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | jałmużna |
jałmużny |
|
| D. | jałmużny |
jałmużn |
|
| C. | jałmużnie |
jałmużnom |
|
| B. | jałmużnę |
jałmużny |
|
| N. | jałmużną |
jałmużnami |
|
| Ms. | jałmużnie |
jałmużnach |
|
| W. | jałmużno |
jałmużny |
Inne uwagi
Zwykle lp
Pochodzenie
st.czes. almužna
z st.-w.-niem. almōsan, alamuosan
W niemieckim jest to zapożyczenie łac. śred. alimosina , łac. elēmosina, eleemosyna , a to ostatecznie z gr. eleēmosýnē 'litość; jałmużna'.
1. dla biednego
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi
Połączenia
- hojna jałmużna; jałmużna wielkopostna
- jałmużna dla ubogich
- jałmużna i odpusty; modlitwa i jałmużna, post i jałmużna
- praktyka jałmużny
- udzielać jałmużny
- dać/dawać, rozdać/rozdawać; dostać, otrzymać; zbierać; zalecać jałmużnę
- branie jałmużny
- żyć z jałmużny
- zbawiony dzięki jałmużnie
- prosić o jałmużnę
- wyciągać rękę po jałmużnę
- mówić o jałmużnie
Cytaty
|
Próżno żebrak wędrowny wyciągał ręce po jałmużnę do księżniczki. Kazała go przepędzać z zamku i szczuć psami. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko: Klechdy domowe, 1960 |
|
|
Ponieważ najchętniej dawano jałmużnę upośledzonym i kalekom, niektórzy wyspecjalizowali się w udawaniu różnych ułomności, a nawet je sztucznie preparowali. źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Łachmaniarski klan, Detektyw, nr 1 (149), 1999 |
|
|
Pomocy udzielanej biedocie miejskiej i jałmużny nie traktowano jak ciężaru, ale uważano za naturalne wypełnienie ewangelicznego nakazu, powód do chwały. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004 |
|
|
Rodzice nie sprzeciwiali się temu, że ich córka rozdaje chleb trędowatym i biednych wspomaga jałmużną. Należało to do ówczesnego obyczaju [...]. źródło: NKJP: Roland Prejs: Klara z Asyżu, Głos Ojca Pio, 2002-06 |
|
|
Przywrócił zdolność chodzenia paralitykowi, a paralityk zaczął kraść, bo nikt już mu nie dawał jałmużny. źródło: NKJP: Kalina Czyżewska: Inaczej o świętach, Magazyn Puls Studenta, nr 21, 2000-04 |
2. dla pracownika
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca wynagrodzenie za pracę
Cytaty
|
Później idzie się na emeryturę i dostaje zwykle skromną jałmużnę, za którą czasem nie można nawet kupić leków. Nie czarujmy się - to wizja życia w stresie i biedzie. źródło: NKJP: Sebastian Schabowski: Psychologia osiągnięć, 2008 |
|
|
Może zabraknąć pieniędzy na leczenie pacjentów chorych na białaczkę – Jałmużna, jaką daje Narodowy Fundusz Zdrowia, nie starcza na najpotrzebniejsze leki - alarmuje profesor Andrzej Lange, szef Dolnośląskiego Centrum Transplantacji. źródło: NKJP: Barbara Chabior: Komu ratować życie, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-07-09 |
|
|
Za to z budżetu państwa wypłaca im się nędzną jałmużnę i co miesiąc grozi utratą „posady”. źródło: NKJP: Wanda Zwinogrodzka: Brak kleju, Gazeta Wyborcza, 1992-03-19 |
3. przebaczenia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne
Połączenia
- jałmużna cierpienia, przebaczenia
Cytaty
|
Jałmużną przebaczenia możemy obdarowywać dusze czyśćcowe na różne sposoby [...]. źródło: NKJP: Irena Złotkowska, Anna Czajkowska: Jak pomagać zmarłym cierpiącym w czyśćcu? Post i jałmużna, 2009 |
|
|
Jałmużna pocieszenia nie pozwala nam koncentrować się na sobie, na swoich problemach, ale każe dostrzegać niedolę innego człowieka i spieszyć mu z pomocą, przełamując własny ból i inne ograniczenia. źródło: Internet: magazynfamilia.pl |
|
|
Nie każdy ma możność dawać jałmużnę, ale jest jeszcze jałmużna modlitwy, jałmużna pociechy, jałmużna uśmiechu, pocieszenia stroskanej osoby, jałmużna pocieszenia chorego. Jest jałmużna nauczania, aby błądzącego nawrócić, powaśnionych pogodzić. źródło: Internet: obrazmojegoserca.blog.onet.pl |