Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *kъlъ 'kieł, kiełek'
1. ząb
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- dolny, górny, lewy; krzywy, rozchwiany, skrzywiony, wystający; niewyrznięty, zatrzymany; sztuczny kieł
- korona; ekstrakcja; położenie, retencja, zatrzymanie; próchnica kła; ślady kłów
- wyrzynanie się kła
- stracić kła; szczerzyć, wyszczerzyć kły
- leczenie (kanałowe), usuwanie kła
Cytaty
|
Człowiek ma kły i układ trawienny przystosowany do tego, by jeść wszystko. źródło: Internet |
|
|
Górne kły mają istotny wpływ na estetykę twarzy pacjenta, podtrzymują bowiem kąty ust. źródło: Internet |
|
|
Specjalnie przypatrywałem się jego ustom: nie miał kłów. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000 |
|
|
W górnej szczęce żadna zwierzyna płowa nie ma siekaczy, a jedynie z boku po jednym szczątkowym kle (grandle lub haki) oraz po 3 przedtrzonowe i 3 trzonowe zęby. źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955 |
|
|
Samcom pawianów kły służą do straszenia. źródło: NKJP: Marcin Ryszkiewicz: Przepis na człowieka, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3, m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kieł |
kły |
|
| D. | kła |
kłów |
|
| C. | kłowi |
kłom |
|
| B. | kieł pot. kła |
kły |
|
| N. | kłem |
kłami |
|
| Ms. | kle |
kłach |
|
| W. | kle |
kły |
2. u słonia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- mamuci kieł; szablowate kły
- kieł dzika, mamuta, morsa, narwala, słonia, wieloryba; kły kaszalota
- handel kłami
- bumerang, nóż o rękojeści z kła, ustnik z kła morsa; rzeźby z kłów
- wyrzeźbiony z kła
Cytaty
|
Prawdopodobnie do prywatnego kolekcjonera miał trafić misternie rzeźbiony prawie naturalnej wielkości kieł słonia, wart ponad 20 tys. złotych. źródło: NKJP: Jan Osiecki: Żywa kontrabanda, Dziennik Polski - Kraj, 2001-02-13 |
|
|
Z rzeczy wyjątkowo cennych mamy kieł mamuta długości 165 cm. źródło: NKJP: Jarosław Rybak: Sympatyczna graciarnia, 1997 |
|
|
Kły słonia dochodzą do 3,3 m długości i 130 kg wagi. źródło: Internet |
|
|
Choć ze swej natury dziki uciekają przed ludźmi, mogą być dla nich niebezpieczne. Dorosły samiec waży ponad 300 kg, zaś jego szable, czyli dolne kły, mogą osiągnąć nawet 30 cm długości. źródło: NKJP: (A. Dik): Dziki problem, Nowiny Raciborskie, 2005-08-23 |
|
|
Wielkie nieruchawe morsy były łatwym celem dla ludzi wyposażonych w dobrą broń. Zabijano je dla wspaniałych kłów, których wartość równa się wartości kości słoniowej. źródło: NKJP: Adam Wajrak: Wajrak na Spitsbergenie, Gazeta Wyborcza, 1996-10-04 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3, m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kieł |
kły |
|
| D. | kła |
kłów |
|
| C. | kłowi |
kłom |
|
| B. | kieł pot. kła |
kły |
|
| N. | kłem |
kłami |
|
| Ms. | kle |
kłach |
|
| W. | kle |
kły |
3. u roślin
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Połączenia
- puścić/puszczać kły
Cytaty
|
Hiacynty to najłatwiejsza hodowla. Wystarczy je wsadzić do ziemi, trochę podlewać, ustawić w lodówce i wyjąć, kiedy kieł ma dwa centymetry wielkości. źródło: Internet |
|
|
Niedawno przedsiębiorca pokazywał mi ziemniaki przywiezione przez rolnika, brudne nie segregowane z rosnącymi kłami. źródło: NKJP: Nadążymy za wymaganiami, Dziennik Polski - Kraków, 1995-05-21 |
|
|
[...] kupiłem za grosze sporo cebulek tulipanów [...] włożyłem je do skrzynek z ziemią i postawiłem w zimnej piwnicy. Dzisiaj zobaczyłem, że z ziemi wystają kły. źródło: Internet |
|
|
[...] jakie stanowiska lubią najbardziej konwalie ogrodowe? [...] czy można je posadzić wiosną, jak już wypuszczą „kły” spod ziemi, czy może lepiej poczekać do jesieni ... źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3, m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kieł |
kły |
|
| D. | kła |
kłów |
|
| C. | kłowi |
kłom |
|
| B. | kieł pot. kła |
kły |
|
| N. | kłem |
kłami |
|
| Ms. | kle |
kłach |
|
| W. | kle |
kły |
4. w urządzeniach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Połączenia
- obrotowy kieł centrujący, kieł obrotowy (zabierakowy; do tokarek), sprzęgłowy, stały, tokarski; kieł tokarski obrotowy
- drugi, pierwszy kieł (otwierający, zamykający)
- kieł sprzęgła, zderzaka
- kieł do zderzaka
- kieł z bocznym ścięciem
- tuleja kła; śruba kła sprzęgła; rozstaw kłów
- sprzęgło z kłem obrotowym
- działanie kła
- smarowanie; zamocowanie kła
Cytaty
|
Rura teleskopowa ma wewnątrz u dołu kieł sprzęgłowy zaś na trzpieniu osadzony jest drugi kieł sprzęgłowy, tworzące sprzęgło kłowe. źródło: Internet |
|
|
Dla części obrotowo-symetrycznych mocowanych w uchwytach lub kłach zagadnienie wymiany tych uchwytów jest trudniejsze. źródło: NKJP: Jan Kosmol: Automatyzacja obrabiarek i obróbki skrawaniem, 1995 |
|
|
[...] sprzęgło posiada głowicę zaopatrzoną w kieł udarowy i pociągowy, umieszczone w pewnej odległości od siebie oraz zazębiające się z odpowiednimi kłami drugiej połowy tego sprzęgła. źródło: Internet |
|
|
Przedmiotem wynalazku jest kieł samonastawny i samoblokujący się, zwłaszcza do tokarek sterowanych numerycznie. źródło: Internet |
|
|
FIAT 1500 ma poziomą listwę dzielącą kratę wlotu powietrza, gumowe wkłady kłów zderzaków, gabarytowo większe tylne lampy i wlew do zbiornika paliwa z boku po lewej stronie [...]. źródło: NKJP: Fiat 1300/1500, Wikipedia.pl, 2009-05-18 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3, m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kieł |
kły |
|
| D. | kła |
kłów |
|
| C. | kłowi |
kłom |
|
| B. | kieł pot. kła |
kły |
|
| N. | kłem |
kłami |
|
| Ms. | kle |
kłach |
|
| W. | kle |
kły |