Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kaźń |
kaźnie |
|
| D. | kaźni |
kaźni |
|
| C. | kaźni |
kaźniom |
|
| B. | kaźń |
kaźnie |
|
| N. | kaźnią |
kaźniami |
|
| Ms. | kaźni |
kaźniach |
|
| W. | kaźni |
kaźnie |
Pochodzenie
psł. *kaznь 'karanie, kara; polecenie, postanowienie'
1.a torturowanie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara
Połączenia
- krwawa, straszna kaźń
- kaźnie i tortury
Cytaty
|
Niezbyt długo musieliśmy czekać na kaźń osławionego Lulka, albowiem jego byli towarzysze znęcali się nad nim z wyjątkową zajadłością, nie mogąc mu zwłaszcza darować, że pohańbił dobre imię ich cechu. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004 |
|
|
Nie chciał jego śmierci pod batami. Uważnie przyglądał się biczowanemu. W końcu przerwał kaźń. źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949 |
|
|
W trakcie kaźni trwającej godzinę Bitovski zadawał pytania o spiskową działalność Sarkandra i koniuszego Lobkovica podczas podróży do Polski. Zaprzeczenia torturowanego sędzia jednak odrzucił. źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2000 |
|
|
Była pierwsza połowa XIX stulecia, ale ciągle - podobnie jak w średniowieczu - kaźnie, choć już nie tak krwawe i okrutne, odbywały się publicznie. I to w tym samym miejscu, na theatrum przy wieży ratuszowej (ratusza już nie było, bo go zburzono w 1820 roku), od strony ulicy Brackiej... źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Na krakowskim rynku, 2007 |
1.b miejsce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | katownia |
Połączenia
- stalinowskie, ubeckie kaźnie
Cytaty
|
Młodziutki Łukasiński w kaźni zamojskiej po ciemku, na sienniku prawi prostym współwięźniom o Sparcie, Masseni i Tebach, o Epaminondasie i skruszeniu brutalnej przemocy Sparty. źródło: NKJP: Stanisław Wasylewski: Życie polskie w XIX wieku, 2008 |
|
|
Krzyże upamiętniają patriotów pomordowanych w kaźniach Syberii, w Katyniu i w kazamatach najeźdźców – z nieznanymi miejscami pochówku. źródło: NKJP: Antoni J. Dziatkowiak: Kielich z duszą, Gazeta Krakowska, 2006-06-10 |
|
|
Tysiące Polaków ginęło w ubeckich kaźniach - po śmierci nie doczekawszy pogrzebu. źródło: NKJP: Barbara Wierzbicka: Groch z kapustą, czyli baby w kuchni rozmyślania, 2005 |
|
|
W tym roku rajd odbędzie się po raz siódmy w dniach 25 sierpnia – 10 września. Motocykliści na swoich maszynach jadą szlakiem kaźni polskich oficerów pomordowanych z rozkazu Stalina ,m.in. w Katyniu, Charkowie czy Ostaszkowie. źródło: NKJP: (A. Dik): Motocykliści dziękują, Nowiny Raciborskie, 2007-04-24 |
Składnia
|
+ | kaźń | + |
(JAKA)
|
2. egzekucja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | egzekucja |
Połączenia
- miejsce kaźni
Cytaty
|
Od XV stulecia należy do bractwa opiekującego się skazanymi na śmierć. To właśnie ci bracia w czarnych kapturach służyli przez wieki skazańcom w ostatnich dniach i godzinach ich życia, niosąc pocieszenie duchowe, czuwając także nad wypełnieniem ostatniej woli skazanego. Zamawiali też mszę świętą przed kaźnią, odprowadzając skazanych na miejsce ścięcia lub powieszenia. źródło: NKJP: Rzymskie refleksje, Dziennik Polski, 2006-08-05 |
|
|
Na śmierć przygotowywał traconego kapelan Captivorum, który słuchał jego spowiedzi, udzielał komunii i towarzyszył na miejsce kaźni, udzielając duchowej pociechy. źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Średniowieczne egzekucje, Detektyw, nr 3, 1999 |
|
|
Po dojściu na miejsce kaźni skazaniec musiał położyć się z rękami rozpostartymi na poprzecznej belce. źródło: NKJP: Włodzimierz Knap: Zagadki ostatniego dnia Jezusa, Dziennik Polski, 2005-03-25 |
|
|
Dziś uroczystą premierę będzie miał „Katyń” – być może najbardziej osobisty film w dorobku najwybitniejszego polskiego reżysera. Zmierzenie się z tematem kaźni polskich oficerów oznaczało bowiem dla Andrzeja Wajdy rozliczenie z rodzinną tragedią – w Katyniu zginął także jego ojciec. źródło: NKJP: Marcin Kostaszuk: Andrzej Wajda - człowiek Grona Nieśmiertelnyc, Polska. Głos Wielkopolski, 2007-09-17 |
|
|
Rosnące na tym terenie rozłożyste kasztanowce są pamiątką kaźni olkuskich Żydów. W lutym 1941 roku z inspiracji naczelnego sędziego olkuskiego Buchwalda dokonano egzekucji trzech Żydów, których powieszenie miało stanowić ostrzeżenie dla miejscowej ludności przed nielegalnym handlem. źródło: NKJP: Alicja Renkiewicz: Skrawek ziemi i historii, Gazeta Krakowska, 2004-06-19 |