UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wypocząć

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  spocząć 

1. po biegu

Definicja

przerwać wykonywanie jakichś wyczerpujących czynności, żeby nabrać sił

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odpocząć, zrelaksować się

Połączenia

  • gracz, turysta, zawodnik wypoczął; dzieci, konie wypoczęły
  • wypocząć na urlopie
  • wypocząć nad morzem
  • wypocząć po podróży, po pracy, po sezonie
  • wypocząć przed sezonem, przed wysiłkiem
  • wypocząć w ciszy, w spokoju; w górach
  • wypocząć aktywnie, dobrze, doskonale, porządnie, trochę, wspaniale, zdrowo
  • nabrać sił i wypocząć; odprężyć się i wypocząć, zwiedzać i wypocząć

Cytaty

Pokoje usytuowane na parterze mają wyjścia do indywidualnych ogródków, w których goście mogą wypocząć po męczącej podróży lub wyczerpującej pracy.

źródło: NKJP: Hotel dla internauty, Dziennik Polski, 2000-07-12

Tymczasem postanowił pan Andrzej zostać na noc w Przasnyszu, koniom dać wypocząć i nie odmieniając swego przybranego nazwiska, porzucić jednak skórę chudopacholską.

źródło: NKJP: Henryk Sienkiewicz: Potop, 1983

Jednym z najciekawszych miast w naszym regionie jest Pułtusk. Oto propozycje wycieczek rowerowych do tego miasta, w którym można obejrzeć piękne zabytki i wypocząć nad brzegiem rzeki Narew oraz w Puszczy Białej

źródło: NKJP: U. Michalska: Do Pułtuska nad Narew, Tygodnik Ciechanowski, 2002-08-19

Jedni z tych podróżujących jadą nad morze, drudzy w góry albo nad jeziora, a są i tacy, którzy jadą po prostu na wieś lub do uzdrowisk, aby się leczyć i wypocząć.

źródło: NKJP: Maria Krüger: Witaj, Karolciu, 1994

Apoloniusz Tajner tłumaczył, że jego podopieczny musi się wykurować i wypocząć przed kolejnym sezonem.

źródło: NKJP: (as): Tort dla Adama, Dziennik Polski, 2001-03-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wypocznę
 wypoczniemy
2 os. wypoczniesz
 wypoczniecie
3 os. wypocznie
 wypoczną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wypocząłem
+(e)m wypoczął
 wypoczęłam
+(e)m wypoczęła
 wypoczęłom
+(e)m wypoczęło
 wypoczęliśmy
+(e)śmy wypoczęli
 wypoczęłyśmy
+(e)śmy wypoczęły
2 os. wypocząłeś
+(e)ś wypoczął
 wypoczęłaś
+(e)ś wypoczęła
 wypoczęłoś
+(e)ś wypoczęło
 wypoczęliście
+(e)ście wypoczęli
 wypoczęłyście
+(e)ście wypoczęły
3 os. wypoczął
 wypoczęła
 wypoczęło
 wypoczęli
 wypoczęły

bezosobnik: wypoczęto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wypocznijmy
2 os. wypocznij
 wypocznijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wypocząłbym
bym wypoczął
 wypoczęłabym
bym wypoczęła
 wypoczęłobym
bym wypoczęło
 wypoczęlibyśmy
byśmy wypoczęli
 wypoczęłybyśmy
byśmy wypoczęły
2 os. wypocząłbyś
byś wypoczął
 wypoczęłabyś
byś wypoczęła
 wypoczęłobyś
byś wypoczęło
 wypoczęlibyście
byście wypoczęli
 wypoczęłybyście
byście wypoczęły
3 os. wypocząłby
by wypoczął
 wypoczęłaby
by wypoczęła
 wypoczęłoby
by wypoczęło
 wypoczęliby
by wypoczęli
 wypoczęłyby
by wypoczęły

bezosobnik: wypoczęto by

bezokolicznik: wypocząć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wypocząwszy

gerundium: wypoczęcie

odpowiednik aspektowy: wypoczywać

Składnia

Rzżywotny + wypocząć +
(po CZYM I przed CZYM)

2. od dzieci

Definicja

chwilowo przestać zajmować się jakąś sprawą czy osobą, która powoduje zmęczenie lub znużenie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odpocząć

Połączenia

  • minister, zawodnik wypoczął; politycy wypoczęli
  • wypocząć od codzienności, od gwaru, od polityki, od rutyny, od sportu, od zgiełku
  • wypocząć trochę

Cytaty

Przyjeżdżano tu na kilka czy kilkanaście dni, aby wypocząć od gwaru nadmorskich osad

źródło: NKJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1996

Już czas odetchnąć pełną piersią, wypocząć od rutyny, spotkać się z przyjaciółmi, poszukiwać atrakcji i prawdziwych radości.

źródło: NKJP: Jakub Ćiećkiewicz: Pejzaż, Dziennik Polski, 2002-08-10

Miał to być teren dla wszystkich chcących wypocząć od miejskiego zgiełku.

źródło: NKJP: (zs): Wędkarze na rozdrożu, Dziennik Polski, 2000-10-23

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wypocznę
 wypoczniemy
2 os. wypoczniesz
 wypoczniecie
3 os. wypocznie
 wypoczną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wypocząłem
+(e)m wypoczął
 wypoczęłam
+(e)m wypoczęła
 wypoczęłom
+(e)m wypoczęło
 wypoczęliśmy
+(e)śmy wypoczęli
 wypoczęłyśmy
+(e)śmy wypoczęły
2 os. wypocząłeś
+(e)ś wypoczął
 wypoczęłaś
+(e)ś wypoczęła
 wypoczęłoś
+(e)ś wypoczęło
 wypoczęliście
+(e)ście wypoczęli
 wypoczęłyście
+(e)ście wypoczęły
3 os. wypoczął
 wypoczęła
 wypoczęło
 wypoczęli
 wypoczęły

bezosobnik: wypoczęto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wypocznijmy
2 os. wypocznij
 wypocznijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wypocząłbym
bym wypoczął
 wypoczęłabym
bym wypoczęła
 wypoczęłobym
bym wypoczęło
 wypoczęlibyśmy
byśmy wypoczęli
 wypoczęłybyśmy
byśmy wypoczęły
2 os. wypocząłbyś
byś wypoczął
 wypoczęłabyś
byś wypoczęła
 wypoczęłobyś
byś wypoczęło
 wypoczęlibyście
byście wypoczęli
 wypoczęłybyście
byście wypoczęły
3 os. wypocząłby
by wypoczął
 wypoczęłaby
by wypoczęła
 wypoczęłoby
by wypoczęło
 wypoczęliby
by wypoczęli
 wypoczęłyby
by wypoczęły

bezosobnik: wypoczęto by

bezokolicznik: wypocząć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wypocząwszy

gerundium: wypoczęcie

odpowiednik aspektowy: wypoczywać

Składnia

RZosobowy + wypocząć +
od KOGO/CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 22.05.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN