UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

czerwoniak

Chronologizacja

1965, SJPDor
1927, Szczerbiec : katolickie pismo tygodniowe. R. 2, 1927, nr 9 (ebuw.uw.edu.pl)
Poświadczone w 1875 w znaczeniu 'flaming' (books.google.pl)

1. autobus

Definicja

pot.

autobus miejski (standardowo w okresie PRL malowany na czerwono)

Pochodzenie

Zob. czerwony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka miasto

Połączenia

miejski; nocny czerwoniak; warszawskie czerwoniaki
kierowca czerwoniaka
czerwoniaki kursują
dojechać czerwoniakiem

Cytaty

	Przedtem był tylko miejski czerwoniak. Teraz są autobusy prywatne, częściej kursują. źródło: NKJP: Co zmieniło się w Legionowie w ciągu 15 lat samorządu?, Mazowieckie To i Owo, 2005-05-28
	I tak z czasem warszawskie czerwoniaki (teraz, niestety, w kolorach tęczy, obwieszone i wymazane reklamami) stały się niemal symbolem Warszawy. źródło: NKJP: B.P.: Warszawskie tramawaje elektryczne, EKO-U Nas nr 22(32), 2004
	Linia ma być uruchomiona na początku sierpnia, 44 będzie jeździło sześć razy dziennie, co półtorej godziny. Start wyznaczono przy dworcu przy ul. Jachowicza, czerwoniak pojedzie Kwiatka, Kolegialną do Kilińskiego i w dół Mostową. źródło: Internet: plock.gazeta.pl
	- Autobus jechał coraz szybciej i szybciej - Malwina W. szła przed godz. 8.00 do szkoły. Przechodziła koło budynku, w który uderzył czerwoniak. - Wjechał prosto w blok. Kierowca głowę opuścił na kierowcę, jakby usnął. Z autobusu wybiegli ludzie, zaczęli płakać. źródło: NKJP: Robert Feluś: Zawał za kierownicą?, Super Express, 1998

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czerwoniak	czerwoniaki
D.	czerwoniaka	czerwoniaków
C.	czerwoniakowi	czerwoniakom
B.	czerwoniaka	czerwoniaki
N.	czerwoniakiem	czerwoniakami
Ms.	czerwoniaku	czerwoniakach
W.	czerwoniaku	czerwoniaki

2. komunista

Definicja

pot. pogard.

komunista

Pochodzenie

Zob. czerwony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

czerwony II, komuch, komunista

Cytaty

[...] obaj się nachapali kasy za komuny jako czerwoniaki [...].

źródło: Internet: legia.net

Posłuchaj komunisto niereformowalny. Takie teksty to Ty możesz przesyłać do swojego pospólstwa, którym dyrygowałeś w tamtej rzeczywistości. [...] Jak sam zauważasz czerwoniaku, ja nigdy nikogo nie zmuszam do bezwzględnego przyjmowania moich racji.

źródło: Internet: dobrylot.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czerwoniak	czerwoniacy	ndepr
M.	czerwoniak	czerwoniaki	depr
D.	czerwoniaka	czerwoniaków
C.	czerwoniakowi	czerwoniakom
B.	czerwoniaka	czerwoniaków
N.	czerwoniakiem	czerwoniakami
Ms.	czerwoniaku	czerwoniakach
W.	czerwoniaku	czerwoniacy	ndepr
W.	czerwoniaku	czerwoniaki	depr

3. gazeta

Definicja

w Polsce lat międzywojennych: gazeta publikująca sensacyjne artykuły, przeznaczona dla mniej wyrobionych czytelników

Pochodzenie

Zob. czerwony .
Motywacją nazwy była czerwona farba drukarska używana w winietach i nagłówkach artykułów tych gazet.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu prasa

Cytaty

Więc „Kurier Warszawski” bardzo dyskretnie o tym pisał, a bodaj i „Słowo” wileńskie, i „Czas” krakowski. Sam Mackiewicz, o ile mnie pamięć nie myli, i „Czas” miał poważne zastrzeżenia przeciwko aresztowaniu. Natomiast prasa brukowa: czerwoniaki , prasa rządowa i szczególnie prasa katolicka robiły niesłychaną rozróbkę.

źródło: NKJP: Aleksander Wat: Mój wiek : pamiętnik mówiony, 1967

Nieoczekiwanym wtrętem jest długa rozprawa o „Formie gotyckiej Gombrowicza” oparta na przesadnie drobiazgowej analizie odcinkowej powieści „Opętani” drukowanej w 1939 roku w warszawskich „ czerwoniakach ” a przedrukowanej ostatnio przez Instytut Literacki w wydaniu zbiorowym.

źródło: NKJP: Maria Danielewicz- Zielińska: Krajowe nowości wydawnicze, Kultura nr 11, 1976

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czerwoniak	czerwoniaki
D.	czerwoniaka	czerwoniaków
C.	czerwoniakowi	czerwoniakom
B.	czerwoniaka	czerwoniaki
N.	czerwoniakiem	czerwoniakami
Ms.	czerwoniaku	czerwoniakach
W.	czerwoniaku	czerwoniaki

4. budynek

Definicja

pot.

budynek o ścianach wykonanych z czerwonej cegły i nieotynkowanych

Pochodzenie

Zob. czerwony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

Cytaty

Kiedy w fabryce zaczęło brakować złomu, nadeszła kolej na same czerwoniaki, czyli wzniesione w centrum miasta równocześnie z fabryką domy mieszkalne.

źródło: NKJP: Tomasz Lipko: Miasto się rozbiera, 2003-12-13

Ciężkie to było więzienie ten czerwoniak łomżyński, w którym przyszło mi siedzieć prawie dwa lata.

źródło: Jan Górecki: Próba życia, 1960 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czerwoniak	czerwoniaki
D.	czerwoniaka	czerwoniaków
C.	czerwoniakowi	czerwoniakom
B.	czerwoniaka	czerwoniaki
N.	czerwoniakiem	czerwoniakami
Ms.	czerwoniaku	czerwoniakach
W.	czerwoniaku	czerwoniaki

5. banknot

Definicja

w latach 60. XX wieku w Polsce: banknot stuzłotowy

Pochodzenie

Zob. czerwony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse waluta

Cytaty

Kiedy Ludwik skończył szkołę, ojciec Sylwester przywołał go do siebie i wyciągnął 100 zł. Wręczając mu „czerwoniaka” powiedział, że pójdzie do szkoły zawodowej do Starego Sącza, by wyuczyć się na stolarza.

źródło: NKJP: Jerzy Wideł: Życie rzeźbami budowane, Gazeta Krakowska, 2005-05-07

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czerwoniak	czerwoniaki
D.	czerwoniaka	czerwoniaków
C.	czerwoniakowi	czerwoniakom
B.	czerwoniaka	czerwoniaki
N.	czerwoniakiem	czerwoniakami
Ms.	czerwoniaku	czerwoniakach
W.	czerwoniaku	czerwoniaki

6. flaming

Definicja

przest.

flaming

Warianty

częściej czerwonak

Pochodzenie

Zob. czerwony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

flaming

Cytaty

Des'ree [...] i wyczarowuje śpiewem stadko flamingów, dostojnie kroczących po bieli ekranu. Z następnym taktem na stadko czerwoniaków nadlatują różowe płatki kwiatów.

źródło: Kultura i społeczeństwo, Tom 41, 1997 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czerwoniak	czerwoniaki
D.	czerwoniaka	czerwoniaków
C.	czerwoniakowi	czerwoniakom
B.	czerwoniaka	czerwoniaki
N.	czerwoniakiem	czerwoniakami
Ms.	czerwoniaku	czerwoniakach
W.	czerwoniaku	czerwoniaki

Data ostatniej modyfikacji: 02.05.2016