UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tuba

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tuba	tuby
D.	tuby	tub

C.	tubie	tubom
B.	tubę	tuby
N.	tubą	tubami
Ms.	tubie	tubach
W.	tubo	tuby

Pochodzenie

łac. tubā 'trąba'

1.a pojemnik

Definicja

podłużny pojemnik z plastiku lub miękkiego metalu, z jednej strony zakończony zakrętką, z którego wyciska się półpłynne substancje, np. farby, pastę, klej

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Połączenia

tuby farb, kleju, pasty do zębów

Cytaty

	[...] sięga do torby niesionej przez kierowcę, i mówiąc coś, wręcza nam z uśmiechem drobne upominki: Mój niedzielny mszalik i pękatą tubę pasty do zębów z błękitnym i białym napisem [...] źródło: NKJP: Andrzej Czcibor-Piotrowski: Cud w Esfahanie, 2001
	Z pewnym trudem odszukał w pawlaczu od lat nieużywane pędzle, tuby farby i podkłady. źródło: NKJP: Paweł Huelle: Opowieści chłodnego morza, 2008
	[...] jadł kawałek chleba, wyciskając nań co chwila jakąś papkę z pstrokatej tuby, opatrzonej napisem: Extra Exquisite Dish. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000
	Pani inspektor przyznaje, że ujawnianie i skuteczne ściganie oszustów jest utrudnione w sytuacji, kiedy każdy płacący gotówką może zamówić w wytwórni tub aluminiowych dowolną ilość opakowań, na przykład do kleju, a napełniać je „cudowną” maścią. źródło: NKJP: Henryk Madejski: Kamforowe firmy, Detektyw, 3, 1999
	Nie mniejsze zainteresowanie podopiecznych ośrodka budzi także duża tuba wypełniona cieczą. źródło: NKJP: Mariusz Pietrzyk: Świat jak z bajki, Trybuna Śląska, 2001-05-05

Składnia

tuba

CZEGO

1.b zawartość

Definicja

zawartość tuby - podłużnego pojemnika

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Cytaty

Obrać dużą cebulę, utrzeć na tarce i dodać do miazgi jedną łyżkę miodu, jedną łyżeczkę lub nieco więcej mąki pszennej, połowę tuby maści X i zarobić na gęstą pastę.

źródło: NKJP: mokr: Tak się leczyły nasze babcie, Trybuna Śląska, 2003-12-29

Składnia

tuba

CZEGO

2. przedmiot

Definicja

przedmiot przypominający kształtem tubę - blaszany przedmiot

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

drewniana, kartonowa, papierowa, tekturowa tuba

Cytaty

	Otworzył następną skrzynię i z szacunkiem wydobył z niej podłużny, srebrny rulon. Wyjął zeń drewnianą tubę, a z niej bardzo ostrożnie wyciągnął długi pergamin. źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003
	Etienne Brunel pokazuje „ekologiczne” staniki wyplatane z juty, a Jean Colona sukienki-dziurawe tuby, gęsto ugarnirowane regularnie odmierzonymi cięciami noża. źródło: NKJP: Antyszyk albo ekologiczny kloszard, Gazeta Wyborcza, 1992-04-03
	Na środku stołu leżała kartonowa tuba. Taka, jakiej używają architekci i graficy do przenoszenia szkiców. źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska; Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009
	Długa, szklana tuba świetlówki zawiera rtęć w postaci gazowej. źródło: NKJP: Bezpieczne świetlówki, Gazeta Wyborcza, 1995-06-12
	Naukowcy przyznali również, że kolejne projekty obejmują stworzenie robotów zdolnych do przeprowadzenia biopsji, a także umożliwiających przeprowadzanie zabiegów gastrologicznych. Maszyny będą wprowadzane do ciała pacjenta przy pomocy tuby przełykowej. źródło: NKJP: Internet

3. megafonu

Definicja

blaszany przedmiot w kształcie lejka, używany do wzmacniania głosu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

blaszana, wielka tuba; tuba nagłaśniająca
tuba megafonu, patefonu
gramofon, patefon z tubą

Cytaty

	Na krawędzi dachu wisiała tuba megafonu, obok zaś, w otwartej szopie, widniał agregat prądotwórczy. źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972
	Wieczory spędzali na dancingu, gdzie z braku orkiestry wygrywał wiedeńskie walce i argentyńskie tanga znaleziony u burmistrza solidny niemiecki gramofon z monstrualną tubą. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1996
	[...] po mieście zaczął jeździć samochód z tubą, z której krzyczało, żeby książki niemieckie składać na placu, gdzie będą spalone, [...] źródło: NKJP: Ewa Berberyusz: Moja teczka, 2006
	Reżyserem był Konrad Tom, bardzo energiczny pan z wielką blaszaną tubą w ręku, przez którą krzyczał do aktorów, operatorów i oświetleniowców. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994

4. osoba

Definicja

osoba, która bezkrytycznie propaguje poglądy lub stanowisko jakiejś osoby lub organizacji, często politycznej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

tuba propagandowa
tuba polityków, prezydenta, rządu, władzy; propagandy

Cytaty

Czyli według Ciebie TV publiczna to tuba propagandowa aktualnie rządzącej partii?

źródło: NKJP: Internet

Zagraniczny dziennikarz został potraktowany jak tuba antypolskiej propagandy.

źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Kibic z dala, Polityka, 2007-03-10

Składnia

	+	tuba	+	KOGO/CZEGO
	+	tuba	+	JAKA

5. instrument

Definicja

muz.

blaszany instrument muzyczny o niskim dźwięku, w kształcie długiej zwiniętej rury, z jednej strony kielichowato rozszerzonej, z drugiej zakończonej ustnikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

instrument

Połączenia

ogromna, wielka tuba
wirtuoz tuby

Cytaty

Myślę, że ilość instrumentów, na których uczymy grać uczniów, zadowoli nawet najbardziej wybrednych. Obecnie są to: skrzypce, wiolonczela, akordeon, gitara, fortepian, saksofon, trąbka, puzon, perkusja, tuba, [...]

źródło: NKJP: Magdalena Soboń: Dzieci z nutką wrażliwości, Kurier Powiatu Kwidzyńskiego, 2000-04-28

Grały kolędy. Na dętych instrumentach blaszanych! Dziewczyna, opasana tubą niby grubym wężem, nie przestając grać, ruszyła w jego stronę.

źródło: NKJP: Krzysztof Gedroyć: Opowieści dla zziębniętej duszy Bajki dla dorosłych i starszych dzieci, 2009

A jeszcze mój tatuś - wtrącił się Zdeniek, na przemian mówiąc i przedmuchując ustnik swej tuby [...]

źródło: NKJP: Robert Urbański; Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009

Data ostatniej modyfikacji: 10.05.2018