UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zapiec się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Pochodzenie

Por. zapiec.
Zob. piec II

1. o potrawach

Definicja

upiec się, łącząc swoje składniki i wytwarzając na wierzchu chrupiącą, przyrumienioną warstwę

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  upiec się

Cytaty

W takiej formie wstawiamy do piekarnika, aby wszystko się zapiekło.

źródło: NKJP: Czerwone szaleństwo, Dziennik Bałtycki, 2000-07-26

Posypać serem i wstawić do nie bardzo gorącego piecyka na jakieś pół godziny, po czym rozgrzać piecyk bardziej, by się potrawa zapiekła.

źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Czerwone słoneczka, Dziennik Polski, 2006-08-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zapiekę się
zapieczemy się
2 os. zapieczesz się
zapieczecie się
3 os. zapiecze się
zapieką się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zapiekłem się
+(e)m się zapiekł
zapiekłam się
+(e)m się zapiekła
zapiekłom się
+(e)m się zapiekło
zapiekliśmy się
+(e)śmy się zapiekli
zapiekłyśmy się
+(e)śmy się zapiekły
2 os. zapiekłeś się
+(e)ś się zapiekł
zapiekłaś się
+(e)ś się zapiekła
zapiekłoś się
+(e)ś się zapiekło
zapiekliście się
+(e)ście się zapiekli
zapiekłyście się
+(e)ście się zapiekły
3 os. zapiekł się
zapiekła się
zapiekło się
zapiekli się
zapiekły się

bezosobnik: zapieczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zapieczmy się
2 os. zapiecz się
zapieczcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zapiekłbym się
bym się zapiekł
zapiekłabym się
bym się zapiekła
zapiekłobym się
bym się zapiekło
zapieklibyśmy się
byśmy się zapiekli
zapiekłybyśmy się
byśmy się zapiekły
2 os. zapiekłbyś się
byś się zapiekł
zapiekłabyś się
byś się zapiekła
zapiekłobyś się
byś się zapiekło
zapieklibyście się
byście się zapiekli
zapiekłybyście się
byście się zapiekły
3 os. zapiekłby się
by się zapiekł
zapiekłaby się
by się zapiekła
zapiekłoby się
by się zapiekło
zapiekliby się
by się zapiekli
zapiekłyby się
by się zapiekły

bezosobnik: zapieczono by się

bezokolicznik: zapiec się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zapiekłszy się

gerundium: zapieczenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zapieczenie się
zapieczenia się
D. zapieczenia się
zapieczeń się
C. zapieczeniu się
zapieczeniom się
B. zapieczenie się
zapieczenia się
N. zapieczeniem się
zapieczeniami się
Ms. zapieczeniu się
zapieczeniach się
W. zapieczenie się
zapieczenia się

odpowiednik aspektowy: zapiekać się

2. o hamulcach

Definicja

pod wpływem temperatury przywrzeć do innej części tak mocno, że uniemożliwia to ruch

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Cytaty

Z powały na dole, która wykonana jest z desek i trzciny, wyrwało tylko instalację i wyłącznik światła się zapiekł od gorąca, ale nawet nie wybiło korków.

źródło: NKJP: Piorun na pokojach, Gazeta Krakowska, 2001-07-24

Podczas przeglądu rejestracyjnego okazało się, że zapiekł się cylinderek hamulcowy w jednym z tylnych kół (80 zł).

źródło: NKJP: Od pierwszego wejrzenia, Dziennik Polski, 2006-01-09

- Panie Dudziak, ile to jeszcze potrwa?
- Śruby się zapiekły. Jakieś dwadzieścia minut.

źródło: NKJP: Aleksander Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1972

Na zapieczenie się łożyska w sprzęcie niekonserwowanym, wykorzystywanym od świtu do zmroku nie trzeba długo czekać.

źródło: NKJP: Niwa w... ogniu, Express Ilustrowany, 2003-08-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zapiekę się
zapieczemy się
2 os. zapieczesz się
zapieczecie się
3 os. zapiecze się
zapieką się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zapiekłem się
+(e)m się zapiekł
zapiekłam się
+(e)m się zapiekła
zapiekłom się
+(e)m się zapiekło
zapiekliśmy się
+(e)śmy się zapiekli
zapiekłyśmy się
+(e)śmy się zapiekły
2 os. zapiekłeś się
+(e)ś się zapiekł
zapiekłaś się
+(e)ś się zapiekła
zapiekłoś się
+(e)ś się zapiekło
zapiekliście się
+(e)ście się zapiekli
zapiekłyście się
+(e)ście się zapiekły
3 os. zapiekł się
zapiekła się
zapiekło się
zapiekli się
zapiekły się

bezosobnik: zapieczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zapieczmy się
2 os. zapiecz się
zapieczcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zapiekłbym się
bym się zapiekł
zapiekłabym się
bym się zapiekła
zapiekłobym się
bym się zapiekło
zapieklibyśmy się
byśmy się zapiekli
zapiekłybyśmy się
byśmy się zapiekły
2 os. zapiekłbyś się
byś się zapiekł
zapiekłabyś się
byś się zapiekła
zapiekłobyś się
byś się zapiekło
zapieklibyście się
byście się zapiekli
zapiekłybyście się
byście się zapiekły
3 os. zapiekłby się
by się zapiekł
zapiekłaby się
by się zapiekła
zapiekłoby się
by się zapiekło
zapiekliby się
by się zapiekli
zapiekłyby się
by się zapiekły

bezosobnik: zapieczono by się

bezokolicznik: zapiec się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zapiekłszy się

gerundium: zapieczenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zapieczenie się
zapieczenia się
D. zapieczenia się
zapieczeń się
C. zapieczeniu się
zapieczeniom się
B. zapieczenie się
zapieczenia się
N. zapieczeniem się
zapieczeniami się
Ms. zapieczeniu się
zapieczeniach się
W. zapieczenie się
zapieczenia się

odpowiednik aspektowy: zapiekać się

Składnia

bez ograniczeń + zapiec się +
(od CZEGO)

3. o upartym

Definicja

książk. 
umocnić się w swoich postawach lub uczuciach

Noty o użyciu

Używane w odniesieniu do uczuć i postaw uznawanych za negatywne.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Cytaty

Obie strony zapiekły się w swoich racjach i nie chcą zobaczyć w sposób obiektywny racji przeciwnika.

źródło: NKJP: Internet

Mikrus również zapiekł się i perorował: – Trzymajcie mnie, bo zemdleję.

źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Rebelia, 2007

[...] starszy syn zapiekł się w nienawiści, chociaż czasem wydaje mi się, że to taka samoobrona.

źródło: Internet: alkoholizm.jawnet.pl/alkoholizm

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zapiekę się
zapieczemy się
2 os. zapieczesz się
zapieczecie się
3 os. zapiecze się
zapieką się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zapiekłem się
+(e)m się zapiekł
zapiekłam się
+(e)m się zapiekła
zapiekłom się
+(e)m się zapiekło
zapiekliśmy się
+(e)śmy się zapiekli
zapiekłyśmy się
+(e)śmy się zapiekły
2 os. zapiekłeś się
+(e)ś się zapiekł
zapiekłaś się
+(e)ś się zapiekła
zapiekłoś się
+(e)ś się zapiekło
zapiekliście się
+(e)ście się zapiekli
zapiekłyście się
+(e)ście się zapiekły
3 os. zapiekł się
zapiekła się
zapiekło się
zapiekli się
zapiekły się

