UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zapiec

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

ogsł. *za-pekti

Zob. piec II

1. makaron

Definicja

upiec potrawę w taki sposób, że jej składniki łączą się ze sobą, a na wierzchu powstaje chrupiąca, przyrumieniona warstwa

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

upiec

Połączenia

zapiec w piekarniku

Cytaty

	Zgodnie z przepisem pana profesora zapiekłyśmy je w piekarniku i wyszła nam elegancka, naprawdę dobra przystawka. źródło: NKJP: Jarosław Cybulski, Adam Chrząstowski: Zaprosili nas Jolanta i Bolesław Marschallowie, Kuchnia, nr 5, 1998
	Przemiły barman o przezwisku „Nacho” wziął garść chrupek z kukurydzianej tortilli, czyli tortilla chips, zapiekł z serem i podał udekorowane śmietaną, pico de gallo i guacamole. źródło: NKJP: Internet
	Tego niewielkiego ptaszka, po wyluzowaniu z kości, nadział piersią bażanta, wypełnioną z kolei farszem z kaczego foie gras i kaszy gryczanej, zapiekł i podał na zimno ze słodkim sosem z owoców dzikiej róży gotowanych w przepiórczym rosole z białym winem. źródło: NKJP: Piotr Bikont: Żubrzy ozór, ptasie móżdżki i francuskie medale, Gazeta Wyborcza, 1998-04-03
	Można też ugotowany pasternak, parówki lub resztki pieczeni pokrojone w plastry włożyć do wysmarowanej tłuszczem kamionki, zalać sosem beszamelowym i zapiec. źródło: NKJP: Antonina Malinkiewicz: Dieta dla umysłu, 2008
	Gmina Kozłów zaprezentowała stół wielkanocny z barszczem czerwonym z uszkami i roladą z kurczaka, Racławice kusiły zalewajką, Słaboszów żurkiem z grzybami, Gołcza królikiem w sosie śmietanowym, Charsznica barszczem z kapuśniaczkami i krokietami, Książ Wielki znakomitym tortem z różanym przybraniem, zaś Miechów zapieczonymi ziemniakami z żeberkami (tzw. kugiel). źródło: NKJP: Promocja przez folklor, Dziennik Polski, 2000-03-30

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zapiekę	zapieczemy
2 os.	zapieczesz	zapieczecie
3 os.	zapiecze	zapieką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zapiekłem +(e)m zapiekł	zapiekłam +(e)m zapiekła	zapiekłom +(e)m zapiekło	zapiekliśmy +(e)śmy zapiekli	zapiekłyśmy +(e)śmy zapiekły
2 os.	zapiekłeś +(e)ś zapiekł	zapiekłaś +(e)ś zapiekła	zapiekłoś +(e)ś zapiekło	zapiekliście +(e)ście zapiekli	zapiekłyście +(e)ście zapiekły
3 os.	zapiekł	zapiekła	zapiekło	zapiekli	zapiekły

bezosobnik: zapieczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zapieczmy
2 os.	zapiecz	zapieczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zapiekłbym bym zapiekł	zapiekłabym bym zapiekła	zapiekłobym bym zapiekło	zapieklibyśmy byśmy zapiekli	zapiekłybyśmy byśmy zapiekły
2 os.	zapiekłbyś byś zapiekł	zapiekłabyś byś zapiekła	zapiekłobyś byś zapiekło	zapieklibyście byście zapiekli	zapiekłybyście byście zapiekły
3 os.	zapiekłby by zapiekł	zapiekłaby by zapiekła	zapiekłoby by zapiekło	zapiekliby by zapiekli	zapiekłyby by zapiekły

bezosobnik: zapieczono by

bezokolicznik: zapiec

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zapiekłszy

gerundium: zapieczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zapieczenie	zapieczenia
D.	zapieczenia	zapieczeń
C.	zapieczeniu	zapieczeniom
B.	zapieczenie	zapieczenia
N.	zapieczeniem	zapieczeniami
Ms.	zapieczeniu	zapieczeniach
W.	zapieczenie	zapieczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zapieczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zapieczony	zapieczony	zapieczony	zapieczone	zapieczona
D.	zapieczonego	zapieczonego	zapieczonego	zapieczonego	zapieczonej
C.	zapieczonemu	zapieczonemu	zapieczonemu	zapieczonemu	zapieczonej
B.	zapieczonego	zapieczonego	zapieczony	zapieczone	zapieczoną
N.	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym	zapieczoną
Ms.	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zapieczeni	zapieczeni	zapieczone	zapieczone
D.	zapieczonych	zapieczonych	zapieczonych	zapieczonych
C.	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym
B.	zapieczonych	zapieczonych	zapieczonych	zapieczone
N.	zapieczonymi	zapieczonymi	zapieczonymi	zapieczonymi
Ms.	zapieczonych	zapieczonych	zapieczonych	zapieczonych

odpowiednik aspektowy: zapiekać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

zapiec

CO + (w CZYM | z CZYM)

2. rannego

Definicja

spowodować piekący ból

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zaboleć

Cytaty

	Niemąż wziął odważny, spory łyk płynu (i zaraz wypluł wszystko do kubeczka), ja, widząc jego minę, tylko zamoczyłam język. Ale to i tak wystarczyło, żeby język zapiekł mnie niemiłosiernie, a twarz wykrzywiła się w grymasie. źródło: Internet: zielonawsrodludzi.pl
	Oczy zapiekły od soli, odruchowo zacisnąłem powieki. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Szampon zapiekł w oczach. źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001
	Dotknęła wargami krawędzi. Zapiekło, niemal zabolało, ale był to ból przyjemny, oczekiwany. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zapiekę	zapieczemy
2 os.	zapieczesz	zapieczecie
3 os.	zapiecze	zapieką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zapiekłem +(e)m zapiekł	zapiekłam +(e)m zapiekła	zapiekłom +(e)m zapiekło	zapiekliśmy +(e)śmy zapiekli	zapiekłyśmy +(e)śmy zapiekły
2 os.	zapiekłeś +(e)ś zapiekł	zapiekłaś +(e)ś zapiekła	zapiekłoś +(e)ś zapiekło	zapiekliście +(e)ście zapiekli	zapiekłyście +(e)ście zapiekły
3 os.	zapiekł	zapiekła	zapiekło	zapiekli	zapiekły

bezosobnik: zapieczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zapieczmy
2 os.	zapiecz	zapieczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zapiekłbym bym zapiekł	zapiekłabym bym zapiekła	zapiekłobym bym zapiekło	zapieklibyśmy byśmy zapiekli	zapiekłybyśmy byśmy zapiekły
2 os.	zapiekłbyś byś zapiekł	zapiekłabyś byś zapiekła	zapiekłobyś byś zapiekło	zapieklibyście byście zapiekli	zapiekłybyście byście zapiekły
3 os.	zapiekłby by zapiekł	zapiekłaby by zapiekła	zapiekłoby by zapiekło	zapiekliby by zapiekli	zapiekłyby by zapiekły

bezosobnik: zapieczono by

bezokolicznik: zapiec

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zapiekłszy

gerundium: zapieczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zapieczenie	zapieczenia
D.	zapieczenia	zapieczeń
C.	zapieczeniu	zapieczeniom
B.	zapieczenie	zapieczenia
N.	zapieczeniem	zapieczeniami
Ms.	zapieczeniu	zapieczeniach
W.	zapieczenie	zapieczenia

Składnia

	+	zapiec	+	(KOGO) + (od CZEGO)
	+	zapiec	+	(KOGO) + (GDZIE)

3. rozmówcę

Definicja

sprawić przykrość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Cytaty

Pamiętał, jak go zapiekły te słowa, zapiekły do łez.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Jeżeli ze mną pojedziesz, 1993

Wójt Lipinek Czesław Rakoczy mówił długo i klarownie o osiągnięciach, aż zazdrość zapiekła starostę tarnowskiego.

źródło: NKJP: Zjechali najlepsi w Małopolsce, Gazeta Krakowska, 2002-10-01

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zapiekę	zapieczemy
2 os.	zapieczesz	zapieczecie
3 os.	zapiecze	zapieką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zapiekłem +(e)m zapiekł	zapiekłam +(e)m zapiekła	zapiekłom +(e)m zapiekło	zapiekliśmy +(e)śmy zapiekli	zapiekłyśmy +(e)śmy zapiekły
2 os.	zapiekłeś +(e)ś zapiekł	zapiekłaś +(e)ś zapiekła	zapiekłoś +(e)ś zapiekło	zapiekliście +(e)ście zapiekli	zapiekłyście +(e)ście zapiekły
3 os.	zapiekł	zapiekła	zapiekło	zapiekli	zapiekły

bezosobnik: zapieczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zapieczmy
2 os.	zapiecz	zapieczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zapiekłbym bym zapiekł	zapiekłabym bym zapiekła	zapiekłobym bym zapiekło	zapieklibyśmy byśmy zapiekli	zapiekłybyśmy byśmy zapiekły
2 os.	zapiekłbyś byś zapiekł	zapiekłabyś byś zapiekła	zapiekłobyś byś zapiekło	zapieklibyście byście zapiekli	zapiekłybyście byście zapiekły
3 os.	zapiekłby by zapiekł	zapiekłaby by zapiekła	zapiekłoby by zapiekło	zapiekliby by zapiekli	zapiekłyby by zapiekły

bezosobnik: zapieczono by

bezokolicznik: zapiec

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zapiekłszy

gerundium: zapieczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zapieczenie	zapieczenia
D.	zapieczenia	zapieczeń
C.	zapieczeniu	zapieczeniom
B.	zapieczenie	zapieczenia
N.	zapieczeniem	zapieczeniami
Ms.	zapieczeniu	zapieczeniach
W.	zapieczenie	zapieczenia

Składnia

zapiec

KOGO

4. hamulce

Definicja

spowodować, że jakaś część pod wpływem temperatury przywrze do innej tak mocno, że nie można nią poruszyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Cytaty

	Winnym wypadku był kierowca, wjechał tam, gdzie nie powinien, i poprzez nieprawidłowe hamowanie zapiekł hamulce. źródło: NKJP: Internet
	Każdy, kto próbował kiedyś odkręcać zapieczone śruby, wie, że różne rzeczy mogą się zdarzyć. źródło: NKJP: Igor Cieślicki: Lodowisko w oparach, Trybuna Śląska, 2002-09-24
	Przykładów dewastacji jest wiele: brak pokręteł użytkowych palników, przepalone nagrzewnice, uszkodzone zabezpieczenia, nieszczelność urządzeń, zapieczone dysze palników czy oberwane drzwiczki piekarników. źródło: NKJP: Małgorzta Cecka: Piła, Gazeta Poznańska, 2002-07-17
	Dużo osób przyjeżdża sprawdzić samochód przed przeglądem technicznym. Najczęściej spotykaną usterką są zapieczone hamulce. źródło: NKJP: Niebezpieczeństwo na osi, Dziennik Polski, 2003-03-31

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zapiekę	zapieczemy
2 os.	zapieczesz	zapieczecie
3 os.	zapiecze	zapieką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zapiekłem +(e)m zapiekł	zapiekłam +(e)m zapiekła	zapiekłom +(e)m zapiekło	zapiekliśmy +(e)śmy zapiekli	zapiekłyśmy +(e)śmy zapiekły
2 os.	zapiekłeś +(e)ś zapiekł	zapiekłaś +(e)ś zapiekła	zapiekłoś +(e)ś zapiekło	zapiekliście +(e)ście zapiekli	zapiekłyście +(e)ście zapiekły
3 os.	zapiekł	zapiekła	zapiekło	zapiekli	zapiekły

bezosobnik: zapieczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zapieczmy
2 os.	zapiecz	zapieczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zapiekłbym bym zapiekł	zapiekłabym bym zapiekła	zapiekłobym bym zapiekło	zapieklibyśmy byśmy zapiekli	zapiekłybyśmy byśmy zapiekły
2 os.	zapiekłbyś byś zapiekł	zapiekłabyś byś zapiekła	zapiekłobyś byś zapiekło	zapieklibyście byście zapiekli	zapiekłybyście byście zapiekły
3 os.	zapiekłby by zapiekł	zapiekłaby by zapiekła	zapiekłoby by zapiekło	zapiekliby by zapiekli	zapiekłyby by zapiekły

bezosobnik: zapieczono by

bezokolicznik: zapiec

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zapiekłszy

gerundium: zapieczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zapieczenie	zapieczenia
D.	zapieczenia	zapieczeń
C.	zapieczeniu	zapieczeniom
B.	zapieczenie	zapieczenia
N.	zapieczeniem	zapieczeniami
Ms.	zapieczeniu	zapieczeniach
W.	zapieczenie	zapieczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zapieczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zapieczony	zapieczony	zapieczony	zapieczone	zapieczona
D.	zapieczonego	zapieczonego	zapieczonego	zapieczonego	zapieczonej
C.	zapieczonemu	zapieczonemu	zapieczonemu	zapieczonemu	zapieczonej
B.	zapieczonego	zapieczonego	zapieczony	zapieczone	zapieczoną
N.	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym	zapieczoną
Ms.	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zapieczeni	zapieczeni	zapieczone	zapieczone
D.	zapieczonych	zapieczonych	zapieczonych	zapieczonych
C.	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym	zapieczonym
B.	zapieczonych	zapieczonych	zapieczonych	zapieczone
N.	zapieczonymi	zapieczonymi	zapieczonymi	zapieczonymi
Ms.	zapieczonych	zapieczonych	zapieczonych	zapieczonych

odpowiednik aspektowy: zapiekać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

zapiec

Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2016