UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wygładzić

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob.  gładzić 

1. papier

Definicja

usunąć nierówności z jakiejś powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyprostować, wyrównać

Połączenia

  • wygładzić fałdy, kapę, powierzchnię czegoś, skórę, spódnicę, ściany, zmarszczki
  • wygładzić palcem, ręką
  • wygładzić starannie, trochę

Cytaty

Umył włosy i starannie wygładził ubranie.

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998

Uśmiech ten rozjaśnił całą jej twarz, wygładził zmarszczki i sięgnął aż do oczu.

źródło: NKJP: Plewy na wietrze, Esensja, 2006, nr 08 (LX)

Panował tam idealny porządek, kapa na szerokim łóżku była wygładzona, na toaletce pod lustrem leżały równo ułożone przybory toaletowe matki.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: czyściec, 1992

Sen starł z jej twarzyczki piętno cierpienia, stonował grymas bólu, wygładził czoło.

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007

Przygotowanie wstępne obejmuje usuwanie z powierzchni obrabianych przedmiotów tłuszczów [...] i produktów korozji oraz ewentualne mechaniczne wygładzenie powierzchni przez szlifowanie, polerowanie itp.

źródło: NKJP: Bronisław Bartkiewicz: Oczyszczanie ścieków przemysłowych, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygładzę
 wygładzimy
2 os. wygładzisz
 wygładzicie
3 os. wygładzi
 wygładzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygładziłem
+(e)m wygładził
 wygładziłam
+(e)m wygładziła
 wygładziłom
+(e)m wygładziło
 wygładziliśmy
+(e)śmy wygładzili
 wygładziłyśmy
+(e)śmy wygładziły
2 os. wygładziłeś
+(e)ś wygładził
 wygładziłaś
+(e)ś wygładziła
 wygładziłoś
+(e)ś wygładziło
 wygładziliście
+(e)ście wygładzili
 wygładziłyście
+(e)ście wygładziły
3 os. wygładził
 wygładziła
 wygładziło
 wygładzili
 wygładziły

bezosobnik: wygładzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygładźmy
2 os. wygładź
 wygładźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygładziłbym
bym wygładził
 wygładziłabym
bym wygładziła
 wygładziłobym
bym wygładziło
 wygładzilibyśmy
byśmy wygładzili
 wygładziłybyśmy
byśmy wygładziły
2 os. wygładziłbyś
byś wygładził
 wygładziłabyś
byś wygładziła
 wygładziłobyś
byś wygładziło
 wygładzilibyście
byście wygładzili
 wygładziłybyście
byście wygładziły
3 os. wygładziłby
by wygładził
 wygładziłaby
by wygładziła
 wygładziłoby
by wygładziło
 wygładziliby
by wygładzili
 wygładziłyby
by wygładziły

bezosobnik: wygładzono by

bezokolicznik: wygładzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygładziwszy

gerundium: wygładzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygładzony

odpowiedniki aspektowe: gładzić , wygładzać

Składnia

bez ograniczeń + wygładzić +
CO + (CZYM)

2. styl

Definicja

usunąć niewielkie wady

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oheblować, ulepszyć
hiperonimy:  poprawić, udoskonalić

Połączenia

  • wygładzić język, styl czegoś, wypowiedź

Cytaty

[...] jego wypowiedzi były wygładzone, a moje nie.

źródło: NKJP: Tomasz Bienias, Michał Kobosko: [...] w KlK, Gazeta Wyborcza, 1995-10-18

Korzystając z jego szczególnych kwalifikacji każdy przygotowany przez któregoś z nas referat czy sprawozdanie staram się podrzucić Jurkowi dla sprawdzenia i wygładzenia jego francuszczyzny.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004

Nie będą trwonić czasu na czytanie jego utworów w języku oryginału. Poznają je z wygładzonych przekładów, zapewne amerykańskich, w których zaginie kiepskość rymów.

źródło: NKJP: Henryk Waniek: Opis podróży mistycznej z Oświęcimia do Zgorzelca 1257-1957, 1996

Przez chwilę ludzkie serce każe mu zapisane kartki (ponumerowane i wygładzone ostatnią korektą) zostawić potomnym.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Nikczemne historie, 2009

Ślubne zdjęcie. Musiałem sobie wyobrazić ich twarze. Nieruchome, płaskie, wygładzone retuszem projekty idealnego dostojeństwa.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1955

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygładzę
 wygładzimy
2 os. wygładzisz
 wygładzicie
3 os. wygładzi
 wygładzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygładziłem
+(e)m wygładził
 wygładziłam
+(e)m wygładziła
 wygładziłom
+(e)m wygładziło
 wygładziliśmy
+(e)śmy wygładzili
 wygładziłyśmy
+(e)śmy wygładziły
2 os. wygładziłeś
+(e)ś wygładził
 wygładziłaś
+(e)ś wygładziła
 wygładziłoś
+(e)ś wygładziło
 wygładziliście
+(e)ście wygładzili
 wygładziłyście
+(e)ście wygładziły
3 os. wygładził
 wygładziła
 wygładziło
 wygładzili
 wygładziły

bezosobnik: wygładzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygładźmy
2 os. wygładź
 wygładźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygładziłbym
bym wygładził
 wygładziłabym
bym wygładziła
 wygładziłobym
bym wygładziło
 wygładzilibyśmy
byśmy wygładzili
 wygładziłybyśmy
byśmy wygładziły
2 os. wygładziłbyś
byś wygładził
 wygładziłabyś
byś wygładziła
 wygładziłobyś
byś wygładziło
 wygładzilibyście
byście wygładzili
 wygładziłybyście
byście wygładziły
3 os. wygładziłby
by wygładził
 wygładziłaby
by wygładziła
 wygładziłoby
by wygładziło
 wygładziliby
by wygładzili
 wygładziłyby
by wygładziły

bezosobnik: wygładzono by

bezokolicznik: wygładzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygładziwszy

gerundium: wygładzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygładzony

odpowiednik aspektowy: wygładzać

Składnia

Rzosobowy + wygładzić +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 03.07.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN