UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

topiel

Chronologizacja

1426, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. topiel
topiele
D. topieli
topieli
C. topieli
topielom
B. topiel
topiele
N. topielą
topielami
Ms. topieli
topielach
W. topieli
topiele

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Rzeczownik z przyrostkiem -el (< psł. *-ělь) od czasownika topić (zatapiać, zanurzać w wodzie).

1.a miejsce

Definicja

książk. 
głębokie miejsce w rzece, morzu lub innym zbiorniku wodnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  głębina, topielisko

Połączenia

  • kipiąca, morska, zimna topiel

Cytaty

Na ekranie widać wieloryby w morskiej topieli, pływające dookoła statku, wyskakujące z wody.

źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999

Zapluskały utopce, wyłażąc niczym żaby z bezdennej topieli na kępę.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Emilia z kwiatem lilii leśnej, 1993

Znów przypomniał mu się sen, dręczący go od lat: noc, szeroko rozlana rzeka, ciężki, obciążony kamieniami worek. I on sam wewnątrz tego worka, sparaliżowany strachem, opadający w głąb bezdennej topieli.

źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003

1.b woda

Definicja

książk. 
wzburzona woda w rzece lub innym zbiorniku wodnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  topielisko

Cytaty

[...] amatorzy windsurfingu musieli wykazać się niemałą sprawnością, aby utrzymać reprezentacyjną postawę na deskach. Nawet najwięksi mistrzowie techniki poskramiania fal i podmuchów raz po raz dawali nura w topiel.

źródło: NKJP: Iwona Kamieńska: Frajda dla każdego, Gazeta Krakowska, 2001-07-09

Łokieć gwardiana pośliznął się po dnie basenu, a jego głowa znów opadła w bulgocącą topiel.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

2. bagno

Definicja

książk. 
podmokłe miejsce, w które można się zapaść

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  grzęzawisko, topielisko
hiperonimy:  bagno

Połączenia

  • błotna, błotnista, grząska topiel

Cytaty

- A skąd wiesz, że sama drogę odnajdziesz? - zatoczyła rusałka ramieniem krąg, ukazując topiel napierającą ze wszystkich stron. - Co uczynisz, kiedy cię porzucę i odejdę? Beze mnie grzęzawiska nie przejdziesz.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Emilia z kwiatem lilii leśnej, 1993

Na środku grząskiej topieli znajdowała się naturalna wysepka, przed wzrokiem ciekawskich osłonięta trzciną.

źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

Tymczasem pada z uporem maniaka, siąpi, leje, mży, ciurka, trawniki przed blokami rozmakają w grząskie topiele, biały pies nieustannie biegający po osiedlu przestał być biały, przemienił się w zabłocone, oklejone błotem straszydło.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1976

Data ostatniej modyfikacji: 07.11.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj