UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

naginać

Chronologizacja

1543, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. naginam
naginamy
2 os. naginasz
naginacie
3 os. nagina
naginają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. naginałem
+(e)m naginał
naginałam
+(e)m naginała
naginałom
+(e)m naginało
naginaliśmy
+(e)śmy naginali
naginałyśmy
+(e)śmy naginały
2 os. naginałeś
+(e)ś naginał
naginałaś
+(e)ś naginała
naginałoś
+(e)ś naginało
naginaliście
+(e)ście naginali
naginałyście
+(e)ście naginały
3 os. naginał
naginała
naginało
naginali
naginały

bezosobnik: naginano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę naginał
będę naginać
będę naginała
będę naginać
będę naginało
będę naginać
będziemy naginali
będziemy naginać
będziemy naginały
będziemy naginać
2 os. będziesz naginał
będziesz naginać
będziesz naginała
będziesz naginać
będziesz naginało
będziesz naginać
będziecie naginali
będziecie naginać
będziecie naginały
będziecie naginać
3 os. będzie naginał
będzie naginać
będzie naginała
będzie naginać
będzie naginało
będzie naginać
będą naginali
będą naginać
będą naginały
będą naginać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. naginajmy
2 os. naginaj
naginajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. naginałbym
bym naginał
naginałabym
bym naginała
naginałobym
bym naginało
naginalibyśmy
byśmy naginali
naginałybyśmy
byśmy naginały
2 os. naginałbyś
byś naginał
naginałabyś
byś naginała
naginałobyś
byś naginało
naginalibyście
byście naginali
naginałybyście
byście naginały
3 os. naginałby
by naginał
naginałaby
by naginała
naginałoby
by naginało
naginaliby
by naginali
naginałyby
by naginały

bezosobnik: naginano by

bezokolicznik: naginać

imiesłów przysłówkowy współczesny: naginając

gerundium: naginanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. naginanie
naginania
D. naginania
naginań
C. naginaniu
naginaniom
B. naginanie
naginania
N. naginaniem
naginaniami
Ms. naginaniu
naginaniach
W. naginanie
naginania

imiesłów przymiotnikowy czynny: naginający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. naginający
naginający
naginający
naginające
naginająca
D. naginającego
naginającego
naginającego
naginającego
naginającej
C. naginającemu
naginającemu
naginającemu
naginającemu
naginającej
B. naginającego
naginającego
naginający
naginające
naginającą
N. naginającym
naginającym
naginającym
naginającym
naginającą
Ms. naginającym
naginającym
naginającym
naginającym
naginającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. naginający
naginający
naginające
naginające
D. naginających
naginających
naginających
naginających
C. naginającym
naginającym
naginającym
naginającym
B. naginających
naginających
naginających
naginające
N. naginającymi
naginającymi
naginającymi
naginającymi
Ms. naginających
naginających
naginających
naginających

imiesłów przymiotnikowy bierny: naginany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. naginany
naginany
naginany
naginane
naginana
D. naginanego
naginanego
naginanego
naginanego
naginanej
C. naginanemu
naginanemu
naginanemu
naginanemu
naginanej
B. naginanego
naginanego
naginany
naginane
naginaną
N. naginanym
naginanym
naginanym
naginanym
naginaną
Ms. naginanym
naginanym
naginanym
naginanym
naginanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. naginani
naginani
naginane
naginane
D. naginanych
naginanych
naginanych
naginanych
C. naginanym
naginanym
naginanym
naginanym
B. naginanych
naginanych
naginanych
naginane
N. naginanymi
naginanymi
naginanymi
naginanymi
Ms. naginanych
naginanych
naginanych
naginanych

odpowiednik aspektowy: nagiąć

Pochodzenie

Zob. giąć

1. gałąź

Definicja

działając siłą, częściowo pochylać coś ku czemuś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

  • naginać drzewa, gałęzie

Cytaty

[...] w czasie nauki sporządzania sideł (by umieć upolować zwierzynę w czasie szkoły przetrwania), harcerze naginali do ziemi czubek drzewa.

źródło: NKJP: Grzegorz Okoński: Komandosi ze Swarzędza, Gazeta Poznańska, 2003-08-01

Wicher powiał z huraganową mocą. Targnął konarami drzew [...]. Naginał je ku ziemi [...].

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

Wyciągasz rękę przed siebie i maksymalnie wyciągasz palce do góry. Drugą ręką naginasz palce w swoją stronę.

źródło: NKJP: Fitness: Bądź piękny jesienią!, CKM, 1998

Chłopak wspólnie z kolegą obcinał żywopłot. Ostrze kosiarki dosięgło go w chwili, gdy akurat naginał gałęzie partnerowi.

źródło: NKJP: (pach): Ofiary kosiarek, Gazeta Krakowska, 2001-08-04

Składnia

bez ograniczeń + naginać +
CO + (do CZEGO | ku CZEMU)

2. prawo

Definicja

na siłę dostosowywać coś do czegoś innego, żeby osiągnąć jakiś cel

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • naginać konstytucję, prawo, przepisy, zasady; fakty, prawdę
  • naginać coś do czyichś potrzeb
  • lekko naginać coś
  • nieco, trochę naginać coś
  • próba naginania czegoś

Cytaty

Jeszcze kilka lat temu członkowie Parlamentu Europejskiego naginali zasady rozliczeń za prowadzenie biur.

źródło: NKJP: Tomasz Cylka: 6 miliardów euro rocznie kosztuje administracja Unii Europejskiej, Polska Głos Wielkopolski, 2006-10-06

Nie nawołuję przecież do zemsty, przeciwnie, staram się pokazać tych, o których piszę, w jak najlepszym świetle, oczywiście nie naginając faktów.

źródło: NKJP: Tadeusz Isakowicz-Zaleski: Moje życie nielegalne, 2008

Pamiętajmy [...], że poważnym złem wyrządzanym lasom jest nieprzestrzeganie przepisów, a czasami naginanie prawa do swoich potrzeb przez różnego rodzaju grupy społeczne i lobbystów.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.05.2000

Składnia

bez ograniczeń + naginać +
CO + (do CZEGO)

3. kogoś

Definicja

książk. 
powodować, że ktoś wbrew własnej woli zaczyna robić coś lub zachowywać się w określony sposób, zgodnie naszymi oczekiwaniami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

Reżyserzy na ogół nie cierpią aktorów. Naginają ich do swoich wyobrażeń i strasznie się denerwują, że muszą się męczyć z żywą materią, która stawia opór.

źródło: NKJP: Dziś Aleksander Bardini kończy 80 lat, Gazeta Wyborcza, 1993-11-17

[...] jesteś osobą dominującą i starasz się naginać partnera do własnych wyobrażeń.

źródło: NKJP: Krystyna Konaszewska-Rymarkiewicz: Interpretacja horoskopu. Podstawy, 1997

Twarz ta znamionowała egoizm i dumę człowieka, który przez całe życie przyzwyczaił się rozkazywać i naginać innych do swej woli.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

Składnia

bez ograniczeń + naginać +
KOGO + do CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 19.04.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj