UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

jałmużnik

Chronologizacja

1457, SStp
W postaci jełmużnik

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. jałmużnik
jałmużnicy
ndepr
jałmużniki
depr
D. jałmużnika
jałmużników
C. jałmużnikowi
jałmużnikom
B. jałmużnika
jałmużników
N. jałmużnikiem
jałmużnikami
Ms. jałmużniku
jałmużnikach
W. jałmużniku
jałmużnicy
ndepr
jałmużniki
depr

Pochodzenie

Od: jałmużna

1. dający jałmużnę

Definicja

osoba, która daje jałmużnę potrzebującym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ofiarodawca

Cytaty

Jeżeli wychylił już kieliszek, to tylko na zdrowie jałmużników, by nie stracić w przyszłości tak hojnych ofiarodawców.

źródło: NKJP: Jan Rogóż: Jałmużnicy z Krakowa, Dziennik Polski, 2008-12-13

Małe dzieci porywane są z ulicy, następnie łamie się im ręce i nogi, kładzie na ulicy, aby ich widok budził współczucie u jałmużników.

źródło: NKJP: Małgorzata Ptasińska: Problem nędzy i miłosierdzia w aktach prawnych i utworach literatury rosyjskiej XVII i XVIII wieku, 2000-11-01

2. żebrzący

Definicja

osoba potrzebująca, która prosi o jałmużnę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  żebrak

Cytaty

Przy bramie Cmentarza Łyczakowskiego podchodziły do nas kilkuletnie dzieciaki, prosząc o chleb, zresztą jałmużników jest tam bardzo dużo.

źródło: NKJP: Robert Drobysz: Dwa tiry nadziei, Gazeta Krakowska, 2003-04-19

Żebracy - odwieczny problem Poznania. Zimą przygasał, by ukazać się w całej krasie wiosną i latem, gdy można godzinami żebrać na ulicach. W 1926 roku poznański magistrat opracował strategię pozbycia się z ulic, placów i kościołów natrętnych jałmużników.

źródło: NKJP: GOK AG: W dawnym Poznaniu, Gazeta Poznańska, 2004-08-07

3. dworski

Definicja

daw. 
w dawnych czasach duchowny przydzielony jakiejś ważnej osobie i w jej imieniu rozdający jałmużnę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

Napoleon III mianował go jałmużnikiem dworu cesarskiego, a papież Pius IX tajnym szambelanem.

źródło: NKJP: Internet

Studiował prawo w Tuluzie. Był doradcą i jałmużnikiem króla Kastylii Alfonsa XI, archidiakonem Calatravy, od 1338 arcybiskupem Toledo.

źródło: NKJP: Internet

4. urząd dworski

Definicja

w dawnych czasach w niektórych państwach europejskich urząd dworski, sprawowany przez osobę duchowną

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

Ludwik XVI odebrał mu urząd wielkiego jałmużnika i nakazał zamieszkać na stałe w opactwie La Chaise Dieu [...].

źródło: NKJP: Aleksander Porada: Naszyjnik Marii Antoniny, Polityka nr 2563, 2006-07-22

Za Stanisława Augusta urząd jałmużnika zwykle odbywał Naruszewicz.

źródło: Internet: mazowieckiszlaktradycji.com

Frazeologizmy

jałmużnik papieski
Data ostatniej modyfikacji: 07.11.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj