Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *gruda
1. ziemi
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Połączenia
- lodowe, śnieżne, zlodowaciałe, zmarzłe; mokre, twarde, zbite, zeschłe grudy
- gruda flegmy, śluzu; śniegu; grudy błota, gliny, ziemi
- kruszyć, rozbijać grudy
- rzucać grudami (ziemi)
Cytaty
|
Czerwony kurz dymił spod kół, które kruszyły grudy spieczonej gliny. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966 |
|
|
Lodowe grudy i zwały twardego brudnego śniegu utrudniają jazdę po osiedlowych ulicach. źródło: NKJP: Opinie dnia, Gazeta Poznańska, 2002-01-04 |
|
|
Hanka popatrzyła na nią i stuknęła o siebie butami, aż brudne grudy śniegu odpadły z podeszew i pacnęły na kamienną posadzkę. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
|
|
Gdzieś w gardle rosło coś suchego i nieprzyjemnego, co nie pozwalało swobodnie przełknąć bolesnej grudy śluzu i flegmy. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008 |
|
|
Na środku piwnicy znajdował się kopczyk zaschłej ziemi, toteż zgodnie z boską zasadą, że we wszechświecie powinien panować ład, młody trapista zaczął rozbijać narzędziem twarde grudy, aby wyrównać klepisko. źródło: NKJP: Synajski kobierzec, Gazeta Wyborcza, 1995-06-30 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | gruda |
grudy |
|
| D. | grudy |
||
| grud |
|||
| C. | grudzie |
grudom |
|
| B. | grudę |
grudy |
|
| N. | grudą |
grudami |
|
| Ms. | grudzie |
grudach |
|
| W. | grudo |
grudy |
Składnia
|
+ | gruda | + |
CZEGO
|
2. powierzchnia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia gleba
Połączenia
- goła; zamarznięta gruda
- wypaść na grudę
- iść, jechać, ślizgać się po grudzie
Cytaty
|
Wypadli z sanek na gołą grudę. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Sosna i pies: poemat z zagrody, 2008 |
|
|
Koń był źle podkuty i kopyta mu się ślizgały po zamarzniętej grudzie. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: piołun, 1992 |
|
|
Pierre idąc bosymi i zakrwawionymi nogami po grudzie zamarzniętych rosyjskich gościńców odkrywa, że człowiek jest nie tylko zły, ale i prawdziwie dobry [...]. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Legendy nowoczesności: eseje okupacyjne, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | gruda |
grudy |
|
| D. | grudy |
||
| grud |
|||
| C. | grudzie |
grudom |
|
| B. | grudę |
grudy |
|
| N. | grudą |
grudami |
|
| Ms. | grudzie |
grudach |
|
| W. | grudo |
grudy |
Inne uwagi
Zwykle lp
3. u konia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | choroba I |
Połączenia
- gruda u koni
- bakterie; rozwój grudy
- zakażenie grudą
- zapobiegać grudzie
- leczyć; mieć grudę
- zarazić się grudą
- chorować na grudę
Cytaty
|
Niestety, bardzo często dochodzi do sytuacji, gdzie w stajni większość koni choruje na grudę. źródło: Internet: http://www.rumaki.eu |
|
|
Gruda u koni wywoływana jest przez bakterię Dermatophilus congolensis, która normalnie obecna jest na skórze zdrowych zwierząt. Do zakażenia dochodzi w momencie braku odporności lub uszkodzenia skóry. źródło: Internet: http://konie.t8.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | gruda |
grudy |
|
| D. | grudy |
||
| grud |
|||
| C. | grudzie |
grudom |
|
| B. | grudę |
grudy |
|
| N. | grudą |
grudami |
|
| Ms. | grudzie |
grudach |
|
| W. | grudo |
grudy |
Inne uwagi
Zwykle lp