Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kądziel |
kądziele |
|
| D. | kądzieli |
kądzieli |
|
| C. | kądzieli |
kądzielom |
|
| B. | kądziel |
kądziele |
|
| N. | kądzielą |
kądzielami |
|
| Ms. | kądzieli |
kądzielach |
|
| W. | kądzieli |
kądziele |
Pochodzenie
psł. *kǫdělь 'przędziwo; przyrząd do przędzenia'
1. do przędzenia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań
Połączenia
- prząść kądziel
Cytaty
|
Dziewczyna ma w chacie siedzieć, kądziel prząść, ręczniki krasno wyszywać, pierze drzeć, groch łuskać, ognia pilnować. Taka, co na przyzbie zęby suszy po próżnicy, niewiele jest warta, jak i ta, która wszelkim sposobem od roboty ucieka. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Emilia z kwiatem lilii leśnej, 1993 |
|
|
Ha, od czasów Vysogoty tylko jedno uległo zmianie - postępująca emancypacja. Do band ciągnęły nie tylko wyrostki, ale i zwariowane podlotki, przedkładające konia, miecz i przygodę nad szydełko, kądziel i czekanie na swatów. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997 |
|
|
Wszędzie w zimowe wieczory zbierały się dziewczyny na przędzenie. Każda przynosiła kądziel z przęślicą, szczycąc się jej zdobieniem. Te przęślice były podarunkiem kawalera, starającego się o względy dziewczyny. źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 1974 |
|
|
Wieczorami przy przędzeniu młodzi śpiewali, płatali sobie różne figle i podpalali kądziele. źródło: NKJP: Internet |
2. w rodzinie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne
Cytaty
|
Jeśli już piszę o „wrogim przejęciu” dzieci, bo tak to odbierałam, to powinnam przynajmniej wspomnieć o kądzieli. Babka Schöner, uwieczniona w „Złodziejce pamięci” jako Schönmyth, to była postać! Dziewięcioro dzieci, moja matka, najładniejsza z córek, pracowała w fabryce mojego dziadka, którą potem odziedziczył ojciec [...]. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Lewa, wspomnienie prawej, 2003 |
|
|
Wanda była córką Kazimierza Plejewskiego i Józefy z Wańkowiczów. Zacznijmy od kądzieli. źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Świat zapamiętany, 2002 |
3. u żubra
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Cytaty
|
Za karkiem występują silnie wzniesione kręgi grzbietowe, co jest widoczne w postaci „garbu” – kłębu, szczególnie wyraźnego u samców. Przednia część ciała (szyja, kłąb i boki) pokryta jest długim kędzierzawym włosem, zwanym kądzielą. źródło: Internet: zubry.sggw.pl |