UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uczucie

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Rzeczownik od przedrostkowego czasownika uczuć ; zob. czuć

1. stan psychiczny

Definicja

stan psychiczny, którego doświadczamy w związku z jakąś sytuacją lub zdarzeniem i w którym wyrażamy nasz stosunek do samego siebie lub otoczenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Połączenia

głębokie; cudowne, przyjemne, rozkoszne, wspaniałe; bolesne, okropne, przykre, straszliwe uczucie; ciepłe, przyjazne, serdeczne; subtelne; czyste, szlachetne, wyższe, wzniosłe; ambiwalentne, mieszane, sprzeczne; agresywne, gwałtowne, wrogie; braterskie, ludzkie, synowskie uczucia; uczucia negatywne, pozytywne; macierzyńskie, miłosne, ojcowskie; narodowe, patriotyczne, religijne
uczucie błogiego spokoju (szczęścia), dumy, litości, miłości, podziwu, radości, rozkoszy, satysfakcji, szacunku, ulgi, wdzięczności, zadowolenia; bezsilności, grozy, lęku, niechęci, nienawiści, niepewności, niepokoju, niesmaku, obcości, odrazy, osamotnienia, pogardy, przerażenia, przykrości, pustki, smutku, strachu, tęsknoty, wewnętrznego napięcia (rozdarcia...), wstrętu, wstydu, zagrożenia, zażenowania, zazdrości, złości
ciepłe (pozytywne...) uczucia do ludzi
bogactwo, gama; natężenie, siła, temperatura; burza, przypływ, żar; ekspresja, manifestacja; szczerość uczuć
zdolny do uczuć (wyższych)
uczucie ogarnia kogoś
doświadczyć/doświadczać, doznać/doznawać; pozbyć się uczucia czegoś
oprzeć się, poddawać się uczuciu czegoś
mieć uczucie czegoś/że...; budzić, wywołać/wywoływać, wzbudzić uczucie czegoś; okazywać, wyrazić/wyrażać uczucia; żywić uczucia jakieś/czegoś do/dla kogoś; obrazić, ranić czyjeś uczucia narodowe (religijne...)

Cytaty

	Dziwiła się łzom matki; jedynym uczuciem, które wzbudzał w Sandrze ten człowiek, był strach przed nim. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Obwinianie jest emocjonalną reakcją na odczuwane przez człowieka różne przykre uczucia, a zwłaszcza smutku i złości. Uczucia te na pewno są ściśle związane z rozwodem. źródło: NKJP: Kuba Jabłoński: Rozwód. Jak go przeżyć?, 2000
	To była chwila, która napełniła mnie obrzydliwym uczuciem do siebie [...], brzydziłem się siebie i brzydziłem się klientów. Nie mogłem znieść myśli, że ich oszukuję, że jestem szmaciarzem, więc musiałem pić. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997
	Cieszę się, że [...] podzielasz moje mieszane uczucia dla tego miasta: euforię i grozę, zachwyt i potępienie. Cokolwiek by się powiedziało, Rio de Janeiro znajduje się na czele listy najpiękniejszych miast świata. źródło: NKJP: Olgierd Budrewicz: Piekło w kolorach, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uczucie	uczucia
D.	uczucia	uczuć
C.	uczuciu	uczuciom
B.	uczucie	uczucia
N.	uczuciem	uczuciami
Ms.	uczuciu	uczuciach
W.	uczucie	uczucia

Składnia

	+	uczucie	+	CZEGO
	+	uczucie	+	do KOGO/CZEGO \| dla KOGO/CZEGO

2. przeciwstawiane rozumowi

Definicja

ta część psychiki ludzkiej, która wpływa na nasze działania i przeciwstawiana jest rozsądkowi i logice

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

czucie

Połączenia

sfera uczuć
pozbawiony uczuć
kierować się uczuciami
apelować do czyichś uczuć; wyprany, wyzuty z uczuć

Cytaty

Okoliczności wymagały od niej skupienia i trzeźwości umysłu i taka właśnie będzie. Rzeczowa, wyprana z uczuć.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008

[...] dzieli klientów, na takich, którzy tylko się bawią, i takich, którzy podchodzą do gry bardzo poważnie [...]. Ci drudzy nigdy nie kierują się uczuciami, sympatiami. Chłodno kalkulują swoje szanse.

źródło: NKJP: Grzegorz Zasępa, IJ: Patriotyzm się nie liczy, Trybuna Śląska, 2002-06-04

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uczucie	uczucia
D.	uczucia	uczuć
C.	uczuciu	uczuciom
B.	uczucie	uczucia
N.	uczuciem	uczuciami
Ms.	uczuciu	uczuciach
W.	uczucie	uczucia

Inne uwagi

Zwykle lm

3. miłość

Definicja

stan psychiczny będący wyrazem miłości albo namiętności do drugiej osoby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

głębokie, gorące, płomienne; prawdziwe; odwzajemnione; niespełnione; młodzieńcze uczucie
uczucie do dziecka, do kobiety, do mężczyzny, do męża
uczucie między kochankami, między ludźmi, między partnerami; między mężczyzną a kobietą
siła; wybuch; potrzeba uczucia; obiekt uczuć
spragniony uczucia
uczucie rodzi się; gaśnie, umiera, wygasa
chcieć, potrzebować, pragnąć uczucia
okazywać; odwzajemniać uczucie
darzyć kogoś, zapałać do kogoś uczuciem; bawić się czyimiś uczuciami
walczyć z uczuciem (do kogoś); igrać z czyimiś uczuciami

Cytaty

	Romeo był wcześniej zakochany. Ale w zestawieniu z obecnym gwałtownym wybuchem uczucia, jego poprzedni związek z Rozaliną wygląda na konwencjonalną miłostkę. źródło: NKJP: Jan Tomkowski: Ciemne skrzydła Ikara. Eseje o rozpaczy, 2009
	Nie jest naiwny, musi wiedzieć, że uczucie do Anny nie pomaga mu w karierze, że gdy tylko opuści towarzystwo, staje się tematem żartów. źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Nikczemne historie, 2009
	[...] w moich uczuciach dla ciebie nic się nie zmieniło. Możesz sobie kpić z tego, ale tak jest; kpij sobie, jeśli chcesz. Mówię to raczej dla siebie, bo wiem, że twojej twardości nie zdołam przebić. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946
	Film podejmuje temat śliski i ryzykowny. Opowiada o rodzeniu się uczucia między dwojgiem nastolatków, dotkniętych mongolizmem. źródło: NKJP: Stanisław Wyszomirski: Korespondencja z Oberhausen, Polityka, 1980, nr 20
	[...] przepięknie, z wielką wrażliwością napisana, autentyczna opowieść o trudzie budowania więzi i uczucia między adoptowanym dwuletnim chłopczykiem a przybranymi rodzicami. źródło: NKJP: Bibliofil: Nowości w naszej bibliotece, EKO-U Nas, 2002, nr 18

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uczucie	uczucia
D.	uczucia	uczuć
C.	uczuciu	uczuciom
B.	uczucie	uczucia
N.	uczuciem	uczuciami
Ms.	uczuciu	uczuciach
W.	uczucie	uczucia

Składnia

	+	uczucie	+	do KOGO
	+	uczucie	+	między KIM \| między KIM a KIM

4. zapał

Definicja

zaangażowanie emocjonalne w robienie czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

mówić, powiedzieć coś; grać, malować, śpiewać, wykonać coś; robić coś z (dużym, wielkim...) uczuciem

Cytaty

	Józef Chełmoński (1849-1914). Wybitny malarz realista, malujący z dużym uczuciem i emocjonalnym zaangażowaniem. źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Przewodnik po rynku malarstwa, 1999
	Tę piosenkę lubiłem szczególnie, śpiewałem z uczuciem i wyrazistą, dziecięcą mimiką, dorośli klaskali, babcia się gorszyła, było wspaniale. źródło: NKJP: Antoni Kroh: Starorzecza, 2010
	Wszystko to jednak blade, wydumane. Zabrakło pasji i uczucia, bez których nie sposób prawdziwie odmalować niczego [...]. źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: RĘKAWICA, Gazeta Wyborcza, 1992-03-06
	Niech nie braknie Wam zapału, woli i uczuć, talentu i serca do kontynuowania tej Waszej pięknej i potrzebnej Polsce pracy. źródło: NKJP: Wacław Sajdak: Laureaci XXII Przepatrzowin, Tygodnik Podhalański,1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uczucie	uczucia
D.	uczucia	uczuć
C.	uczuciu	uczuciom
B.	uczucie	uczucia
N.	uczuciem	uczuciami
Ms.	uczuciu	uczuciach
W.	uczucie	uczucia

5. doznanie fizyczne

Definicja

to, czego doznajemy fizycznie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

cudowne, przyjemne, rozkoszne, wspaniałe; bolesne, okropne, przykre, straszliwe uczucie; uczucia fizyczne
uczucie (fizycznego) bólu, chłodu, ciężkości nóg (w nogach), dyskomfortu, głodu, gorąca, mdłości, pragnienia, ssania w żołądku, zimna, zmęczenia; ciepła, lekkości, sytości, świeżości
doświadczyć/doświadczać, doznać/doznawać, pozbyć się uczucia czegoś
dawać, powodować, wywołać/wywoływać uczucie czegoś

Cytaty

Z doświadczenia wiemy, iż warzywa zjedzone nawet w dużej ilości nie tuczą, a powodują uczucie sytości, dostarczają witamin, soli mineralnych [...] oraz wielu innych składników biologicznie czynnych.

źródło: NKJP: Antonina Malinkiewicz: Dieta dla umysłu, 2008

Aleksander otwierał puszkę konserw i zranił się w rękę. Zobaczyłam krew i doznałam nagle uczucia fizycznego bólu.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uczucie	uczucia
D.	uczucia	uczuć
C.	uczuciu	uczuciom
B.	uczucie	uczucia
N.	uczuciem	uczuciami
Ms.	uczuciu	uczuciach
W.	uczucie	uczucia

Składnia

uczucie

CZEGO

6. wrażenie

Definicja

wrażenie, że coś się dzieje lub się wydarzy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

dziwne, przedziwne; nieokreślone uczucie
doznać (dziwnego) uczucia
tknięty (nieokreślonym) uczuciem

Cytaty

Leszek Lu obudził się nagle z dziwnym uczuciem, że dzieje się coś niezwykłego. Coś groźnego! Było to zgoła przerażające obudzenie, jak z koszmaru sennego.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001

Obudziło go znienacka nieokreślone uczucie, że coś ważnego nadchodzi. Uniósł się na łokciu, przetarł oczy i spojrzał w gęsty mrok.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uczucie	uczucia
D.	uczucia	uczuć
C.	uczuciu	uczuciom
B.	uczucie	uczucia
N.	uczuciem	uczuciami
Ms.	uczuciu	uczuciach
W.	uczucie	uczucia

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

uczucie

że ZDANIE

Data ostatniej modyfikacji: 22.08.2017