UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozprężyć

Chronologizacja

1613, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozprężę	rozprężymy
2 os.	rozprężysz	rozprężycie
3 os.	rozpręży	rozprężą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozprężyłem +(e)m rozprężył	rozprężyłam +(e)m rozprężyła	rozprężyłom +(e)m rozprężyło	rozprężyliśmy +(e)śmy rozprężyli	rozprężyłyśmy +(e)śmy rozprężyły
2 os.	rozprężyłeś +(e)ś rozprężył	rozprężyłaś +(e)ś rozprężyła	rozprężyłoś +(e)ś rozprężyło	rozprężyliście +(e)ście rozprężyli	rozprężyłyście +(e)ście rozprężyły
3 os.	rozprężył	rozprężyła	rozprężyło	rozprężyli	rozprężyły

bezosobnik: rozprężono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozprężmy
2 os.	rozpręż	rozprężcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozprężyłbym bym rozprężył	rozprężyłabym bym rozprężyła	rozprężyłobym bym rozprężyło	rozprężylibyśmy byśmy rozprężyli	rozprężyłybyśmy byśmy rozprężyły
2 os.	rozprężyłbyś byś rozprężył	rozprężyłabyś byś rozprężyła	rozprężyłobyś byś rozprężyło	rozprężylibyście byście rozprężyli	rozprężyłybyście byście rozprężyły
3 os.	rozprężyłby by rozprężył	rozprężyłaby by rozprężyła	rozprężyłoby by rozprężyło	rozprężyliby by rozprężyli	rozprężyłyby by rozprężyły

bezosobnik: rozprężono by

bezokolicznik: rozprężyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozprężywszy

gerundium: rozprężenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozprężenie	rozprężenia
D.	rozprężenia	rozprężeń
C.	rozprężeniu	rozprężeniom
B.	rozprężenie	rozprężenia
N.	rozprężeniem	rozprężeniami
Ms.	rozprężeniu	rozprężeniach
W.	rozprężenie	rozprężenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozprężony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozprężony	rozprężony	rozprężony	rozprężone	rozprężona
D.	rozprężonego	rozprężonego	rozprężonego	rozprężonego	rozprężonej
C.	rozprężonemu	rozprężonemu	rozprężonemu	rozprężonemu	rozprężonej
B.	rozprężonego	rozprężonego	rozprężony	rozprężone	rozprężoną
N.	rozprężonym	rozprężonym	rozprężonym	rozprężonym	rozprężoną
Ms.	rozprężonym	rozprężonym	rozprężonym	rozprężonym	rozprężonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozprężeni	rozprężeni	rozprężone	rozprężone
D.	rozprężonych	rozprężonych	rozprężonych	rozprężonych
C.	rozprężonym	rozprężonym	rozprężonym	rozprężonym
B.	rozprężonych	rozprężonych	rozprężonych	rozprężone
N.	rozprężonymi	rozprężonymi	rozprężonymi	rozprężonymi
Ms.	rozprężonych	rozprężonych	rozprężonych	rozprężonych

odpowiednik aspektowy: rozprężać

Pochodzenie

Zob. prężyć

1. mięśnie

Definicja

spowodować, że coś stało się mniej napięte

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozluźnić
	antonimy:	napiąć, naprężyć, sprężyć

Cytaty

Zmęczona, zeszła nieco z drogi i oparta plecami o suchy pień, przystanęła dla chwili odpoczynku. Zrobiła kilka ruchów nogami i rękami, by rozprężyć mięśnie.

źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

Kloss z trudem rozprężył mięśnie twarzy, ułożył je w kształt uśmiechu.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych, (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967

W przyszłości kardiolodzy regularnie będą przeprowadzać tam zabiegi likwidujące niedrożność naczyń wieńcowych. Zabieg polega na wprowadzeniu w naczynie małego balonika i rozprężeniu zwężonego miejsca.

źródło: NKJP: (Q): Szansa dla sercowców, Dziennik Zachodni, 2005-04-18

Składnia

rozprężyć

2. gaz

Definicja

fiz.

spowodować, że cząsteczki gazu lub cieczy znalazły się w większej odległości od siebie nawzajem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

antonimy:

sprężyć

Cytaty

[...] wystarczy sprężyć, odprowadzić ciepło i rozprężyć - gaz w różnych temperaturach ma inną wagę, nie trzeba przemiany w hel.

źródło: NKJP: Internet

Para po częściowym rozprężeniu w części wysokoprężnej turbiny kierowana jest z powrotem do kotła parowego w celu podniesienia jej temperatury [...].

źródło: NKJP: Internet

Po rozprężeniu gaz kierowany jest do układu wydechowego, gdzie mieszany jest z powietrzem, wtłaczanym tam poprzez turbinę wentylatorową, a także zapalany, dając widowiskowy płomień.

źródło: NKJP: Płonący komputer w trakcie Targów Komputerowych w Lublinie, Dziennik Internautów, 2007-05-10

Składnia

rozprężyć

3. drużynę

Definicja

pot.

spowodować, że czyjaś uwaga przestała być na czymś skupiona

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

rozprężenie nastąpiło, panowało

Cytaty

Nie wiem, jak na krakowian wpłynie fakt, że już niemal na pewno będą w tym sezonie mistrzami Polski. Może ich to trochę rozprężyć, ale na pewno będą bardzo groźni, zwłaszcza w pierwszej połowie - powiedział szkoleniowiec Śląska.

źródło: NKJP: Michał Karpiński: A już pachniało rewolucją, Gazeta Wrocławska, 2001-05-09

Pierwsza odsłona, całkowicie przespana przez gospodynie, rozprężyła szeregi UMOS-u. Mimo to juniorki Czarnych nie zdołały wykorzystać szansy w dwóch kolejnych partiach.

źródło: NKJP: Młodzieżowa siatka, Dziennik Polski, 2002-12-23

Składnia

rozprężyć

KOGO

Data ostatniej modyfikacji: 31.07.2018