Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | fatalizm |
fatalizmy |
|
| D. | fatalizmu |
fatalizmów |
|
| C. | fatalizmowi |
fatalizmom |
|
| B. | fatalizm |
fatalizmy |
|
| N. | fatalizmem |
fatalizmami |
|
| Ms. | fatalizmie |
fatalizmach |
|
| W. | fatalizmie |
fatalizmy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Pochodzenie
internac.
ang. fatalism
fr. fatalisme
niem. Fatalismus
Od: fatalny
1. postawa życiowa
Definicja
Noty o użyciu
Ms. lp wymawiany: [fataliźmie] lub [fatalizmie].
Wymowa
[fatalism] lub [fatalizm]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- fatalizm i pesymizm
Cytaty
|
Jest [...] nadzieja, że obecny sezon dla Wesołego Miasteczka nie musi być aż tak tragiczny, jak to się mogło jeszcze na jego początku wydawać. Wtedy, pod koniec kwietnia, na palcach jednej ręki można było zliczyć optymistów. Przeważał fatalizm i czarne wizje dotyczące tak lunaparku, jak i całego Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku. źródło: NKJP: Michał Tabaka: Światełko w tunelu, Dziennik Zachodni, 2004-08-25 |
|
|
Nie należy [...] popadać w fatalizm i z góry zakładać, że wszystkie rewolucje muszą potoczyć się źle [...]. źródło: NKJP: Wojciech Giełżyński: Inne światy, inne drogi, 2006 |
|
|
Przez śmiertelnie długą chwilę podejrzewałem go o fatalizm. W ten sposób mógł mówić ktoś, kto ujrzał nadlatującą zagładę i uznał, że nie potrafi jej uniknąć. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008 |
|
|
[...] mieszkańcy wsi podchodzili do śmierci z fatalizmem wyrażanym w pogodzeniu się z faktem, że każdy musi odejść z tego świata. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004 |
|
|
W jednej chwili atmosfera zmieniła się z ponurego fatalizmu w ostrożny optymizm. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000 |
2. zły los
Definicja
Noty o użyciu
Ms. lp wymawiany: [fataliźmie] lub [fatalizmie].
Wymowa
[fatalism] lub [fatalizm]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy
Połączenia
- fatalizm historyczny
- fatalizm losu
- wiara w fatalizm
- fatalizm ciąży, czyha
Cytaty
|
Podczas budowy inżynierowie musieli rozwiązywać nie tylko problemy techniczne, ale stanęli też przed sprawą fundamentalną: jak poradzić sobie z prawami Murphy’ego? Stanowią one kodyfikację nieuchronnego fatalizmu losu („jeśli coś może pójść źle, to na pewno pójdzie”). źródło: NKJP: Adam Grzeszak: Most do Europy, Polityka, 2000-07-15 |
|
|
Chciałbym powiedzieć, że jako młody chłopiec, uczeń szkoły średniej, nasłuchałem się na lekcjach historii o ciężkiej sytuacji Europy, o ciągle toczących się w niej bojach, o fatalizmie, który prześladował ten kontynent. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.05.1992 |
|
|
Rewolucje są to nierozpoznane do końca zawirowania w rozwoju społeczeństw i narodów, które wydają się [...] wynikiem fatalizmu historycznego, wyrokiem wydanym na całe narody. źródło: NKJP: Leon Bójko: Czyliśmy wielcy, czy-li tylko dumni, Gazeta Wyborcza, 1993-02-12 |
3. pogląd filozoficzny
Definicja
Noty o użyciu
Ms. lp wymawiany: [fataliźmie] lub [fatalizmie].
Wymowa
[fatalism] lub [fatalizm]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
Cytaty
|
Pokolenia muszą cierpieć za winy ojców, nawet gdy same są bez winy. Ten fatalizm nie mógł jednak się ostać w miarę dojrzewania monoteizmu etycznego, gdyż odpowiedzialność zbiorowa pozostawała w jaskrawej sprzeczności z pojęciem sprawiedliwości boskiej. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963 |
|
|
[...] mistyczny fatalizm na tyle zaciążył na myśli stoików, że rzadko tylko próbowali tworzyć bardziej konkretny, pozytywny pogląd na świat [...]. źródło: NKJP: Gedymin Spychalski: Myśl społeczno-ekonomiczna starożytności i średniowiecza, 2000 |
|
|
Pierwsza szczegółowa teoria dotycząca przyczyn starzenia, wyrosła z fatalizmu, została podana w 1881 roku przez Augusta Weismanna. źródło: NKJP: Aleksandra Jadwiga Stachoń: Jak się starzejemy, Wszechświat, 2006-01-01 |