UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zdziczeć

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zdziczeję
zdziczejemy
2 os. zdziczejesz
zdziczejecie
3 os. zdziczeje
zdziczeją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdziczałem
+(e)m zdziczał
zdziczałam
+(e)m zdziczała
zdziczałom
+(e)m zdziczało
zdziczeliśmy
+(e)śmy zdziczeli
zdziczałyśmy
+(e)śmy zdziczały
2 os. zdziczałeś
+(e)ś zdziczał
zdziczałaś
+(e)ś zdziczała
zdziczałoś
+(e)ś zdziczało
zdziczeliście
+(e)ście zdziczeli
zdziczałyście
+(e)ście zdziczały
3 os. zdziczał
zdziczała
zdziczało
zdziczeli
zdziczały

bezosobnik: zdziczano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zdziczejmy
2 os. zdziczej
zdziczejcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdziczałbym
bym zdziczał
zdziczałabym
bym zdziczała
zdziczałobym
bym zdziczało
zdziczelibyśmy
byśmy zdziczeli
zdziczałybyśmy
byśmy zdziczały
2 os. zdziczałbyś
byś zdziczał
zdziczałabyś
byś zdziczała
zdziczałobyś
byś zdziczało
zdziczelibyście
byście zdziczeli
zdziczałybyście
byście zdziczały
3 os. zdziczałby
by zdziczał
zdziczałaby
by zdziczała
zdziczałoby
by zdziczało
zdziczeliby
by zdziczeli
zdziczałyby
by zdziczały

bezosobnik: zdziczano by

bezokolicznik: zdziczeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zdziczawszy

gerundium: zdziczenie

rodzaj gramatyczny: dk

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zdziczenie
zdziczenia
D. zdziczenia
zdziczeń
C. zdziczeniu
zdziczeniom
B. zdziczenie
zdziczenia
N. zdziczeniem
zdziczeniami
Ms. zdziczeniu
zdziczeniach
W. zdziczenie
zdziczenia

odpowiednik aspektowy: dziczeć

Pochodzenie

Zob. dziki

1. w przyrodzie

Definicja

wrócić do stanu, jaki obowiązuje w przyrodzie, gdy nie wpływa na nią człowiek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA

Cytaty

Jeszcze po wojnie rolnicy próbowali tu coś hodować, ale nie było to specjalnie opłacalne, bo uprawy zalewała woda. Obszar zdziczał, porósł łęgami i dziś jest przyrodniczo najcenniejszym fragmentem Wisły w Warszawie.

źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Orzeł na Wielorybie, Polityka, 2008-03-15

Korty porosły trawą, ogród zdziczał, ale to nikogo nie interesuje [...].

źródło: NKJP: Małgorzata Szejnert: Czarny ogród, 2007

Zarosły stajnie, stodoły, zdziczały sady i pola, budynki rozszabrowano.

źródło: NKJP: Mała ojczyzna pod ręką, Dziennik Polski, 2001-06-01

Piwonie sadzimy niezbyt głęboko. W przeciwnym razie będą słabo rosnąć i kwitnąć. Mogą nawet zdziczeć.

źródło: NKJP: Aurelia Pawlak: Kwiaty, Gazeta Wyborcza, 2005-06-14

Jak konie i inne udomowione stworzenia, koty mogą zdziczeć, żyć z powodzeniem na wolności.

źródło: NKJP: Internet

2. na wojnie

Definicja

stać się człowiekiem, który postępuje całkowicie niezgodnie z wzorcami obyczajów i dobrego zachowania, obowiązującymi w danym czasie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

Widzimy przecież, jak nasz naród dał się wewnętrznie spustoszyć, jak zdziczał, jak opadła go obojętność, nie tylko wobec losów własnego kraju; jak obojętny jest już nie na los sąsiada, ale nawet na los własny i los własnych dzieci.

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Krąg Pierwszy Tom 2, 1996

Gdzieś pod Ełkiem 15-latek zastrzelił z wiatrówki bociana siedzącego na gnieździe. Zdziczeliśmy, staliśmy się bydlętami. W czasach mojego dzieciństwa bocian, podobnie jak jaskółki, był nietykalny.

źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Zdziczeliśmy, Dziennik Polski, 2008-05-06

Wszystko robiliśmy na przekór. Ponieważ w latach 80. w Polsce nie było żadnego społeczeństwa, tylko głupia przemoc i bezsilny opór, wobec tego totalnie zdziczeliśmy.

źródło: NKJP: Internet

Właśnie w 1919 zaszły aż dwa mordy i w 1920 tak samo dwa, które jednak niedługo tkwiły w pamięciach. Lud się nawet nie bardzo tym przerażał. Było to po wielkiej wojnie 1914-18, świat po prostu zdziczał.

źródło: NKJP: R.K.: Londyńskie pamiętniki Arki Bożka (16), Nowiny Raciborskie, 2002-03-13

3. w samotności

Definicja

stracić potrzebę kontaktu z innymi ludźmi i umiejętność odpowiedniego zachowania się w kontaktach z nimi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

Ja po śmierci wujka zdziczałam do tego stopnia, że jak po roku poszłam do znajomych... to w ogóle nie umiałam z ludźmi rozmawiać... Samotność ogłupia...

źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie Odcinek 259, 2010

Zdziczałem - wyrzucał sobie - odwykłem od ludzi, dobrze, że jeszcze nie spostrzegli, jak bardzo mnie ostatnie miesiące zmieniły. Przecież od wszystkich uciekam!

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Przebywając cały czas z synkiem, mam wrażenie, że zdziczałam. Nie mam znajomych takich od serca, bo nie mam ich kiedy znaleźć.

źródło: NKJP: Internet

Przez dwa lata codziennie modlił się przy grobie córki i z czasem zdziczał z rozpaczy, przestał się odzywać do ludzi.

źródło: NKJP: Olgierd Lubelski: Czekałem na skruchę..., Detektyw nr 5 (153), 1999

Data ostatniej modyfikacji: 31.07.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj