UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wezyr

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wezyr
 wezyrowie
 ndepr
wezyry
 depr
D. wezyra
 wezyrów
C. wezyrowi
 wezyrom
B. wezyra
 wezyrów
N. wezyrem
 wezyrami
Ms. wezyrze
 wezyrach
W. wezyrze
 wezyrowie
 ndepr
wezyry
 depr

Pochodzenie

tur. vezir

z ar. wazīr 'minister'

< śr.-pers. wicīr 'decyzja; podejmujący decyzję, rozstrzygający'

1. turecki

Definicja

najwyższy rangą urzędnik w dawnych państwach islamskich Bliskiego Wschodu pełniący obowiązki kanclerza na dworach kalifów i sułtanów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Połączenia

  • wielki wezyr; wezyr turecki
  • wezyr Ali Pasza, Kara Mustafa
  • wezyr sułtana; Imperium Ottomańskiego
  • chorągiew, koń, namiot, szabla wezyra

Cytaty

Osobną serię stanowią opowiadania o kalifie Harunie ar-Raszidzie, jego wezyrze Dżafarze Barmakidzie i mieczniku Masrurze.

źródło: NKJP: Internet

Na czele powstańczej rady stanął mułła Bagautdin Mohammedow z Kizlaru, który niezwłocznie ogłosił się szejkiem. Jego wezyrem został Siradżuddin Ramazanow, Awar z Gunibu.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Pamiętał gołębie i kałuże na Kanoniczej. A potem te niesłychane, orientalne skarby: namiot wezyra, końskie czapraki, zbroje, jatagany, łuki, tarcze, ozdobne szkatuły, rubiny, szmaragdy, topazy, długie suknie.

źródło: NKJP: Paweł Huelle: Ostatnia Wieczerza, 2007

[...] władzę uchwycił w ręce triumwirat, do którego należeli minister spraw wewnętrznych, później wielki wezyr Talaat, oraz dwaj oficerowie, minister wojny Enwer i minister marynarki Dżemal.

źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967

Bardzo często wielkimi wezyrami na dworze sułtana byli Albańczycy.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + wezyr +
KOGO

2. w starożytnym Egipcie

Definicja

wysoki rangą urzędnik na dworze faraona w starożytnym Egipcie, wyręczający władcę w codziennym zarządzaniu państwem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Połączenia

  • wezyr Imhotep, Merefnebef
  • wezyr faraona (Amenhotepa, Cheopsa, Chufu, Dżesera)
  • żona; grobowiec, mastaba wezyra

Cytaty

Dzięki cierpliwości, wiedzy i szczęściu udało mu się odkryć - paręset metrów od piramidy Dżesera - zabytek wielkiej klasy. Grobowiec wezyra Merefnebefa, o zabawnym przydomku Fi Fi.

źródło: NKJP: Piotr Parandowski: Mitologia wspomnień, 2008

Merefnebef – wezyr władcy starożytnego Egiptu Userkare z VI dynastii. Piastował tytuły „dziedzicznego księcia”, „prawdziwego przyjaciela króla”, „tego, który ma pieczę nad sekretami w pomieszczeniu porannej toalety władcy”.

źródło: NKJP: Internet

Papirus z czasów dwunastej dynastii zawiera Naukę Kakimny, przypisywaną wezyrowi jednego z władców III dynastii (XXVII w. p.n.e.).

źródło: NKJP: Witold Tyloch: Dzieje ksiąg Starego Testamentu : szkice z krytyki biblijnej, 1981

Rachmire (Ten-który-zna/jest-jak-Re) - był wysoką osobistością - wezyrem Górnego Egiptu i gubernatorem Teb w czasach Amenhotepa.

źródło: NKJP: Internet

Nasz wezyr miał aż trzy imiona, w tym jedno (Fefi) naśladujące imiona władców tego okresu (Teti, Pepi).

źródło: NKJP: Karol Myśliwiec: Wezyr, cztery żony i kochanka, Polityka, 2004-01-10

Składnia

bez ograniczeń + wezyr +
KOGO/CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 31.05.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN