UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kawka

Chronologizacja

1472, SStp

1. ptak

Definicja

ptak wielkości gołębia, o małym dziobie, czarnym upierzeniu, a na bokach szyi szarym, żyjący w Europie i Azji

Pochodzenie

psł. *kavъka

Wyraz pochodzenia dźwiękonaśladowczego.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

Połączenia

  • młoda kawka
  • kawki i gawrony, kawki i sroki, kawki i szpaki; gołębie i kawki, wrony i kawki
  • stado kawek

Cytaty

Następnej wiosny znaleźliśmy w parku młodą kawkę, która wypadła z gniazda, a nie umiała jeszcze fruwać. Umieściliśmy ją w klatce po kanarkach i karmili z ręki kawałkami mięsa, które łykała bez opamiętania.

źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994

Inna przygoda zdarzyła się małej kawce wychowywanej od pisklęcia w ludzkim domu. Otóż kawka o imieniu Czok, zakochała się... w gospodyni autora. A gdy ta, po wyjściu za mąż, przeniosła się do oddalonej o kilka kilometrów miejscowości; Czok odszukała ją tam i zakwaterowała w jej domu.

źródło: NKJP: Maria Grodecka: Wegetariańskie okruchy, 2007

Z konarów potężnych lip zrywały się kracząc chórem płoszone przez nas kawki.

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Pożegnanie twierdzy, 2000

Duża sprawność skrzydeł pozwala kawkom uniknąć wielu wrogów, pomimo to chętnie wchodzą w kompanię z większymi i silniejszymi od siebie gawronami, co gwarantuje im nie tylko lepsze bezpieczeństwo, ale i dobre towarzystwo.

źródło: NKJP: Towarzyska kawka, Dziennik Polski, 2003-01-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kawka
kawki
D. kawki
kawek
C. kawce
kawkom
B. kawkę
kawki
N. kawką
kawkami
Ms. kawce
kawkach
W. kawko
kawki

2. ekspresywnie

Cytaty

Odmiana

część mowy: rzeczownik

2.a napój

Definicja

ekspresywnie o kawie - napoju

Pochodzenie

Od: kawa

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  czarna kawa, kawa
hiperonimy:  napój

Cytaty

A kawka to najlepsza ze śmietanką.

źródło: NKJP: Lidia Góralewicz: Jak się handluje w Chrzanowie, Gazeta Krakowska, 2005-08-06

Generalnie lubię kawkę delikatną, taką typową latte (mleczną) kawusię. Latem uwielbiam również kawę mrożoną.

źródło: NKJP: Internet

Urzędnicy Pałacu Elizejskiego powiadomieni zostają, że wchodzić mają bocznym wejściem, a nie główną reprezentacyjną bramą, posiłki zaś spożywać w pobliskiej kantynie, a nie na terenie rezydencji, gdzie nie wolno też (toby się akurat w Polsce przydało) parzyć kawki po turecku.

źródło: NKJP: Ludwik Stomma: Trójrocznica, Polityka, 2001-11-24

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kawka
kawki
D. kawki
kawek
C. kawce
kawkom
B. kawkę
kawki
N. kawką
kawkami
Ms. kawce
kawkach
W. kawko
kawki

Inne uwagi

Zwykle lp

2.b porcja

Definicja

ekspresywnie o kawie - porcji

Pochodzenie

Od: kawa

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kawa

Cytaty

A kierowca z radio-taxi odbiera wezwanie, zgłasza że jedzie, ale wcześniej musi sobie dopić kawkę, dopalić papieroska. Czasem skończyć grę w karty z kolegami. I dopiero rusza w kurs.

źródło: NKJP: (RAV): Taksówkarskie chamstwo, Dziennik Polski, 2008-02-21

- Urzędnik przyszedł, wypił kawkę, miał jeszcze czas pogadać z kolegą, a my stoimy i czekamy, aż ktoś nas przyjmie.

źródło: NKJP: Godziny w kolejce, Dziennik Polski, 2003-07-17

Przychodzą do pracy, wypełniają jakieś papiery, piją herbatki lub kawki, wydają często głupie polecenia i ciężko zmęczeni idą do swoich domów.

źródło: NKJP: Marek Ciesielski, Paweł Siekański, Arkadiusz Znojek: 540 DDC, czyli jakie jest wojsko, 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kawka
kawki
D. kawki
kawek
C. kawce
kawkom
B. kawkę
kawki
N. kawką
kawkami
Ms. kawce
kawkach
W. kawko
kawki

2.c spotkanie towarzyskie

Definicja

pot. 
ekspresywnie o kawie - spotkaniu towarzyskim

Pochodzenie

Od: kawa

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kawa

Połączenia

  • umówić się na kawkę

Cytaty

Chcemy się umówić na kawkę z przedsiębiorcą, a przy okazji wypełnić ankietę – mówi pomysłodawca akcji, szef sejmowej Komisji Gospodarki Adam Szejnfeld.

źródło: NKJP: Artur Boiński: Na kawę z ankietą, Polska. Głos Wielkopolski, 2004-04-08

Na herbatkach i kawkach, w salonach i palarniach, w autobusach i przedziałach kolejowych – o niczym innym się nie mówi, jak tylko o uboju rytualnym.

źródło: NKJP: Tadeusz Marek Płużański: Sejm walczy z ubojem, Sejm walczy z ubojem, Midrasz, nr 6

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kawka
kawki
D. kawki
kawek
C. kawce
kawkom
B. kawkę
kawki
N. kawką
kawkami
Ms. kawce
kawkach
W. kawko
kawki
Data ostatniej modyfikacji: 26.02.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj