UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

faworytka

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. faworytka
faworytki
D. faworytki
faworytek
C. faworytce
faworytkom
B. faworytkę
faworytki
N. faworytką
faworytkami
Ms. faworytce
faworytkach
W. faworytko
faworytki

Pochodzenie

Zob. faworyt, faworyta

1. zawodniczka

Definicja

uczestniczka zawodów sportowych lub innej rywalizacji, o której wielu ludzi sądzi, że zwycięży

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport osoby i organizacje związane ze sportem

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Połączenia

  • główna, zdecydowana faworytka
  • faworytka publiczności; Francuzów, Niemców...; igrzysk, konkursu, meczu, mistrzostw, turnieju, wyborów
  • faworytka do podium, do tytułu (mistrzyni świata)
  • faworytka w Atenach, w Turynie...; w finale, w półfinale; w kategorii (seniorek); w biegu (na 1000 m), w konfrontacji, w meczu, w pojedynku, w rywalizacji, w turnieju, w wyścigu
  • grono faworytek
  • jedna z faworytek
  • faworytka przegrała, wygrała
  • być, zostać faworytką
  • należeć do faworytek

Cytaty

W Turynie tak się przejęła rolą faworytki, że w biegu na 10 km zjadły ją nerwy.

źródło: NKJP: Marcin Piątek: Siłaczka, Polityka, 2009-02-21

W rywalizacji kobiet wygrywają faworytki.

źródło: NKJP: Jerzy Cisewski: Tenis - Roland Garros, Gazeta Wyborcza, 1992-06-01

Karolino, kto był twoją faworytką do tytułu Miss Polonia?

źródło: NKJP: Internet

Polki nie należą do faworytek turnieju, ale nie brakuje opinii, że mogą w Danii sprawić niespodziankę.

źródło: NKJP: Ryszard Ciemiński: Piłka ręczna. ME kobiet, Gazeta Wyborcza, 1996-12-06

[...] szczypiornistki Cracovii [...] są liderkami rozgrywek i zdecydowanymi faworytkami w walce o awans.

źródło: NKJP: (Ja): Cracovia bliska awansu, Gazeta Krakowska, 2002-02-23

Składnia

bez ograniczeń + faworytka +
(CZEGO)
bez ograniczeń + faworytka +
(DO CZEGO | W CZYM)

2. ulubienica

Definicja

książk. 
kobieta, którą ktoś bardzo lubi, ceni i wyróżnia spośród innych

Noty o użyciu

Wyraz może być również używany w odniesieniu do rzeczowników mających rodzaj gramatyczny żeński, oznaczających zwierzęta, instytucje, a nawet przedmioty nieożywione, np. Moimi faworytkami na te święta są dwie babki: z majonezem i piwna.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pieszczotka, ulubienica

Cytaty

Dostałam najwięcej punktów na egzaminie wstępnym i od początku byłam faworytką moich profesorów. Lubiłam ich, a oni mnie, więc dużo rzeczy uchodziło mi płazem.

źródło: NKJP: Aleksandra Nieśpielak, Jacek Wasilewski: Gwiazda, Cosmopolitan, 1999

Moją absolutną faworytką jest [...] mieszkająca w Paryżu Manuela Gretkowska, autorka dwóch książek [...].

źródło: NKJP: Krzysztof Varga: Wujkowie Rimbauda, Gazeta Wyborcza, 1994-05-18

A tak przy okazji tych „ideałów kobiet”, mógłbyś wymienić jakieś swoje faworytki (modelki, aktorki), których wygląd Ci się najbardziej podoba?

źródło: Internet: ask.fm

Składnia

bez ograniczeń + faworytka +
(KOGO)
bez ograniczeń + faworytka +
(CZYJA)

3. kochanka

Definicja

książk. 
kochanka i utrzymanka mężczyzny zajmującego wysoką pozycję społeczną

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  faworyta, kurtyzana, metresa
hiperonimy:  kochanka

Cytaty

W latach 1886-1890 Olga malowała [...] matkę [...]. W roku 1891 portretowała [...] faworytkę króla Ludwika II Bawarskiego [...].

źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003

[...] osobisty przyjaciel ambasadora Rosji, Antoni Kazimierz Ostrowski uwielbiał złoto i kobiety; do jego faworytek należała m.in. starościna będzińska Marianna Kozietulska, matka Jana, bohatera spod Somosierry.

źródło: NKJP: Mieczysław Czuma, Leszek Mazan: Dusza zamurowana, Polityka, 2005-10-29

Wzorem innych królów, Salomon stale pomnażał swój harem. Były w nim kobiety różnych ras i religii [...]. Kłopot był ten, że starzejący się król bezwolnie poddawał się wpływom swoich faworytek.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Składnia

bez ograniczeń + faworytka +
(KOGO)
bez ograniczeń + faworytka +
(CZYJA)

4.a krzew

Definicja

roln. 
popularna w Polsce odmiana truskawki - krzewu, pochodząca z Niemiec, uprawiana ze względu na słodkie, jadalne owoce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny uprawne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin owoce i warzywa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  truskawka

Cytaty

Truskawka faworytka buska uprawiana jest od wielu lat, niektóre podania wskazują na lata 30. XX wieku [...].

źródło: Internet: minrol.gov.pl

Najbardziej popularną odmianą truskawek jest senga sengana, zwana faworytką albo murzynką.

źródło: NKJP: BOŻ: Zdążyć przed deszczem, Gazeta Poznańska, 2002-06-07

4.b owoc

Definicja

roln. 
jadalny owoc faworytki - krzewu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin owoce i warzywa

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  truskawka

Cytaty

Dziś po 52 latach staraniem mieszkańców truskawka buska faworytka jest markowym produktem kulinarnym na szlakach turystycznych, który może stanowić atrakcje i urozmaicenie oferty dla kuracjuszy i turystów przybywających do uzdrowiskowych kurortów w powiecie buskim.

źródło: Internet: minrol.gov.pl

Wysyp truskawek w tym roku spóźni się z powodu wiosennych deszczy i chłodu o blisko dziesięć dni. Jako pierwsza pojawiła się fama - jedna z najwcześniejszych odmian truskawki gruntowej [...]. Mniej więcej za tydzień zacznie się wysyp naszej ulubionej faworytki [...].

źródło: NKJP: Monika Dzierżyńska-Nowak: Sezon na truskawki, Gazeta Wyborcza, 1994-06-11

5.a drzewo

Definicja

roln. 
popularna w Polsce odmiana gruszy, pochodząca ze Stanów Zjednoczonych, charakteryzująca się wczesną porą dojrzewania, uprawiana ze względu na jadalne, słodkie, soczyste i stosunkowo duże owoce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin drzewa i krzewy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin owoce i warzywa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  klapsa
hiperonimy:  grusza, gruszka

Cytaty

[...] w porównaniu do innych odmian gruszy, faworytka kwitnie dość późno i długo [...].

źródło: Internet: rosliny.urzadzamy.pl

Grusza faworytka [...] jest odmianą średnio wytrzymałą na mróz.

źródło: Internet: wikipedia.org

Bardzo poszukiwanymi sadzonkami są drzewka czereśni [...]. Grusze również cieszą się dużą popularnością, szczególnie odmiany: [...] faworytka, konferencja, lukasówka i komisówka.

źródło: NKJP: (Wiol): Malinówki ze szkółki, Dziennik Bałtycki, 2001-04-25

5.b owoc

Definicja

roln. 
owoc faworytki - drzewa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin owoce i warzywa

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  klapsa
hiperonimy:  gruszka

Cytaty

Najbardziej znane polskie odmiany gruszek to m.in.: lipcówka, faworytka popularnie zwana klapsą, komisówka, konferencja czy bera hardego. Choć są smaczne i cenione na naszym rynku, to nie należą do gatunków, które można długo przechowywać.

źródło: NKJP: Monika Dzierżyńska-Nowak: Gruszki na wierzbie, Gazeta Wyborcza, 1994-08-13

Najsmaczniejsze są: klapsy, komisówki, lukasówki, faworytki, gruszki piaskowe i andegaweńskie.

źródło: NKJP: (D): Witaminy z sadu, Dziennik Łódzki, 2002-09-07

Data ostatniej modyfikacji: 23.04.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj