Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *skala 'coś rozszczepionego, rozłupanego’ > 1) ‘odłupany kawał drewna, kamienia; wielki kamień, głaz, bryła skalna’ : 2) ‘rozszepienie, pęknięcie, szczelina'
Rzeczownik (z regularnym wzdłużeniem rdzennego *o → *a) od psł. czasownika *skoliti ‘rozłupywać, rozszczepiać’.
1. góra
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | góra I |
Połączenia
- monumentalna skała; gładkie; ośnieżone; pionowe, strome, urwiste; strzeliste skały
- skały i głazy; kamienie i skały
- podnóże skały; szczeliny; wierzchołki skał
- dom na skałach; malowidło na skale
- roztrzaskana o skały; wspiąć się na skałę
- siedzieć na skale; wspinać się po skale; wydrążone w skale; wykute w skałach
- gładki jak skała; twardy jak skała
Cytaty
|
Wtedy zobaczyłem tego człowieka. Siedział na skale wznoszącej się nad drogą, nieruchomy, wpatrzony przed siebie. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
|
|
Łapała zimne stopnie brudnymi rękami (zawsze miała trochę brudne ręce) i podciągała się na nich, jakby wspinała się po skale. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
|
|
W majowe noce w domku na skale było tak jasno, że Przystupa ledwo mogła spać. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007 |
|
|
U podnóża skały objęliśmy się ciaśniej i tak zanurzaliśmy się w słodkiej jak lukrecja perspektywie nadchodzącego snu. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Rynek w Smyrnie, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skała |
skały |
|
| D. | skały |
skał |
|
| C. | skale |
skałom |
|
| B. | skałę |
skały |
|
| N. | skałą |
skałami |
|
| Ms. | skale |
skałach |
|
| W. | skało |
skały |
2. kamień
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia budowa Ziemi
Połączenia
- olbrzymie; śliskie skały; skały leżące w wodzie; spadające z gór
- skały w rzece
- kawałek skały
- skały zasypały jezdnię
Cytaty
|
Jego specjalnością wydają się być jednak płaskorzeźby. – Robię je specjalnym przecinakiem na odpowiednio dobranych kawałkach skały – opowiada. źródło: NKJP: Rafał Wodziczko: Najważniejsza jest pasja, Tygodnik Tucholski, 2003 |
|
|
W rzece bez trudu znajdujemy czarne turmaliny w otoczakach, następnie odnajdujemy skały zbliżone do pegmatytów. źródło: NKJP: Podróże - W poszukiwaniu turmalinów, Dziennik Polski, 2001-01-02 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skała |
skały |
|
| D. | skały |
skał |
|
| C. | skale |
skałom |
|
| B. | skałę |
skały |
|
| N. | skałą |
skałami |
|
| Ms. | skale |
skałach |
|
| W. | skało |
skały |
3. zespół minerałów
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia budowa Ziemi
Połączenia
- skała lita; marmurowa; skały klastyczne, metamorficzne, osadowe
- minerały i skały
- badanie; klasyfikacje; własności, właściwości skał
- pozyskiwanie, wydobywanie skał
Cytaty
|
Jan Paweł II bardzo serdecznie powitał delegację Urzędu Miasta Zakopanego, dziękując za dar, jaki przywieźli. Była to granitowa skała z wyrzeźbionym wizerunkiem Giewontu i dominującym krzyżem na jego szczycie [...]. źródło: NKJP: Grudniowa pielgrzymka, Dziennik Polski - Podhale, 2001-12-24 |
|
|
Ten sztuczny kamień powstaje z przeróbki pokruszonych i zmielonych skał marmurowych. źródło: NKJP: Piotr Idzikowski: Marmur pozbawiony skazy, Nowiny Raciborskie, 2006-11-28 |
|
|
Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu wyłącza spod rygorów prawa geologicznego i górniczego wszelkie nagromadzenia minerałów i skał oraz innych substancji stałych, gazowych i ciekłych, których wydobywanie aktualnie jest ekonomicznie nieopłacalne. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 07.01.1994 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skała |
skały |
|
| D. | skały |
skał |
|
| C. | skale |
skałom |
|
| B. | skałę |
skały |
|
| N. | skałą |
skałami |
|
| Ms. | skale |
skałach |
|
| W. | skało |
skały |