bezosobnik: zapieczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zapieczmy się
2 os. zapiecz się
zapieczcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zapiekłbym się
bym się zapiekł
zapiekłabym się
bym się zapiekła
zapiekłobym się
bym się zapiekło
zapieklibyśmy się
byśmy się zapiekli
zapiekłybyśmy się
byśmy się zapiekły
2 os. zapiekłbyś się
byś się zapiekł
zapiekłabyś się
byś się zapiekła
zapiekłobyś się
byś się zapiekło
zapieklibyście się
byście się zapiekli
zapiekłybyście się
byście się zapiekły
3 os. zapiekłby się
by się zapiekł
zapiekłaby się
by się zapiekła
zapiekłoby się
by się zapiekło
zapiekliby się
by się zapiekli
zapiekłyby się
by się zapiekły

bezosobnik: zapieczono by się

bezokolicznik: zapiec się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zapiekłszy się

gerundium: zapieczenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zapieczenie się
zapieczenia się
D. zapieczenia się
zapieczeń się
C. zapieczeniu się
zapieczeniom się
B. zapieczenie się
zapieczenia się
N. zapieczeniem się
zapieczeniami się
Ms. zapieczeniu się
zapieczeniach się
W. zapieczenie się
zapieczenia się

odpowiednik aspektowy: zapiekać się

Składnia

bez ograniczeń + zapiec się +
(w CZYM)

4. o złości

Definicja

książk. 
umocnić się

Noty o użyciu

Używane w odniesieniu do uczuć i postaw uznawanych za negatywne.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Cytaty

A może było inaczej, może się gryzł swoją porażką i samotnie przechadzając się alejkami ogrodu, z twarzą pogodną, ale osnutą wyrazem melancholii, nosił w sobie gorycz, która wkrótce miała zapiec się i ścisnąć na zawsze jego serce.

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Pożegnanie twierdzy, 2000

Jego upór zapiekł się już niczym żużel w metalurgicznym piecu.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Kamień na szczycie Kroniki Drugiego Kręgu Księga II, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zapiekę się
zapieczemy się
2 os. zapieczesz się
zapieczecie się
3 os. zapiecze się
zapieką się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zapiekłem się
+(e)m się zapiekł
zapiekłam się
+(e)m się zapiekła
zapiekłom się
+(e)m się zapiekło
zapiekliśmy się
+(e)śmy się zapiekli
zapiekłyśmy się
+(e)śmy się zapiekły
2 os. zapiekłeś się
+(e)ś się zapiekł
zapiekłaś się
+(e)ś się zapiekła
zapiekłoś się
+(e)ś się zapiekło
zapiekliście się
+(e)ście się zapiekli
zapiekłyście się
+(e)ście się zapiekły
3 os. zapiekł się
zapiekła się
zapiekło się
zapiekli się
zapiekły się

bezosobnik: zapieczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zapieczmy się
2 os. zapiecz się
zapieczcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zapiekłbym się
bym się zapiekł
zapiekłabym się
bym się zapiekła
zapiekłobym się
bym się zapiekło
zapieklibyśmy się
byśmy się zapiekli
zapiekłybyśmy się
byśmy się zapiekły
2 os. zapiekłbyś się
byś się zapiekł
zapiekłabyś się
byś się zapiekła
zapiekłobyś się
byś się zapiekło
zapieklibyście się
byście się zapiekli
zapiekłybyście się
byście się zapiekły
3 os. zapiekłby się
by się zapiekł
zapiekłaby się
by się zapiekła
zapiekłoby się
by się zapiekło
zapiekliby się
by się zapiekli
zapiekłyby się
by się zapiekły

bezosobnik: zapieczono by się

bezokolicznik: zapiec się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zapiekłszy się

gerundium: zapieczenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zapieczenie się
zapieczenia się
D. zapieczenia się
zapieczeń się
C. zapieczeniu się
zapieczeniom się
B. zapieczenie się
zapieczenia się
N. zapieczeniem się
zapieczeniami się
Ms. zapieczeniu się
zapieczeniach się
W. zapieczenie się
zapieczenia się
Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj