UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sprężać

Chronologizacja

1869, F. K. Malinowski: Krytyczno-porównawcza gramatyka jezyka polskiego, books.google.pl

Pochodzenie

Zob. prężyć

1. mięśnie

Definicja

używając własnych sił, sprawiać, że konkretne partie mięśni stają się twardsze i widoczne spod skóry

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	napinać, naprężać
	antonimy:	rozluźniać, rozprężać

Cytaty

Bestia podobna kształtem do konia spręża ciało, nabierając siły do skoku.

źródło: Internety: lodoweelfy.czo.pl

Nikt nie wie, „co jest grane”, gdy tasując karty pytam niewinnie Kubiaka: jak ci poszło w Krakowie? Czuję, jak spręża mięśnie moja „obstawa”. Po pierwszym policzku mają nas rozdzielić.

źródło: NKJP: Roman Bratny: Pamiętnik moich książek, 1978

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	sprężam	sprężamy
2 os.	sprężasz	sprężacie
3 os.	spręża	sprężają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	sprężałem +(e)m sprężał	sprężałam +(e)m sprężała	sprężałom +(e)m sprężało	sprężaliśmy +(e)śmy sprężali	sprężałyśmy +(e)śmy sprężały
2 os.	sprężałeś +(e)ś sprężał	sprężałaś +(e)ś sprężała	sprężałoś +(e)ś sprężało	sprężaliście +(e)ście sprężali	sprężałyście +(e)ście sprężały
3 os.	sprężał	sprężała	sprężało	sprężali	sprężały

bezosobnik: sprężano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę sprężał będę sprężać	będę sprężała będę sprężać	będę sprężało będę sprężać	będziemy sprężali będziemy sprężać	będziemy sprężały będziemy sprężać
2 os.	będziesz sprężał będziesz sprężać	będziesz sprężała będziesz sprężać	będziesz sprężało będziesz sprężać	będziecie sprężali będziecie sprężać	będziecie sprężały będziecie sprężać
3 os.	będzie sprężał będzie sprężać	będzie sprężała będzie sprężać	będzie sprężało będzie sprężać	będą sprężali będą sprężać	będą sprężały będą sprężać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		sprężajmy
2 os.	sprężaj	sprężajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	sprężałbym bym sprężał	sprężałabym bym sprężała	sprężałobym bym sprężało	sprężalibyśmy byśmy sprężali	sprężałybyśmy byśmy sprężały
2 os.	sprężałbyś byś sprężał	sprężałabyś byś sprężała	sprężałobyś byś sprężało	sprężalibyście byście sprężali	sprężałybyście byście sprężały
3 os.	sprężałby by sprężał	sprężałaby by sprężała	sprężałoby by sprężało	sprężaliby by sprężali	sprężałyby by sprężały

bezosobnik: sprężano by

bezokolicznik: sprężać

imiesłów przysłówkowy współczesny: sprężając

gerundium: sprężanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	sprężanie	sprężania
D.	sprężania	sprężań
C.	sprężaniu	sprężaniom
B.	sprężanie	sprężania
N.	sprężaniem	sprężaniami
Ms.	sprężaniu	sprężaniach
W.	sprężanie	sprężania

imiesłów przymiotnikowy czynny: sprężający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	sprężający	sprężający	sprężający	sprężające	sprężająca
D.	sprężającego	sprężającego	sprężającego	sprężającego	sprężającej
C.	sprężającemu	sprężającemu	sprężającemu	sprężającemu	sprężającej
B.	sprężającego	sprężającego	sprężający	sprężające	sprężającą
N.	sprężającym	sprężającym	sprężającym	sprężającym	sprężającą
Ms.	sprężającym	sprężającym	sprężającym	sprężającym	sprężającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	sprężający	sprężający	sprężające	sprężające
D.	sprężających	sprężających	sprężających	sprężających
C.	sprężającym	sprężającym	sprężającym	sprężającym
B.	sprężających	sprężających	sprężających	sprężające
N.	sprężającymi	sprężającymi	sprężającymi	sprężającymi
Ms.	sprężających	sprężających	sprężających	sprężających

imiesłów przymiotnikowy bierny: sprężany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	sprężany	sprężany	sprężany	sprężane	sprężana
D.	sprężanego	sprężanego	sprężanego	sprężanego	sprężanej
C.	sprężanemu	sprężanemu	sprężanemu	sprężanemu	sprężanej
B.	sprężanego	sprężanego	sprężany	sprężane	sprężaną
N.	sprężanym	sprężanym	sprężanym	sprężanym	sprężaną
Ms.	sprężanym	sprężanym	sprężanym	sprężanym	sprężanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	sprężani	sprężani	sprężane	sprężane
D.	sprężanych	sprężanych	sprężanych	sprężanych
C.	sprężanym	sprężanym	sprężanym	sprężanym
B.	sprężanych	sprężanych	sprężanych	sprężane
N.	sprężanymi	sprężanymi	sprężanymi	sprężanymi
Ms.	sprężanych	sprężanych	sprężanych	sprężanych

odpowiednik aspektowy: sprężyć

Składnia

sprężać

2. gaz

Definicja

powodować, że cząsteczki gazu lub cieczy znajdą się w mniejszej odległości od siebie nawzajem, w wyniku czego ich objętość się zmniejsza, a ciśnienie zwiększa

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

antonimy:

rozprężać

Połączenia

sprężać powietrze
stopień sprężania

Cytaty

Wypchnięcie koła do góry spręża gaz, który natychmiast odpycha koło do pierwotnej pozycji.

źródło: NKJP: Andrzej Kublik: Samochody, Gazeta Wyborcza, 1994-01-28

Ponieważ powietrze jest dużo bardziej ściśliwe niż jakikolwiek płyn, kierowca, sprężając płyn hamulcowy, zgniecie korki parowe.

źródło: NKJP: Niezbędne płyny, Dziennik Polski, 2000-07-03

Inaczej jest z nurkiem schodzącym w głąb z powietrzem zaczerpniętym jednym potężnym haustem na powierzchni. [...] To powietrze jest bezlitośnie sprężane przez nacisk wody.

źródło: NKJP: Mirosław Rutkowski: Z zapartym tchem, Polityka, 2002-08-31

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	sprężam	sprężamy
2 os.	sprężasz	sprężacie
3 os.	spręża	sprężają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	sprężałem +(e)m sprężał	sprężałam +(e)m sprężała	sprężałom +(e)m sprężało	sprężaliśmy +(e)śmy sprężali	sprężałyśmy +(e)śmy sprężały
2 os.	sprężałeś +(e)ś sprężał	sprężałaś +(e)ś sprężała	sprężałoś +(e)ś sprężało	sprężaliście +(e)ście sprężali	sprężałyście +(e)ście sprężały
3 os.	sprężał	sprężała	sprężało	sprężali	sprężały

bezosobnik: sprężano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę sprężał będę sprężać	będę sprężała będę sprężać	będę sprężało będę sprężać	będziemy sprężali będziemy sprężać	będziemy sprężały będziemy sprężać
2 os.	będziesz sprężał będziesz sprężać	będziesz sprężała będziesz sprężać	będziesz sprężało będziesz sprężać	będziecie sprężali będziecie sprężać	będziecie sprężały będziecie sprężać
3 os.	będzie sprężał będzie sprężać	będzie sprężała będzie sprężać	będzie sprężało będzie sprężać	będą sprężali będą sprężać	będą sprężały będą sprężać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		sprężajmy
2 os.	sprężaj	sprężajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	sprężałbym bym sprężał	sprężałabym bym sprężała	sprężałobym bym sprężało	sprężalibyśmy byśmy sprężali	sprężałybyśmy byśmy sprężały
2 os.	sprężałbyś byś sprężał	sprężałabyś byś sprężała	sprężałobyś byś sprężało	sprężalibyście byście sprężali	sprężałybyście byście sprężały
3 os.	sprężałby by sprężał	sprężałaby by sprężała	sprężałoby by sprężało	sprężaliby by sprężali	sprężałyby by sprężały

bezosobnik: sprężano by

bezokolicznik: sprężać

imiesłów przysłówkowy współczesny: sprężając

gerundium: sprężanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	sprężanie	sprężania
D.	sprężania	sprężań
C.	sprężaniu	sprężaniom
B.	sprężanie	sprężania
N.	sprężaniem	sprężaniami
Ms.	sprężaniu	sprężaniach
W.	sprężanie	sprężania

imiesłów przymiotnikowy czynny: sprężający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	sprężający	sprężający	sprężający	sprężające	sprężająca
D.	sprężającego	sprężającego	sprężającego	sprężającego	sprężającej
C.	sprężającemu	sprężającemu	sprężającemu	sprężającemu	sprężającej
B.	sprężającego	sprężającego	sprężający	sprężające	sprężającą
N.	sprężającym	sprężającym	sprężającym	sprężającym	sprężającą
Ms.	sprężającym	sprężającym	sprężającym	sprężającym	sprężającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	sprężający	sprężający	sprężające	sprężające
D.	sprężających	sprężających	sprężających	sprężających
C.	sprężającym	sprężającym	sprężającym	sprężającym
B.	sprężających	sprężających	sprężających	sprężające
N.	sprężającymi	sprężającymi	sprężającymi	sprężającymi
Ms.	sprężających	sprężających	sprężających	sprężających

imiesłów przymiotnikowy bierny: sprężany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	sprężany	sprężany	sprężany	sprężane	sprężana
D.	sprężanego	sprężanego	sprężanego	sprężanego	sprężanej
C.	sprężanemu	sprężanemu	sprężanemu	sprężanemu	sprężanej
B.	sprężanego	sprężanego	sprężany	sprężane	sprężaną
N.	sprężanym	sprężanym	sprężanym	sprężanym	sprężaną
Ms.	sprężanym	sprężanym	sprężanym	sprężanym	sprężanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	sprężani	sprężani	sprężane	sprężane
D.	sprężanych	sprężanych	sprężanych	sprężanych
C.	sprężanym	sprężanym	sprężanym	sprężanym
B.	sprężanych	sprężanych	sprężanych	sprężane
N.	sprężanymi	sprężanymi	sprężanymi	sprężanymi
Ms.	sprężanych	sprężanych	sprężanych	sprężanych

odpowiednik aspektowy: sprężyć

Składnia

sprężać

Data ostatniej modyfikacji: 02.03.2018