UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

brodawka

Chronologizacja

1472, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. brodawka
brodawki
D. brodawki
brodawek
C. brodawce
brodawkom
B. brodawkę
brodawki
N. brodawką
brodawkami
Ms. brodawce
brodawkach
W. brodawko
brodawki

Pochodzenie

psł. *bordavъka

1. narośl

Definicja

wywołana przez wirusy narośl na skórze, zwłaszcza rąk i twarzy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kurzajka

Połączenia

  • duża, ogromna; dziwna, nieestetyczna brodawka; brodawki zwykłe; wirusowe
  • brodawki narządów płciowych, skóry, stóp
  • brodawka na brodzie, na nosie, na policzku; brodawki na dłoniach, na rękach, na stopach, na twarzy
  • kształt, postać; leczenie, usuwanie, wycięcie, wymrażanie, wypalanie brodawki; powstawanie, wzrost; infekcje, martwica, obrzęk, przebarwienia brodawek
  • zarażenie się brodawkami
  • krem przeciwko brodawkom
  • ktoś z brodawką
  • brodawki powstają, występują gdzieś
  • mieć; likwidować, posmarować brodawki

Cytaty

Na czubku nosa mężczyzna ma czarną brodawkę.

źródło: NKJP: ram: Kto go widział?, Echo Dnia - Region, 2007-09-15

Do zmian łagodnych zalicza się: znamiona, rogowacenie, brodawki, włókniaki i naczyniaki.

źródło: Internet

Brodawki (kurzajki) najczęściej są umiejscowione na rękach, stopach (przypominają odciski i są bolesne).

źródło: Internet

Pieprzyki, myszki, brodawki mają wszyscy.

źródło: NKJP: Elżbieta Cichocka: Największy wzrost zachorowań na czerniaka notuje się w Polsce i Niemczech, Gazeta Wyborcza, 1996-07-05

Przez wiele lat wirus może przebywać w organizmie w postaci utajonej, bez żadnych objawów. Czasem powoduje łagodne choroby, jak na przykład pojawienie się brodawek na skórze.

źródło: NKJP: Miasto bezpieczne dla dzieci, Tygodnik Rybnicki, 2008-09-16

2. pierś

Definicja

wypukłość znajdująca się z przodu po obydwu stronach klatki piersiowej człowieka, pokryta delikatną, wrażliwą skórą o kolorze ciemnoróżowym lub ciemnoczerwonym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  sutek

Połączenia

  • bolesne, nabrzmiałe, powiększone, wrażliwe brodawki; brodawki piersiowe, sutkowe; płaskie, sterczące, wciągnięte, wklęsłe
  • dwie brodawki
  • brodawki piersi
  • kolor, kształt; pęknięcie, zapalenie; operacja brodawki; barwa, rozwój, wielkość, wygląd, zabarwienie brodawek
  • włosy wokół brodawki, guzki, zmiany wokół brodawek; wyciek, wydzielina z brodawki
  • brodawka formuje się, wyrasta
  • ssać brodawkę

Cytaty

W rzeczywistości jednak za produkcję mleka odpowiedzialna jest tylko pobudzana ssaniem brodawka.

źródło: NKJP: Ola Pawlicka: Zwycięska pierś, Gazeta Wyborcza, 1992-11-13

U kota brodawka zawiera 1-7, u psa 8-20, a u człowieka 15-24 przewody.

źródło: NKJP: Jan Zarzycki, Jan Kuryszko: Anatomia mikroskopowa zwierząt domowych i człowieka, 1995

Obejrzyj swoje piersi w lustrze, sprawdź, czy są jednakowe. Zwróć uwagę na wygląd, kolor skóry i brodawek. Zwróć uwagę, czy brodawki obu piersi po uniesieniu rąk do góry są jednakowe. Uciśnij lekko brodawkę i oceń, czy nie występuje krwawienie lub wyciek.

źródło: NKJP: (WK): Wstydzą się lekarza, Echo Dnia, 2005-10-10

W okresie tzw. ciszy hormonalnej u dziewczynek sutki są płaskie, bez wyczuwalnej tkanki gruczołowej, a brodawka sutkowa jest słabo zabarwiona.

źródło: NKJP: Marek Pawlikowski: Leczenie hormonami i pochodnymi hormonów, 1988

W większości przypadków wyciek z brodawki sutkowej świadczy o infekcji.

źródło: NKJP: Paulina Karolak: 5 dobrych zwyczajów. Jak dbać o zdrowe piersi, prasa 2000

3. część ciała

Definicja

anat. 
naturalne uwypuklenie tkanki wewnątrz ciała lub na jego powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

  • unaczynione, unerwione brodawki; brodawki językowe, płciowe, skórne; rogotwórcze, smakowe; grzybowate, liściaste, nitkowate, okolone, soczewkowate, stożkowate
  • brodawki języka
  • gruczoły brodawek

Cytaty

Ciekawostką krakowskiej wystawy były gołębie w rasie brodawczak polski [...] Gołębie te mają piękną głowę i ogromne brodawki wokół oczu i na dziobie.

źródło: NKJP: Szukanie ideału, Dziennik Polski - Kraków, 2001-11-26

Pióra, tak jak włosy u ssaków lub łuski u gadów, zbudowane są z substancji białkowej, zwanej keratyną. Wyrastają one z brodawek skórnych [...]

źródło: Internet

Zmartwiające zapalenie brodawek nerkowych jest szczególnym powikłaniem zakażenia dróg moczowych i odmiedniczkowego zapalenia nerek.

źródło: KJPWN: Artur Czyżyk: Patofizjologia i klinika cukrzycy, 1997

Miejsce, w którym nerw wzrokowy łączy się z siatkówką nosi nazwę brodawki nerwu wzrokowego.

źródło: NKJP: Jan Zarzyck, Jan Kuryszko: Anatomia mikroskopowa zwierząt domowych i człowieka, 1995

Płeć tych ryb można rozróżnić w okresie tarła na podstawie różnic w budowie brodawki płciowej.

źródło: Internet

4. u roślin

Definicja

bot. 
kulista narośl występująca na różnych częściach rośliny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

  • białe, szare; drobne, gładkie brodawki; brodawki korzeniowe
  • brodawki na korzeniach roślin
  • wzrost brodawki (korzeniowej); kolor; powstawanie brodawek
  • bakterie w brodawkach
  • brodawki powiększają się, występują gdzieś
  • (roślina) posiada brodawki
  • rozwijać się wewnątrz brodawek

Cytaty

Bakterie powodują powstawanie guzkowatych narośli, zwanych brodawkami.

źródło: Internet

Współżycie roślin motylkowych z bakteriami brodawkowatymi jest symbiozą, na którą zwrócono uwagę już w starożytności. Wówczas zaobserwowano na korzeniach roślin brodawki, lecz do odkrycia bakterii w brodawkach doszło dopiero w końcu XIX wieku.


źródło: KJ PWN: Krystyna Falińska: Ekologia roślin, 1997

[...] bardzo często przyczyną zamierania lub słabego rozwoju roślin są szkodniki rozwijające się na ich podziemnych częściach, korzeniach, bulwach, brodawkach korzeniowych czy wewnątrz szyjki korzenia.

źródło: NKJP: Kazimierz Wiech: Niewidoczne dla oczu, Dziennik Polski, 2002-09-11

Jeżeli po wykopaniu kilku roślin brodawki na korzeniach są białe, szare lub zielone, oznacza to niewielką intensywność wiązania azotu [...].

źródło: Internet

Mimo sędziwego wieku z dębu wciąż wyrastają młode, nagie gałązki, oliwkowobrązowe, nakrapiane ciemnymi, korkowatymi brodawkami.

źródło: NKJP: Sądeczanin w Dobrej, Dziennik Polski - Nowy Sącz, 2000-12-27

Data ostatniej modyfikacji: 10.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj